ერმის - მწყემსი

                                  მცნება III

28.

1. კვლავ მეუბნება მე: “გიყვარდეს ჭეშმარიტება და შენი ბაგეებიდან მხოლოდ სიმართლე გამოვიდეს, რომ სული, რომელიც ღმერთმა ამ სხეულში დაამკვიდრა, სიმართლით წარმოჩნდეს ყოველი ადამიანის წინაშე და ამგვარად იდიდებოდეს შენში დამკვდირებული უფალი, რადგან ჭეშმარიტია იგი105 ყოველ სიტყვაში და სიცრუე არაა მასთან. 2. მტყუარნი უფალს განუდგებიან და უფლისას მიიტაცებენ და არ უბრუნებენ მას მინდობილს, რომელიც მიიღეს. რადგან შეიწყნარეს მისგან სული ჭეშმარიტებისა და რაჟამს მას სიცრუით აბრუნებენ, რყვნიან ღვთის მცნებას და ხდებიან მიმხვეჭელნი”. 3. ამის მოსმენისას მე ძლიერ ავტირდი. იხილა რა ჩემი ცრემლები,106 მომიგო: “რატომ ტირი?” ვუპასუხე: “უფალო, არ ვიცი, თუ ძალმიძს გადავრჩე”. “რატომ?” – შემეკითხა. “ჩემს ცხოვრებაში, უფალო, ჯერ არ მითქვამს მართალი სიტყვა, არამედ მარადის ცბიერებით ვცხოვრობდი ყველასთან და ჩემს სიცრუეს სიმართლედ წარმოვაჩენდი ყოველი ადამიანის წინაშე. არც არასოდეს წინააღმდგომია ვინმე, არამედ ჩემს სიტყვას ყველა ენდობოდა. – განვაგრძე, - უფალო, როგორღა ძალმიძს ამგვარი საქმეებით ცხონება?”107 4. მიპასუხა: “შენ კეთილად და ჭეშმარიტად განსჯი, რადგან ვითარცა ღვთის მონას, სიმართლე უნდა აღგესრულებინა და უკეთური სინდისი სიმართლის სულთან ერთად არ დაგემკვიდრებინა, არც დარდი უნდა მიგეახლებინა წმინდა და ჭეშმარიტი სულისთვის”. ვუპასუხე: “უფალო, არასოდეს მსმენია ასეთი ზუსტი სიტყვები”. 5. მომიგო: “ახლა ისმინე! დაიცავი ისინი, რომ უწინდელნიც, რაც შენი საქმიანობისას სიცრუით გითქვამს, ამათ მიერ განმართლდნენ და ისინიც სარწმუნონი შეიქმნან, რადგან მათაც ძალუძთ გახდნენ სანდონი.108 თუკი მათ დაიცავ და ამიერიდან ყოველივე წრფელს იტყვი, ძალგიძს, საკუთარ თავს ცხონება მოუპოვო. ვინც მოისმენს ამ მცნებას და დიდად უკეთურ სიცრუეს განირიდებს, ძალუძს, იცოცხლოს ღმერთში.109


მცნება IV

29.(1).

