ქართული ხელნაწერები პალესტინაში

16 ივლისი, ხუთშაბათი

      როგორც იქნა, ნაშუადღევს დრო გამოვნახე ბიბლიოთეკაში არსებული 162 ქართული ხელნაწერის შესასწავლად. ამ ხელნაწერთა პირველი კატალოგი ალექსანდრე ცაგარელმა შეადგინა,[1] მეორე კი - რ. ბლეიკმა 1924 წელს.[2] ბიბლიოთეკაში ბლეიკის კატალოგი გქონდათ. უცნობი ხელნაწერების დიდი ნაწილი ნიკო მარმა გამოაქვეყნა.[3] სამწუხაროდ არც ნიკო მარის პუბლიკაციები და არც ალექსანდრე ცაგარელის ნაშრომი ხელთ არა მაქვს. საპატრიარქოს ბიბლიოთეკაში ქართულ მონასტრებში დაცული ხელნაწერები იყო თავმოყრილი. ეს ხელნაწერები, საერთოდ, ამის წყალობით არის შემონახული. მათ შორისაა, ზოგადად, ქრისტიანული ლიტერატურის ისტორიის შესწავლისთვის დიდი მნიშვნელობის მქონე ხელნაწერები. ქართულ ხელნაწერებში, სხვათა შორის, არის 614 წელს სპარსელთაგან იერუსალიმისა და მისი ტაძრების დანგრევის ამბავი, წმინდა საბას მონასტერში მოღვაწე ბერის, ანტიოქე სტრატიგის მიერ დაწერილი. წმინდა მიწის ისტორიისთვის აგრერიგად დიდმნიშვნელოვანი საბუთი მხოლოდ ქართული თარგმანით არის შემონახული. ქართული ტექსტი პროფესორმა ნიკო მარმა გამოაქვეყნა[4] და იგი რუსულ, გერმანულ და ბერძნულ ენებზე ითარგმნა. ბერძნულად არქიმანდრიტმა კალისტოსმა თარგმნა.[5] მან მიამბო, რომ ბერები ტიროდნენ როცა წარსულში ჩადენილ ბოროტებათა ამბავს კითხულობდნენ. კოლექციაში ასევე არის რომის ეპისკოპოს იპოლიტეს[6] მრავალი ავთენტიკური ნაშრომი, ასევე ეზრას მეოთხე, დაკარგული წიგნი და ზოგი მნიშვნელოვანი, თუმცა, სამწუხაროდ, ჯერაც თავმოუყრელი საბუთი, როგორიცაა ხელნაწერები ძველი აღთქმის წინასწარმეტყველებისა და წმინდა მამა გრიგოლ ხანძთელის, VIII-IX საუკუნეებში მოღვაწე ქართველი წმინდანის „ცხოვრება“, რომელიც ფასდაუდებელ ისტორიულ ცნობებს შეიცავს იმდროინდელ საქართველოზე. საქართველოში მსგავსი ხელწერი არ არსებობს.

      პალესტინაში ქართული მონასტრების ისტორიის შესასწავლად ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს ხელნაწერების კიდეებზე დატანილ მინაწერებს ეკლესიების ქტიტორთა, ანუ დამფუძნებელთა, ბერთა და შეწირულობათა შესახებ.[7] ეს მინაწერები ნიკო მარმა გამოქვეყნა, მაგრამ არასრულად. სამწუხაროდ, ამ ნაშრომზე არც პოლონეთში და არც აქ ხელი არ მიმიწვდება. მე თითოეული ხელნაწერი უნდა შევისწავლო, ასე რომ, მომდევნო სამი კვირის მანძილზე ყოველი დილა ამ საქმეს უნდა მოვანდომო.

      ნაშუადღევს მე და ჩემი თანამემამულე საიდნაიას მონასტერში წავედით. ეპისკოპოს პორფირი უსპენსკის[8] ცნობით, იქ იყო 1755 წელს შესრულებული მაცხოვრის გამოსახულება, რომელსაც ქართული წარწერა ჰქონდა. ნახატი კი ვნახე, მაგრამ წარწერა ბერძნული აღმოჩნდა, თანაც არ იკითხებოდა. სანთელი მივანათე და წარწერის ამოკითხვას შევეცადე. ცნობისმოყვარე მონაზვნები შემომეხვივნენ და ტუჩების მოძრაობაზე მაკვირდებოდნენ. ძლივს ამოვიკითხე მხოლოდ ერთი სიტყვა: „ანა“. მაგრამ მონაზვნების აღსაფრთოვანებლად ესეც საკმარისი აღმოჩნდა. „მე ხომ ყოველთვის ვამბობდი, - წამოიყვირა მათში ყველაზე ხნიერმა, - რომ წმინდა ანას სახლი აქ იყო. ახლა ხომ ამის დამადასტურებელი საბუთიც გვაქვს!“

      სანამ მივხვდებოდი, რა ხდებოდა, მონაზვნების მთელი გუნდი ნახატის წინ იატაკზე განერთხა. აი, ასე იბადება ლეგენდები წმინდა მიწაზე!

