1836-1917
"სიმღერა-გალობის პაპა", მასწავლებელთა მასწავლებელი დიტო ჭალაგანიძე უნდა მივაკუთვნოთ განგებისაგან ზეგარდმო ნიჭით დაჯილდოებულთა რიგებს. სასწავლებელში არ უსწავლია, ან სად იყო იმ დროს სკოლა. მცირე ცოდნით მაინც გზა გაიკაფა და მთელი ხანგრძლივი სიცოცხლის მანძილზე სიმღერა-გალობას ასწალიდა ახალ თაობას.
ადრე, ვიდრე სასულიერო სასწავლებელი მარტვილში არსებობდა იგი ამ თავის მშობლიურ სოფელში ასწავლიდა სიმღერა-გალობას. სასულიერო სასწავლებლის მოწაფეებს იონა მეუნარგიას, თედო ჟორდანიას, თედო სახოკიას, მიხა ცხაკაიას და სხვებს იგი გულმოდგინედ ამეცადინებდა. შემდეგში კი ამაყობდა იმით, რომ ასეთი მწერლებისა და საზოგადო მოღვაწეთა მასწავლებელი იყო. შემდეგ, როცა სასწავლებელი ახალსენაკში გადაიტანეს, იქ განაგრძო მასწავლებლობა.
დიტოს წინაპრები გურულები ყოფილან. მგალობელი ვინმე ჭალაგანიძე დროებით მოუწვევია ჭყონდიდელს მარტვილის მონატერში საეკლესიო გუნდის ხელმძღვანელად XVIII საუკუნის პირველ ნახევარში; ის იყო დიტოს ბაბუას მამა; მას ცოლად ადგილობრივი მღვდლის გაწერელიას ქალი შეურთავს და სამუდამოდ იქ დასახლებულა. ასე თაობიდან თაობაზე დაგადიოდა სიმღერა-გალობის ტრადიცია ჭალაგანიძეთა ოჯახში.
დიტო მგალობელ ჭალაგანიძეთა მეოთხე თაობაა, მაგრამ უაღრესად თავისებური, უნიკალური; მუსიკალურ განათლებაზე წარმოდგენაც კი არ ჰქონდა. ხოლო როცა ფილიმონ ქორიძე, ან ანდრია ბენაშვილი დაუკრავდნენ ფისგარმონიაზე, ან ვლადიმერ გეგეჭკორი ვიოლინოზე, ეს დიტოსთვის ჩინური ანბანი იყო. მაგრამ დიტომ მაინც იცოდა თავისებური ნოტები. არავისგან არ უსწავლია, არავის მისთვის არ გადაუცია, თავისით ნევმურ საშუალებას მიმართა და სხვადასხვა «ხმებზე» დაყოფილი საგალობლები სათანადოდ ჩამოსწერა, «ჩამოანოტა». ფილიმონ ქორიძე და ანდრია ბენაშვილი გააკვირვა თავისი აღმოჩენებით.
როცა ჭყონდიდელი მარტვილის მონასტერში სწირავდა, აუცილებლად დიტო უნდა მოეხმო და ეთხოვა გალობის შესრულება. ისიც თავის მხრივ დაუძახებდა თაიმურაზ გეგეჭკორსა და თავის ვაჟს ანდრია ჭალაგანიძეს. ეს ტრიო შეადგენდა მარტვილის მშვენებას. თეიმურაზის პირველი ხმა ანდრიას მეორე ხმა და დიტოს ბანი ააგუგუნებდა მონასტრის რეზონანსიან კედლებს.
პეტრე-პავლობა იცოდნენ მარტვილელებმა. გადაგვარებულმა ეპისკოფოზმა, შავრაზმელ-რუსოფილმა დიმიტრი აბაშიძემ ერთ პეტრე-პავლობაზე წირვის დროს მოინდომა მთელი სიტყვიერი მასალა (დავითნი) სიმღერით შესრულებულიყო. ამისათვის გურიიდან (შემოქმედიდან) ანტონ დუმბაძე დაიბარეს და დიტომ, ანტონმა და თეიმურაზ გეგეჭკორმა ხმებად დაყოფილი დავითნიდან წასაკითხები სიმღერით შეასრულეს. რა თქმა უნდა აქ დიტო იყო წამყვანი. მან დაიწყო რვა სხვადასხვა ხმებად წასაკითხები. ეს იმ დროს უჩვეულო მოვლენა იყო.
დიტოს მრავალი მოწაფე ჰყავდა, მათ შორის უნდა გამოვყოთ რაჟდენ ხუნდაძე, რომელმაც დიტოს გარდაცვალებამდე შვიდი წლით ადრე მრავალი მისთვის სრულიად უცნობი საგალობლები ჩაიწერა. ანტონ დუმბაძეც მისი მოწაფე იყო. დიდსა თუ პატარას, მდიდარსა და ღარიბს, ქალსა თუ კაცს, ყველას ერთნაირად უყვარდა მოკრძალებული დიდი ხელოვანი დიტო ჭალაგანიძე.
"ფონდი ქართული გალობა"
ტეგები: Qwelly, ბიოგრაფია, გალობა, სამეგრელო, ფოლკლორი, ქველი
Welcome to
Qwelly
გამოაქვეყნა Giorgi_მ.
თარიღი: მარტი 28, 2024.
საათი: 11:35pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
ევროპულ მუნდიალზე საქართველოს ეროვნული ნაკრების საგზურის მიღების შემდეგ, ქვეყანა ნელ-ნელა გამოერკვია სიხარულის ემოციიდან და როგორც იქნა ცხოვრება ძველ კალაპოტს დაუბრუნდა. ჯერ კიდევ პენალტების, გოლების, ემოციების, ჟივილ-ხივლის პერიოდია, მაგრამ დღის ამბები, ასე თუ ისე მოგროვდა ნიუს-მწერლებში. აქტიური იყო შალვა პაპუაშვილის მრავალმხრივი კომენტარები და ინტერვიუები, მათ შორის საკონსტიტუციო ცვლილებებზე და სასამართლო…
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 28, 2024.
საათი: 4:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Rap tunes, with its infectious beats, poetic lyrics, and charming storytelling, happens to be a dominant pressure within the audio business and a cultural phenomenon throughout the world. From its humble beginnings from the streets of New York City to its latest standing as a worldwide genre influencing vogue, language, and social actions, rap has progressed into a diverse and dynamic art type embraced by hundreds of thousands. For anyone who is new to rap or seeking to…
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 27, 2024.
საათი: 12:00am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Proteins tend to be the workhorse molecules that generate nearly each Organic program. Using the escalating recognition of the purpose of proteins in numerous investigate and production things to do, basically isolating them from their natural host cells are unable to meet the escalating need of the market. Chemical synthesis can be not a practical option for this endeavor a result of the size and complexity of proteins. As a substitute, the developments manufactured…
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 26, 2024.
საათი: 11:30pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
In the realm of biomedical study, the quest for precise separation and isolation methods has led scientists to explore revolutionary solutions. Among these, Axis-Protect Density Gradient Media stands out to be a formidable Device, revolutionizing the best way we isolate cells, organelles, and particles in various applications starting from medical diagnostics to standard analysis.
Density gradient centrifugation has extended been a cornerstone system in Organic…
© 2024 George. •