1. გაუწყებ შენ, - განაგრძო, - დაიცავი უმანკოება, ნურც ზეაღიმართება შენს გულზე [სურვილი] სხვისი ცოლისა, ან სიძვა ვინმესადმი, ანთუ ამ უკეთურებათა რაიმე მსგავსი, რადგან ამის შემოქმედი დიდ ცოდვას იქმს. შენი ცოლის მარადის მხსენებელი არასოდეს შესცოდავ.110 2. ხოლო რაჟამს ეს ზრახვა ან სხვა ამგვარი უკეთურება შენს გულში შევა, შესცოდავ,111 რადგან ღვთის მონისთვის თავად განსჯაც დიდი დანაშაულია. უკეთუ ვინმე ამ უკეთურ საქმეს აღასრულებს, საკუთარ თავს სიკვდილს უმუშაკებს. 3. ეკრძალე, განუდექი ამ ზრახვას, რადგან იქ, სადაც კეთილკრძალულებაა დამკვიდრებული (სამართლიანი ადამიანის გულში), უჯეროა, ურჯულოება აღმოცენდეს”. 4. მივუგე მას: “უფალო, ნება მიბოძე, მცირედი შეგეკითხო”. “თქვი!” – მპასუხობს. “უფალო, თუკი მავანს უფალში მორწმუნე ცოლი ჰყავს112 და იგი ვინმესთან მსიძავი აღმოჩნდა, ნუთუ სცოდავს მასთან თანამცხოვრები ქმარი?” 5. “ვიდრე არ იცის, - მომიგებს, - არ სცოდავს, ხოლო რაჟამს შეიტყობს ქმარი მის ცოდვას და ცოლი არ მოინანიებს, არამედ დაადგრება113 თავის სიძვაში და ქმარი მასთან ერთად იცხოვრებს, თანამდები გახდება მისი ცოდვისა და ზიარი მისი სიძვისა”. 6. ვკითხე: “უფალო, რა გააკეთოს ქმარმა, თუკი ცოლი ამ ცნებაში114 დარჩება?” მიპასუხა: “განირიდოს იგი და განმარტოვდეს,115 ხოლო რაჟამს ცოლის დამტევებელი სხვაზე იქორწინებს, თავადაც იმრუშებს” (მთ. 5.32; 19.9; მრ. 10.11; I კორ. 7.11). 7. შევეკითხე: “უფალო, თუ ცოლი განტევების შემდეგ შეინანებს და მოისურვებს თავის ქმართან დაბრუნებას, აღარ შეიწყნაროს?”116 8. “უკეთუ ქმარი არ მიიღებს მას, შესცოდავს და საკუთარ თავს დიდ ცოდვას განუკუთვნებს. ხამს შემცოდებლისა და მონანიეს მიღება, მაგრამ არა მრავალგზის, რადგან ღვთის მონათათვის სინანული ერთხელაა. ქმარი, სინანულის გამო ვალდებულია, არ დაქორწინდეს,117 ამგვარი ქმედება ქალსაც და მამაკაცსაც განემწესება. 9. მაგრამ სიძვა არა მხოლოდ ისაა, - განაგრძო, - როცა ვინმე საკუთარ სხეულს ბილწავს, არამედ ისიძავს, ვინც მსგავსად წარმართებისა მოქმედებს.118 რაჟამს ვინმე ასეთ საქმეებში დაადგრება და არ ნანობს, განერიდე და ნუ თანაიცხოვრებ მასთან, ხოლო უკეთუ არა, შენც თანამდები იქნები მისი ცოდვისა. 10. იმის გამო განგიკუთვნებთ თქვენ, ქმარსა თუ ცოლს, განმარტოებას, რომ [ამგვარად] ძალუძს სინანულს მათში119 იყოს. 11. მე არ ვიძლევი საბაბს, რომ ეს საქმე ასე აღსრულდეს,120 არამედ შემცოდე მეტად ნუღარ შესცოდავს. არის ძლიერი, რომელსაც ხელეწიფება კურნება მისი121 უწინარესი ცოდვისა, რადგან თავად ფლობს ყოველგვარ ხელმწიფებას”.

 

30.(2).

1. ვკითხე მას კვლავ და ვუთხარი: “მას შემდეგ, რაც უფალმა ღირსმყო, რომ მარადის ჩემთან ერთად დამკვიდრებულიყავი, კვლავ იტვირთე ჩემი მცირედი სიტყვები, რადგან ვერაფერს ვხვდები და გული ჩემი გაუხეშდა (მრ. 6.52) ჩემს უწინდელ საქმეთაგან. განმსწავლე122 მე, რადგან ყოვლითურთ უგუნური ვარ და ვეღარაფერს ვიაზრებ”. 2. მიპასუხა მე და მითხრა: “მე სინანულისთვის ვარ [დადგენილი] და ყოველ მონანულს გულისხმისყოფას ვანიჭებ.123 არ მიგაჩნია შენ, რომ თავად ეს სინანულია გონიერება? – განაგრძო, - სინანული დიდი გონიერებაა, რადგან შემცოდე, რომელიც მიხვდება, რომ უკეთურება უფლის წინაშე აღასრულა (მსაჯ. 2.11; 3.12; 4.1; 10.6; 13.1), განიძარცვავს თავისი გულიდან საქმეს, რასაც ასრულებდა, შეინანებს და მეტად აღარ მოიმოქმედებს უზნეობას, არამედ დაუზოგავად სიკეთეს იქმს, დაიმდაბლებს და დათრგუნავს საკუთარ სულს, რადგან სცოდავდა. ხომ ხედავ, რომ სინანული დიდი გონიერებაა”. 3. მივუგე: “უფალო, პირველი არის ის, რომ ცოდვილი ვარ, ამიტომაც გამოვეძიებ შენგან ყოველივეს, რომ გავიგო, როგორი საქმის აღმსრულებელი ვცხონდები, რადგან აღურაიცხავნი არიან ცოდვანი ჩემნი და მრავალფეროვანნი”. 4. “ცხონდები, - მპასუხობს, - რაჟამს ჩემს მცნებებს დაიცავ და მათ აღასრულებ. ვინც ამ მცნებებს მოისმენს დ დაიცავს, ღმერთში იცოცხლებს.