      ერთ მონაზონს ჩემი შესახედაობა არ მოსწონდა. ნამდვილი მართმადიდებელი ბედის გარეგნობა არ მქონდა, არც გრძელი თმა მამშვიდებდა და არც გრძელი წვერი. ალბათ, ან კათოლიკე, ან უნიატი, ანდაც სომეხი ვეგონე. ამრეზით მიყურებდა და ცდილობდა სხვა ქალებიც წამკიდებოდნენ. ღვთის მადლით, ისინი მასზე ჭკვიანები აღმოჩნდნენ. გასასვლელთან „მოსიარულე ანტიკვარად“ წოდებული მოხუცი შემოგვხვდა. მონაზონმა მას ჩემზე ჰკითხა, მართლმადიდებელია თუ არაო. ხანგრძლივი განსჯა-განხილვის შემდეგ მოვიდა და მითხრა: „ჯერ გრძელი თმა-წვერი უნდა დამშვენებულიყავით და მერე გვსუმრებოდითო“.

      დარწმუნებული ვიყავი, რომ აქ ბევრ დაბრკოლებას წავაწყდებოდი.

      წმინდა თევდორეს მონასტერში იქ ის ორი ქართული წარწერა ვერ ვნახე ალექსანდრე ცაგარელი რომ აქვს მოხსენიებული.[9]

      წმინდა ეკატერინეს მონასტერი ფაქტმა ტიპური რუსული ეკლესიის შთაბეჭდილება დამიტოვა.

      წმინდა ნიკოლოზის მონასტრის ნახვაც მოვახერხე. სამწუხაროდ, იქ არანაირი სიძველე აღარ იყო შემორჩენილი. იერუსალიმის ეკლესიებში თუკი რამ ძვირფასი იყო, ყველაფერს თავი მოუყარეს და ახლა საპატრიარქოში ინახავენ.

      წმინდა ნიკოლოზის მონასტრის ერთი კედელი საპატრიარქოს ბაღს გადაჰყურებდა. მასზე ქართული წარწერა შემორჩენილიყო. ღვთის მადლით, ეს წარწერა ჯერ კიდევ არსებობდა[10]. თუმცაღა ბაღის ამ ნაწილს ნაგავსაყრელად იყენებდნენ და მიწა რამდენიმე მეტრით ამაღლებულიყო. წარწერის ნახევარიღა ჩანთა.

◄ წინა ნაწილი

გაგრძელება ►

წიგნიდან: იერიქონის ვარდები, წმინდა გრიგოლ ფერაძე

შენიშვნა: პოსტის სათაური არ შეესაბამება წიგნის ავტორისეულ სათაურს. პოსტის სათაური არის პოსტის ავტორის მიერ თემატურად შერჩეული სათაური

[1] Ал. Цагарели, Памятники, გვ, 142-194

[2] Catalogue des Manuscrits Georgiens de la Bibliotheque Patriarcale Greque a Jerusalem, par R. Blake, Revue de L'orient Chretien 3e, Serie T. III (XXIII), n 3 et 4 (1922-23), გვ. 345-413, 1924; T. IV (XXIV), n 1 et 2 (1924), გვ. 190-210, 387-429; T. V (XXV), n 1 et 2 (1925-1926), გვ. 134-155.

[3] ნიკო მარი, იერუსალიმის ბერძნული საპატრიარქოს წიგნსაცავის ქართული ხელნაწერების მოკლე აღწერილობა, დასაბეჭდად მოამზადა ელ. მეტრეველმა, თბილისი, 1955

[4] Н. Марр, Антиох Стратиг, Пленение Иерусалима персами в 614 году, грузинский текст издал, перевел и арабское извлечение приложил, СПБ 1909ь Н. Марр, Тексты и разыскания по армано-грузинской кн. 9, 1909.

[5] Nea Sion, 1909, n. 6, გვ. 81.

[6] იპოლიტე რომაელი (დაახლ. 170-235) - ეკლესიის მამა, რომის ეპისკოპოსი.

