პარადიგმული ცვლილება და პითაგორულ პარადიგმასთან დაბრუნება თვითრეფლექსიის ყველა ფორმას გადააქცევს სიამოვნებების კონტინუუმის, ანუ ბედნიერების მისაღწევ ინსტრუმენტად. ამიტომ, თვითრეფლექსიის ინსტიტუციონალიზებული ფორმების აღქმა აღარ მოხდება, როგორც საბოლოო ინსტანციის ჭეშმარიტებისა და ისინი იქნება განხილული, როგორც ინსტრუმენტები, რომლებიც სხვადასხვა შემთხვევისთვისაა გამოსადეგი. თუკი თვითრეფლექსია სამყაროს აღწერების შესწავლას მოითხოვს, ჩვენ კვლავ მივდივართ განათლების სისტემის კონსტრუირების საკითხამდე: როგორი უნდა იყოს სამყაროს აღწერების შესწავლის სქემა, რომელიც ადამიანს დაეხმარება თვითრეფლექსიისა და საბოლოო მიზნის - სიამოვნებების კონტინუუმის მიღწევაში.

- - - - - - -

      რა მოხდება, თუკი სამყაროს არსებულ აღწერებს პითაგორას დავიწყებული პარადიგმის მიხედვით განვიხილავთ? როგორც ამ წიგნის პირველ ნაწილში აღვწერე, პითაგორას პარადიგმის მიხედვით, სამყაროს აღწერები ტექნოლოგიის შექმნის გზაზე წარმოშობილი აუცილებელი, მაგრამ არა საბოლოო კონსტრუქტებია. სამყაროს აღწერა არის არა ჭეშმარიტების შემეცნების გზაზე საბოლოო წერტილი, არამედ ჭეშმარიტების, რეალობის შექმნის (ანუ ტექნოლოგიის, რომელიც მუშაობს) გზაზე ერთ-ერთი საფეხური. შესაბამისად, შეცვლილ პარადიგმაში ადამიანს ზუსტად ეცოდინება, რომ სამყაროს სურათი აუცილებელი კონსტრუქციაა, რომელიც მას მიზნის მიღწევაში უნდა დაეხმაროს.

      რა ხდება, როდესაც ადამიანის მიზანი თვითრეფლექსიაა, ახალი პარადიგმის პირობებში? სავარაუდოა, რომ ამ შემთხვევაში, ადამიანი არ უყურებს სამყაროს სურათს და, შესაბამისად, საკუთარი ქცევების აღწერას, როგორც საბოლოო ინსტანციას და ცდილობს სხვადასხვა თეორიული კონსტრუქცია მოარგოს საკუთარ ქცევას, იმისათვის, რომ ქცევის ამხსნელი დამაჯერებელი პასუხი მიიღოს.

      საბოლოო ჯამში, თვითრეფლექსიის საჭიროება, როგორც ზემოთ აღვწერეთ, სიამოვნების მიღების კონტინუუმის შექმნაში, ანუ საკუთარი ბედნიერების კონსტრუირებაშია: ეს კი მხოლოდ მაშინაა შესაძლებელი, თუკი ადამიანმა იცის საკუთარი თავი, იცის საკუთარი ქცევის რეალური საფუძვლის შესახებ და ამ ცოდნით გეგმავს საკუთარი მომავალი ბედნიერების მიღწევას.

      ამ შემთხვევაში, სამყაროს ყველა აღწერა, რომელიც ადამიანს აქვს მომარჯვებული ინსტრუმენტად, განიხილება როგორც მიზნის მიღწევის საშუალება და, შესაბამისად, მათი შესწავლა, ამ შემთხვევაშიც, კონკრეტულ ტექნოლოგიურ მიზანს ემსახურება: სამყაროს აღწერების შესწავლა საჭიროა იმისათვის, რომ ადამიანმა შესძლოს საკუთარი ცხოვრების დაგეგმვა სიამოვნების კონტინუუმის, ანუ ბედნიერებისაკენ.

      ამ მსჯელობიდან კი გამომდინარეობს, რომ, თუკი თვითრეფლექსია სამყაროს აღწერების შესწავლას მოითხოვს, ჩვენ კვლავ მივდივართ განათლების სისტემის კონსტრუირების საკითხამდე: როგორი უნდა იყოს სამყაროს აღწერების შესწავლის სქემა, რომელიც ადამიანს დაეხმარება თვითრეფლექსიის და საბოლოო მიზნის - სიამოვნების კონტინუუმის მიღწევაში?

გიგი თევზაძე