 

31.(3).

1. მივუგე: “უფალო, კითხვას შეგმატებ”. “თქვი”. - მპასუხობს. “უფალო, მსმენია ზოგიერთი მასწავლებლისგან124, რომ არაა სხვა სინანული, თუ არა ის, როდესაც წყალში ჩავედით (κατέβημεν) და ჩვენი უწინდელი ცოდვებისგან დახსნა მივიღეთ”. 2. მეუბნება: “კეთილად გსმენია, ასეც არის, მაგრამ საჭიროა, ცოდვათა გამო შენდობის მიმღებმა მეტად აღარ შესცოდოს, არამედ უბიწოებაში დამკვიდრდეს. 3. რადგან ყოველივეს გამოიკითხავ (ἐξακριβάζῃ), ამასაც განგიცხადებ შენ, მაგრამ არ ვაძლევ საბაბს მათ, ვინც უფალი ახლა იწამა ან მსურველია რწმენისა, რადგან ისინი, რომლებიც ახლა ირწმუნებენ ან მზრახველობენ სწამდეთ, არ ფლობენ ცოდვათა გამო სინანულს, ხოლო თავიანთი უწინდელი ცდომილებებისთვის შენდობას მიიღებენ125. 4. ამ დღეთა უწინარეს ხმობილებს კი სინანული განუწესა გულთამხილავმა და ყოვლისმცოდნე უფალმა126, უწყის რა ადამიანთა უძლურება და ვერაგობა დემონისა, რომელიც ბოროტებას მოქმედებს და უკეთურობს ღვთის მონათა წინააღმდეგ. 5. მრავალმოწყალე ღმერთმა შეიწყალა თავისი ქმნილება და ეს სინანული განუწესა, მეც ამ სინანულის ხელმწიფება მომიბოძა. 6. მაგრამ მე გეუბნები შენ, - ამბობს, - ამ დიდი და წმინდა მოწოდების შემდეგ127, რაჟამს ვინმე, დემონის მიერ განცდილი, შესცოდავს, შეუძლია ერთგზის შეინანოს, ხოლო უკეთუ ხელდახელ სცოდავს128 და ინანიებს, უსარგებლოა ასეთი ადამიანისთვის, რადგან ძნელად თუ ცხონდება”129. 7. ვეუბნები ანგელოზს: “უფალო, განვცხოველდი130 შენგან ეგზომ სიზუსტით ამის მსმენელი, გავიგე რა, რომ თუ მეტად აღარ გავამრავლებ ჩემს ცოდვებს, ვცხონდები”. მპასუხობს: “ყველა ცხონდება, ვინც მცნებებს აღასრულებს”.



32.(4).

1. ვკითხე მას კვლავ და ვუთხარი: “უფალო, მას შემდეგ, რაც ერთგზის მიმიახლე, კვლავ ესეც განმიცხადე”. “თქვი”! - მომიგებს. “უფალო, თუკი ცოლი ან პირიქით, ქმარი გარდაიცვალა და მათგან რომელიმე დაქორწინდა, ნუთუ სცოდავს შეუღლებული?” 2. მპასუხობს: “არ შესცოდავს, ხოლო თუ იგი განმარტოვდება131, უფლისგან საკუთარ თავს აღმატებულ პატივსა და უდიდეს ბრწყინვალებას განუკუთვნებს (I კორ. 7. 38-40), მაგრამ თუკი დაქორწინდება, არ შესცოდავს. 3. უბიწოება და სიწმინდე დაიცავი და ღმერთში იცოცხლებ. ის, რაც შენ გითხარი და მსურს გითხრა, ამიერიდან აღასრულე, რა დღიდანაც ჩემთვის ხარ მობარებული, და შენს სახლში დავმკვიდრდები. 4. უკეთუ ჩემს მცნებებს დაიცავ, აღიხოცება შენი უწინდელი შეცოდებანი; და ყველას მიეტევება, რაჟამს დაიმარხავენ ამ მცნებებს და უმწიკვლოდ აღასრულებენ მათ.



მცნება V

33.(1).