[7] „იერუსალიმის ბერძნულ საპატრიარქო ბიბლიოთეკაში მუშაობისას, პატრიარქ ტიმოთეს წყალობით, ყურადღება მივაქციე ხელნაწერის მინდვრებზე გაკეთებულ წარწერებს, რომლებიც მეცნიერებაში „მომენტო“-ს სახელითაა ცნობილი. რომელიმე ბერი ან მლოცველი ამ სახით ხელნაწერს წააწერდა მნიშვნელოვანი მოვლენის, თავისი თუ მონასტრის ცხოვრების, ასევე რაიმე ადგილობრივი შემთხვევის შესახებ. ეს წარწერები ძალზე მნიშვნელოვანია მონასტრის ისტორიის შესასწავლად. პროფესორმა ალექსანდრე ცაგარელმა თავის კატალოგში ბევრი ასეთი წარწერა შეიტანა. მათზე ძალზე ინტენსიურად მუშაობდა პროფესორი ნიკო მარი (1902 წ.). პროფესორმა რ. ბლეიკმა კი, რომელიც პალესტინაში შედარებით ბოლო ხანებში (1923 წლის 19 დეკემბრიდან 1924 წლის 3 იანვრამდე) იმყოფებოდა და ასევე გამოსცა ქართული ხელნაწერები, თავის ნაშრომებში „მომენტო“-ს წარწერები ნაკლებად გამოიყენა. საბედნიეროდ, მივაკვლიე რამდენიმე ასეთ აქამდე უცნობ და გამოუქვეყნებელ წარწერას“. წმინდა გრიგოლ ფერაძე, თხზულებათა კრებული, წიგნი I, ვარშავის უნივერსიტეტი, ვარშავა, 2012, გვ. 78. გამოსაცემად მოამზადა, შესავალი და წერილი და შენიშვნები დაურთ დავით ყოლბაიამ. ნიკო მარის მიერ გამოცემული აღაპები იხ. წიგნში: Синодик крестного монастыря в Иерусалиме, груз. текст с 16 палеографич. рисунками, издал Н. марр, Санкт-Петербург, 1914.

[8] პორფირი უსპენსკი (1804-1885) - ეპისკოპოსი, ცნობილი სიძველეთმცოდნე, არქეოლოგი.

[9] Ал. Цагарели, Памятники, გვ, 251, XXXII-XXXIII.

[10] Ал. Цагарели, Памятники, გვ, 250, XXXI.

ტეგები: Qwelly, გრიგოლ_ფერაძე, დღიური, იერიქონის_ვარდები, ლიტერატურა

ნახვა: 416

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

Great Food Truck Catering to your Function

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: ივნისი 9, 2024.
საათი: 4:30pm 0 კომენტარი







Food items truck catering provides a vivid and flavorful contact to any function, but with countless possibilities readily available, deciding on the suitable you can be a daunting job. Fear not! This is an extensive information that may help you navigate the world of food truck catering and choose an ideal a single for the upcoming celebration.



Assess Your Function Requirements



Before diving into the whole world of foodstuff vehicles, take a minute to…

გაგრძელება

The introduction of the dodge roll

გამოაქვეყნა taoaxue_მ.
თარიღი: ივნისი 7, 2024.
საათი: 4:30am 0 კომენტარი

But the impact of the dodge roll extended beyond combat mechanics. It reshaped the entire gameplay experience, instilling a sense of agency and empowerment. Suddenly, every encounter became an opportunity to showcase my mastery of the game's mechanics.

Moreover, the dodge roll added depth to character builds and customization. Players could now tailor their playstyles around agility and evasion, opting for nimble, mobile characters over brute strength alone. This diversity encouraged…

გაგრძელება

Magma Wyrm's Scalesword

გამოაქვეყნა Rozemondbell_მ.
თარიღი: ივნისი 5, 2024.
საათი: 7:00am 0 კომენტარი

Nightrider Glaive

It's a very strong strength weapon but Elden Ring Items just because it's the best of a type, doesn't mean it competes with the other Str weapons and what they do and what they bring to the table, it's a solid pick and extremely buffable, and you can use various halber-based ashes of War which are both cool, and very effective because of the speed they come out for a heavy hitting strength weapon.

Magma Wyrm's Scalesword

Magma Wyrm's Scalesword, with no…

გაგრძელება

Also received heavy criticisms

გამოაქვეყნა Shelie Paley_მ.
თარიღი: ივნისი 5, 2024.
საათი: 4:30am 1 კომენტარი

The full statement can be read below:EA FC 24 Coins We are aware of discussions around licensing of players in EA Sports EA Sports FC. The current situation being played out on social media is an attempt to draw EA Sports FC 24 into a dispute between a number of 3rd parties and has little to do with EA Sports.



To be very clear, we have contractual rights to include the likeness of all players currently in our game. As already stated, we acquire these licenses directly from…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters