დიმიტრი ჭალაგანიძე
დიმიტრი ჭალაგანიძე • Dimitri Chalaganidze
1836-1917
"სიმღერა-გალობის პაპა", მასწავლებელთა მასწავლებელი დიტო ჭალაგანიძე უნდა მივაკუთვნოთ განგებისაგან ზეგარდმო ნიჭით დაჯილდოებულთა რიგებს. სასწავლებელში არ უსწავლია, ან სად იყო იმ დროს სკოლა. მცირე ცოდნით მაინც გზა გაიკაფა და მთელი ხანგრძლივი სიცოცხლის მანძილზე სიმღერა-გალობას ასწალიდა ახალ თაობას.
ადრე, ვიდრე სასულიერო სასწავლებელი მარტვილში არსებობდა იგი ამ თავის მშობლიურ სოფელში ასწავლიდა სიმღერა-გალობას. სასულიერო სასწავლებლის მოწაფეებს იონა მეუნარგიას, თედო ჟორდანიას, თედო სახოკიას, მიხა ცხაკაიას და სხვებს იგი გულმოდგინედ ამეცადინებდა. შემდეგში კი ამაყობდა იმით, რომ ასეთი მწერლებისა და საზოგადო მოღვაწეთა მასწავლებელი იყო. შემდეგ, როცა სასწავლებელი ახალსენაკში გადაიტანეს, იქ განაგრძო მასწავლებლობა.
დიტოს წინაპრები გურულები ყოფილან. მგალობელი ვინმე ჭალაგანიძე დროებით მოუწვევია ჭყონდიდელს მარტვილის მონატერში საეკლესიო გუნდის ხელმძღვანელად XVIII საუკუნის პირველ ნახევარში; ის იყო დიტოს ბაბუას მამა; მას ცოლად ადგილობრივი მღვდლის გაწერელიას ქალი შეურთავს და სამუდამოდ იქ დასახლებულა. ასე თაობიდან თაობაზე დაგადიოდა სიმღერა-გალობის ტრადიცია ჭალაგანიძეთა ოჯახში.
დიტო მგალობელ ჭალაგანიძეთა მეოთხე თაობაა, მაგრამ უაღრესად თავისებური, უნიკალური; მუსიკალურ განათლებაზე წარმოდგენაც კი არ ჰქონდა. ხოლო როცა ფილიმონ ქორიძე, ან ანდრია ბენაშვილი დაუკრავდნენ ფისგარმონიაზე, ან ვლადიმერ გეგეჭკორი ვიოლინოზე, ეს დიტოსთვის ჩინური ანბანი იყო. მაგრამ დიტომ მაინც იცოდა თავისებური ნოტები. არავისგან არ უსწავლია, არავის მისთვის არ გადაუცია, თავისით ნევმურ საშუალებას მიმართა და სხვადასხვა «ხმებზე» დაყოფილი საგალობლები სათანადოდ ჩამოსწერა, «ჩამოანოტა». ფილიმონ ქორიძე და ანდრია ბენაშვილი გააკვირვა თავისი აღმოჩენებით.
როცა ჭყონდიდელი მარტვილის მონასტერში სწირავდა, აუცილებლად დიტო უნდა მოეხმო და ეთხოვა გალობის შესრულება. ისიც თავის მხრივ დაუძახებდა თაიმურაზ გეგეჭკორსა და თავის ვაჟს ანდრია ჭალაგანიძეს. ეს ტრიო შეადგენდა მარტვილის მშვენებას. თეიმურაზის პირველი ხმა ანდრიას მეორე ხმა და დიტოს ბანი ააგუგუნებდა მონასტრის რეზონანსიან კედლებს.
პეტრე-პავლობა იცოდნენ მარტვილელებმა. გადაგვარებულმა ეპისკოფოზმა, შავრაზმელ-რუსოფილმა დიმიტრი აბაშიძემ ერთ პეტრე-პავლობაზე წირვის დროს მოინდომა მთელი სიტყვიერი მასალა (დავითნი) სიმღერით შესრულებულიყო. ამისათვის გურიიდან (შემოქმედიდან) ანტონ დუმბაძე დაიბარეს და დიტომ, ანტონმა და თეიმურაზ გეგეჭკორმა ხმებად დაყოფილი დავითნიდან წასაკითხები სიმღერით შეასრულეს. რა თქმა უნდა აქ დიტო იყო წამყვანი. მან დაიწყო რვა სხვადასხვა ხმებად წასაკითხები. ეს იმ დროს უჩვეულო მოვლენა იყო.
დიტოს მრავალი მოწაფე ჰყავდა, მათ შორის უნდა გამოვყოთ რაჟდენ ხუნდაძე, რომელმაც დიტოს გარდაცვალებამდე შვიდი წლით ადრე მრავალი მისთვის სრულიად უცნობი საგალობლები ჩაიწერა. ანტონ დუმბაძეც მისი მოწაფე იყო. დიდსა თუ პატარას, მდიდარსა და ღარიბს, ქალსა თუ კაცს, ყველას ერთნაირად უყვარდა მოკრძალებული დიდი ხელოვანი დიტო ჭალაგანიძე.
"ფონდი ქართული გალობა"
ტეგები: Qwelly, ბიოგრაფია, გალობა, სამეგრელო, ფოლკლორი, ქველი
Welcome to
Qwelly
ღონისძიებები
ბლოგ პოსტები
Cities and Memory - Remixing the World
გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: სექტემბერი 4, 2025.
საათი: 6:00am
1 კომენტარი
0 მოწონება
Cities and remixes the world, one sound at a time - a world collaboration between artists and sound recordists all around the world. The venture presents an amazingly-various array of area recordings from everywhere in the world, but in addition reimagined, recomposed versions of those recordings as we go on a mission to remix the world. What you'll hear in the podcast are our newest sounds - either a area recording from someplace on this planet, or a remixed new composition based…
Why Does Memory Assessment Matter?
გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: სექტემბერი 1, 2025.
საათი: 11:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Learning is essential for human improvement. From kindergarten via college, students should be taught and remember an unimaginable quantity of knowledge and abilities. Although studying extends beyond the school years, the amount and Memory Wave intensity of learning that kids, adolescents, and younger adults are uncovered is rarely equaled later in life. Studying is critical to growth. Yet many kids wrestle with learning and memory issues. This can be a priority when a child is…
Can a Lifeless CMOS Battery Have an Effect.
გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: სექტემბერი 1, 2025.
საათი: 2:00am
0 კომენტარი
0 მოწონება
All personal computers have a small battery on the motherboard that provides power to the Complementary Steel Oxide Semiconductor (CMOS) chip, hence the identify CMOS battery. This CMOS battery powers the chip, holding info about the system's configuration, such as the onerous disk, date and time, and so forth. It supplies energy even when the computer is off and…
Is your Memory at Risk?
გამოაქვეყნა Malinda Heng_მ.
თარიღი: აგვისტო 31, 2025.
საათი: 7:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Is Your Memory at risk? Memory is probably the most cherished faculties of the human brain, essential for day by day functioning and preserving our id. Nonetheless, Alzheimer’s disease poses a severe threat to memory, progressively eroding it and altering lives irrevocably. Understanding how Alzheimer’s affects memory can empower people to acknowledge early indicators and take proactive steps. Alzheimer’s illness is a progressive neurological disorder characterized by the…
გაგრძელებაQwelly World
© 2025 George.
•