1. გახდები რა სულგრძელი და გონიერი, - ამბობს, - ყველა უკეთურ საქმეზე იხელმწიფებ და ყოველგვარ სიმართლეს აღასრულებ. 2. თუკი სულგრძელი გახდები, შენში დამკვიდრებული წმინდა სული სპეტაკი იქნება; განა შეირყვნება სხვა უკეთური სულის მიერ, არამედ სისავსეში132 დამკვიდრებული გახალისდება და გაიხარებს სხეულთან ერთად, რომელშიც მკვიდრობს; ნაყოფი ექნება საკუთარ თავში და ემსახურება ღმერთს მრავალი სიხარულით. 3. ხოლო რაჟამს აღგზნება133 მოგეახლება, ფაქიზი, წმინდა სული მყისვე დაითრგუნება, არ ექნება რა სუფთა ადგილი, და შეეცდება მისგან განლტოლვას, რადგან უკეთური სულისგან შეჭირვებულს აღარ აქვს ალაგი სურვილისამებრ ღვთისმსახურებისთვის შერყვნილს აღგზნების მიერ. სულგრძელებაში უფალი მკვიდრობს, ხოლო აღგზნებულობაში დემონი. 4. შესაბამისად, როდესაც ვინმეში ორივე სული დაივანებს, არაფერია სასარგებლო და ვარგისიანი ამ ადამიანისთვის, ვისთანაც ბინადრობს. 5. რაჟამს აიღებ ძალზე მცირე აბზინდს და თაფლიან ჭურჭელში ჩაასხამ, განა მთლიანად არ გაირყვნება? თაფლის ეგზომი სიმრავლე მცირედი აბზინდის მიერ შეირყვნება და განქარდება მისი სიტკბოება და მეტად აღარც პატრონს გამოადგება იგი, ვინაიდან გამწარდა და თავისი სარგებლიანობაც დაკარგა. მაგრამ თუკი თაფლს აბზინდი არ შეემატა, ტკბილი აღმოჩნდება და სასარგებლო გახდება მისი მფლობელისთვის. 6. ხომ ხედავ, სულგრძელება თაფლზე უტკბესია და სასარგებლო, უფალი ასეთში მკვიდრობს, ხოლო აღგზნება კი მწარეა და გამოუსადეგარი. ამრიგად, თუკი აღგზნება სულგრძელებას შეუზავდა, სულგრძელება წაიბილწება და მეტად აღარ იქნება შედეგიანი მისი ვედრება ღვთისადმი”. 7. ვეუბნები: “უფალო, მსურს გავიგო აღგზნებულობის ძალა, რომ დაცული ვიყო მისგან”. მპასუხობს: “უკეთუ შენ და შენი სახლეული არ განეკრძალებით მას, განქარდება ყოველგვარი შენი სასოება134. ერიდე აღგზნებას, რადგან მე შენთან ერთად ვარ. ყველა, ვინც მთელი გულით შეინანებს, განერიდება მას, ვინაიდან დავიცავ და მათთან ერთად ვიქნები. ყველანი გამართლდებიან უპატიოსნესი ანგელოზის მიერ.

 

34.(2).

1. ახლა კი ისმინე, - ამბობს, - აღგზნების ძალის შესახებ, თუ როგორი უკეთურებაა, რაგვარად დასცემს ღვთის მონებს საკუთარი მოქმედებით და სიმართლისგან გარემიაქცევს მათ. სრწმუნოებაში სრულყოფილთ ვერ გადააცდენს, არც ზემოქმედება ძალუძს, ვინაიდან ჩემი ძალაა მათთან ერთად, ხოლო მიდრეკს არასრულებსა და ორგულებს, 2. რადგან როგორც კი ასეთ ადამიანებს დამშვიდებულებს იხილავს, თავად ამ ადამიანის გულში შთაეკვეთება და არაფრისთვის, ქვეყნიური საქმეების მიზეზით, ქმარი ან ცოლი დადარდიანდება: საკვების, ან უმნიშვნელო რამ სიტყვის, რომელიმე მეგობრის, ანთუ საჩუქრის, შემოსავლის, ან ასეთი უგუნური საქმეების გამო, ვინაიდან ყოველივე ეს უგუნურება, არარაობა, უაზრობა და უსარგებლოა ღვთის მონათათვის. 3. დიდი და მტკიცეა სულგრძელება, ძლიერ ძალას ფლობს და დიდ სიფართოვეში ნაყოფიერებს. მხიარული, მოზეიმე და უზრუნველად მყოფი135 ყოველ ჟამს უფალს განადიდებს (ტობ. 4.19; ფს. 33.2), არც სიმწარეა მასში და მიუხედავად ყველაფრისა მშვიდია და მყუდრო. ეს სულგრძელება სრული სარწმუნოების მქონესთან მკვიდრობს. 4. აღგზნება კი უპირველესად სიბრიყვე, სიმსუბუქე და უგუნურებაა. შემდეგ უგუნურებისგან დარდი იშვება, დარდისგან - გაღიზიანება, გაღიზიანებისგან - რისხვა, ხოლო რისხვისგან – გულისწყრომა136. მერე ეს გულისწყრომა, ეგზომ ბოროტებათაგან თანაშემოკრებილი, დიდსა და გამოუსწორებელ ცოდვას შობს. 5. რაჟამს ყველა ეს სული ერთ ჭურჭელში137 შთამკვიდრდება, სადაც წმინდა სულიც ბინადრობს, ვეღარ იტევს ჭურჭელი (ἄγγος) მათ, არამედ გარდაემატება. 6. ფაქიზ სულს არ აქვს ჩვევა უკეთურ და ულმობელ სულთან ერთად დამკვიდრებისა; განშორდება ამ ადამიანს და სიმშვიდესა და სიმყუდროვეში ეძებს სავანეს. 7. როცა განუდგება ასეთ ადამიანს, რომელშიც ბინადრობდა, ეს ადამიანი, დატევებული სიმართლის სულის მიერ, უზნეო სულთაგან აღვსილი, მომავალში დაუდგრომელია ყოველ საქმეში. ამრიგად, აღმოჩნდება რა გაძარცული უკეთურ სულთაგან, ყოვლითურთ დაბრმავდება კეთილი განსჯისთვის. ასე ემართება ყველა აღგზნებულს. 8. უარყავი, დაუპირისპირდი აღგზნბებულობასა და დარდს, უუკეთურეს სულს, ხოლო შეიმოსე სულგრძელება და აღმოჩნდები უფლისგან შეყვარებულ წმინდანთა შორის. ეკრძალე, ნურასოდეს უგულებელყოფ ამ მცნებას, ვინაიდან რაჟამს მას ეუფლები, ძალგიძს, დანარჩენი მცნებებიც დაიცვა, რომლებიც მსურს გაუწყო. მათგან გაძლიერდი და გამტკიცდი. ყველა მომძლავრდება, ვინც მოისურვებს, მათში ისრბოლოს.



მცნება VI

35.(1).

1. პირველივე მცნებაში გაუწყებდი შენ, - ამბობს, - რომ რწმენა, მოშიშება და თავშეკავება დაგეცვა". მივუგე: "დიახ, უფალო". "ახლა კი მსურს, - მეუბნება, - მათი ძალებიც განგიცხადო, რომ შეიმეცნო, მათგან რომელი როგორ ძალასა და მოქმედებას ფლობს, რადგან ორმაგია მათი მოქმედება და სიმართლესა და უსამართლობაში მდგომარეობს138 2. ამრიგად, სიმართლის გწამდეს, ხოლო უსამართლობას ნუ მიენდობი, ვინაიდან სამართლიანობას სწორი გზა აქვს, ხოლო უსამართლობას მრუდე. შენ მართალი და პირდაპირი გზით იარე, ხოლო გამრუდებული უარყავი. 3. მრუდე გზას ბილიკები არ გააჩნია, გაუვალია და მრავალი დაბრკოლებაა მასზე, უსწორმასწორო და ეკლიანია, დამღუპველია მეგზურთათვის. 4. ხოლო სწორ გზაზე მოარულნი პირდაპირ და დაუბრკოლებლად სრბოლობენ, რადგან არც უსწორმასწოროა იგი, არც ეკლიანი. ხომ ხედავ, ფრიად სასარგებლოა მასზე რონინი”. 5. ვეუბნები: “შემაძლებინე მე ამ გზაზე სიარული”. “ივლი! - მომიგებს, - ვინც მთელი გულით უფლისკენ მიიქცევა (იერ. 24.7; იოელ. 2.12; ფს. 21.9; 50.15),  ამ გზაზე ისრბოლებს”.

 

36.(2).

1. ახლა კი ისმინე, - ამბობს, - რწმენის შესახებ. ორი ანგელოზია ადამიანთან, ერთი სიმართლის და ერთი უკეთურების”139. 2. “როგორ გავარჩიო, - ვეკითხები, - მათი მოქმედება, უკეთუ ორივენი ჩემთან ერთად მკვიდრობენ?" 3. მომიგებს: “ისმინე და გაიგებ. სიმართლის ანგელოზი ფაქიზი, უბრალო, თვინიერი და მყუდროა. რაჟამს შენს გულში შემოვა იგი, მყისვე სამართლიანობის, უბიწოების, სიწმინდის, ზომიერების, ყოველი კეთილი საქმისა და აღმატებული დიდების შესახებ გემეტყველება. როდესაც ყოველივე ეს შენს გულს მიეახლება, შეიმეცნე, რომ სიმართლის ანგელოზია შენთან. ესენია სიმართლის ანგელოზის საქმენი. მას და მის საქმეებს მიენდე. 4. ახლა კი უკეთურების ანგელოზის მოქმედებაც იხილე: უპირველეს ყოვლისა აღგზნებულია (ὀξύχολός), დაუნდობელი და უგუნურია. უზნეობაა მისი საქმე, რაც დასცემს ღვთის მონებს. როცა შენს გულში შევა იგი, გულისხმაჰყავ მის მოქმედებათაგან”. 5. ვეკითხები: "უფალო, როგორ ვიცნო გამოუცდელმა?" "მისმინე, - მპასუხობს, - რაჟამს აღგზნება ან დარდი (πικρία) შემოგაწვება, გაიაზრე, რომ ისაა შენში. შემდეგ, განზრახვა მრავალი საქმისა, ძვირფასი საკვებისა და სასმელის სიმრავლე, ხშირი მემთვრალეობა, მრავალგვარი და უსარგებლო ფუფუნება, გულისთქმა დედაკაცთა მიმართ, სიხარბე, ფრიადი ქედმაღლობა, მაქებელობა და რაც რამ ამის მსგავსი და თანასწორია. უკეთუ გულში ეს აღწევნილა, მიხვდი, რომ უკეთურების ანგელოზია შენში. 6. შენ, მცოდნე მისი საქმეებისა, განუდექი მას და ნუ მიენდობი, რადგან ბილწია მისი ქმედება და უსარგებლოა ღვთის მონათათვის. გაქვს ორივე ანგელოზის საქმე. შეიმეცნე ისინი და მიენდე სიმართლის ანგელოზს. 7. უკეთურების ანგელოზს განუდექი, ვინაიდან მისი სწავლება უზნეოა ყოველ საქმეში. თუკი მავანი დიდად მორწმუნე მამაკაცია და ამ ანგელოზის ზრახვა მის გულში აღწევნილა, ასეთი მამაკაცი ან დედაკაცი ცოდვითაა შეკრული. 8. ხოლო რაჟამს ვინმე, დიდად ცოდვილი მამაკაცი ან დედაკაცი, საკუთარ გულს კვლავ სიმართლის ანგელოზის საქმეებს მიაახლებს, გარდაუვალად ხამს, სიქველე აღასრულოს. 9. ხომ ხედავ, - ამბობს, - კარგია სიმართლის ანგელოზის მიდევნება, უკეთურების ანგელოზი კი უარყავი. 10. ეს მცნება რწმენის გამო განცხადდა, რომ სიმართლის ანგელოზს მიენდო, და მისი აღმსრულებელი ღმერთთან იცოცხლებ. გჯეროდეს, მძიმეა უკეთურების ანგელოზის საქმენი; მათი უარმყოფელი კი ღვთისთვის იცოცხლებს.



მცნება VII

37.

1. უფლის გეშინოდეს, - ამბობს, - და მისი მცნებები დაიმარხე (ეკლეს. 12.13). ღვთის მცნებათა დამცველი გაძლიერდები ყოველივეში და შეუდარებელი იქნება შენი საქმე. უფლისმოშიში ყოველივეს კეთილად აღასრულებს. ესაა შიში, რითიც საჭიროა, შენ გეშინოდეს, და ცხონდები. 2. დემონის ნუ გეშინია. ღვთისმოშიში დემონზე იხელმწიფებ, რადგან უძლურია იგი, ხოლო ვისშიც არაა ძალა, არც შიშია, მაგრამ ვისაც დიადი ხელმწიფება აქვს, მოშიშებაც მისდამია140. ყოველი ძალის მფლობელი შიშის მომგვრელია, ხოლო უძლური ყველასგან უგულებელყოფილია. 3. დემონის საქმეებმა შეგზაროს, ვინაიდან უკეთურებაა. ამიტომაც უფლისმოშიში არათუ აღასრულებ მათ, არამედ განეკრძალები. 4. შიში ორგვარია: რაჟამს ცოდვის აღსრულებას ისურვებ, ღვთის გეშინოდეს და არ იმოქმედებ მას, ხოლო უკეთუ იზრახებ, კვლავ კეთილი აკეთო, უფალს ეკრძალე და იმუშაკებ. როგორი ძლიერია, დიდი და ძალმოსილია ღვთის შიში! უფლის გეშინოდეს და მასთან იცოცხლებ. ყველა მოშიში და მისი მცნებების დამცველი, ღმერთში იცხოვრებს”. 5. “უფალო, - ვეკითხები, - რად ამბობ მისი მცნებების აღმსრულებელთა შესახებ: ღვთისთვის იცოცხლებენო?” მომიგებს: “ყოველ ქმნილებას ეშინია უფლის, მის მცნებებს კი არ იცავს. ამიტომაც ღვთის წინაშეა მისი მოშიშებისა და მცნებების აღმსრულებელთა სიცოცხლე, ხოლო ვინც მის მცნებებს არ იმარხავს, არც სიცოცხლეა ასეთში.



მცნება VIII

38.

1. გითხარი, - ამბობს, - რომ ორმაგია ღვთის ქმნილებანი, თავშეკავებაც ორგვარია. ნაწილისგან თავშეზღუდვაა საჭირო, ხოლო ზოგიერთისგან არაა საჭირო”. 2. ვეკითხები: “უფალო, გამაგებინე, რას უნდა ვეკრძალო და რას არა?” “ისმინე! - ამბობს. - ცოდვას ეკრძალე და ნუ აღასრულებ მას, ხოლო სიკეთეს ნუ ერიდები, არამედ აკეთე იგი, რადგან რაჟამს სიკეთეს უარყოფ და არ აღასრულებ, დიდ ცოდვას იმოქმედებ; ხოლო თუ უკეთურებას განეკრძალები და არ შეასრულებ, დიად სიმართლეს მოიპოვებ. ყოველგვარი უზნეობისგან თავშეზღუდვა სიკეთის მომმუშაკებელია”. 3. შევეკითხე: “უფალო, რა არის უკეთურება, რასაც ჩვენ უნდა ვერიდებოდეთ?” “ისმინე, - მომიგებს, - სიძვა და მრუშობა, ურჯულო მემთვრალეობა, უზნეო ფუფუნება, მრავალგვარი საკვები და დიდძალი სიმდიდრე, მაქებელობა, ამპარტავნება და სიძულვილი, ტყუილი, ავმეტყველება, მზაკვრობა, ავმეხსიერება და ყოველგვარი ცილისწამება. 4. ყველა ეს საქმე ფრიად უზნეოა ადამიანის ცხოვრებაში. ღვთის მონა ასეთ ქმედებებს უნდა ერიდებოდეს, ვინაიდან მათგან თავშეუკავებელს არ ძალუძს, ღმერთში იცოცხლოს. ისმინე მათ თანმდევთა შესახებ”. 5. ვეუბნები: “უფალო, ნუთუ კიდევაა უკეთური საქმენი?” "ჭეშმარიტად არის, - მომიგებს, - და მრავლადაც, რასაც საჭიროა, მონა ღვთისა განეკრძალოს: ქურდობა, სიცრუე, ძარცვა, ცრუდდამოწმება, ვერცხლისმოყვარება, ბილწი გულისთქმა, ეშმაკობა, პატივმოყვარება, ტრაბახი და რაც რამ ამის მასგავსია. 6. არ ფიქრობ შენ, რომ ისინი უზნეონი არიან? დიდი ბოროტებაა, - ამბობს, - ღვთის მონათათვის. ვინც ღმერთს ემონება, საჭიროა, ყოველივე ამას განეშოროს; ხამს ამ ყველაფრისგან თავშეზღუდვა, რომ ღმერთში იცოცხლო და ჩაეწერო ეგევითართაგან განკრძალულთა შორის. ესაა, რასაც შენ უნდა ერიდო. 7. ისმინე ის, რასაც არათუ განრიდება, არამედ აღსრულება სჭირდება: სიკეთეს არ განეკრძალო და იქმოდე მას". 8. შევეკითხე: "უფალო, განმიცხადე მე სიკეთეთა ძალაც, რომ დავემონო და მათში ვისრბოლო, აღმსრულებელს კი ცხონება ძალმიძდეს". "ისმინე, - მომიგებს, - კეთილი საქმეები, რაც შენ უნდა შეასრულო და არ განერიდო: 9. უპირველეს ყოვლისა რწმენა, შიში ღვთისა, სიყვარული, ერთსულოვნება, სიმართლის სიტყვა, ჭეშმარიტება, მხნეობა. არაფერია ადამიანის ცხოვრებაში ამაზე უკეთესი. რაჟამს ვინმე მათ დაიცავს და არ განეკრძალება, ნეტარი იქნება თავის ცხოვრებაში. 10. შემდეგ მათ თანმდევთა შესახებ ისმინე: ქვრივების შემწეობა, ობოლთა და უპოვართა პატრონობა, ღვთის მონათა გამოხსნა შეჭირვებისას, სტუმართმოყვარება (რადგან კეთილმოქმედება სტუმართმოყვარებაში გამოვლინდება), არავითარი დაპირისპირება, მყუდროება, კაცთა შორის უნარჩევესობა, მოხუცების პატივისცემა, სიმართლეში წვრთნა, დაცვა ძმობისა, ტვირთვა უპატიობისა, სულგრძელება, ავმეხსიერების შეუწყნარებლობა, სულით მოუძლურებულთა გამხნევება, სარწმუნოებაში ცდომილთა არათუ განგდება, არამედ მოქცევა და კეთილგანწყობის აღდგენა, შემცოდეთა დამოძღვრა, მოვალეთა და უპოვართა შეუვიწროებლობა და რაც რამ ამის მსგავსია. 11. განა არ მიგაჩნია შენ, - ამბობს, - რომ ესაა სიკეთე". მივუგე: "უფალო, არის რა ამაზე უსახიერესი?!" "მათში ისრბოლე, ნუ განეკრძალები და ღმერთში იცოცხლებ. 12. ეს მცნება დაიცავი. რაჟამს სიკეთეს აღასრულებ და არ განერიდები, უკეთურებას არ იმოქმედებ და უკუაგდებ მას, უფალთან დამკვიდრდები; და ყველა, ვინც ამგვარად იმუშაკებს, ღმერთში იცოცხლებს. და კვლავ. ვინც ამ მცნებებს დაიცავს და მათში ისრბოლებს, ღმერთთან დამკვიდრდება".



მცნება IX

39.

1. ამბობს: "განირიდე თავიდან ორჭოფობა და საერთოდ ნურაფერზე დაეჭვდები, როდესაც ღვთისგან ითხოვ რამეს, ეუბნები რა საკუთარ თავს, რომ მისდამი ეგზომ მცოდველს, როგორ ძალმიძს უფლისგან თხოვნა და მიღება? 2. ნუ განსჯი ასე, არამედ შენი გული ყოვლითურთ უფლისკენ მიაქციე (იერემ. 24.7; იოელ. 2.12), უეჭველად ითხოვე და შეიმეცნებ მის მრავალმოწყალებას, რადგან არათუ დაგიტევებს, არამედ შენი სულის სურვილს აასრულებს. 3. ღმერთი განა ავმეხსიერი ადამიანივითაა; ძვირუხსენებელია თავად და სწყალობს საკუთარ ქმნილებას. 4. ამრიგად, შენ ამა საუკუნის ყოველგვარი ამაოებისა და შენთვის წინარეგაცხადებული სიტყვებისგან141 გული განიწმინდე, უფლისგან ითხოვე და ყოველივეს მიიღებ, ყველა ვედრება აგისრულდება, რაჟამს უეჭველად შეჰღაღადებ მას; 5. ხოლო თუკი შენს გულში დაეჭვდები, ვერაფერს შეიწყნარებ ნავედრებთაგან. ღმერთში დაეჭვებული მერყევია და საკუთარი თხოვნით არაფერს აღწევს. 6. სარწმუნოებაში ყოვლადსრული კი უფალზე დანდობილი ითხოვს ყოველივეს (ფს. 2.13) და ღებულობს, ვინაიდან უეჭველად ევედრება და არ ორგულობს. ძნელად ცხონდება მერყევი ადამიანი, თუ არ შეინანებს. 7. განიწმინდე შენი გული ორჭოფობისგან, რწმენა შეიმოსე, სადაც ძლიერებაა, და ღმერთს მიენდე, რომ ყველა შენი შენავედრი შეიწყნარო, რასაც კი ითხოვდი. უკეთუ უფლისკენ მღაღადებელმა ზოგჯერ რაიმე თხოვნა ფრიადი დაგვიანებით მიიღე, ნუ შეორგულდები, სწრაფად რომ არ მოგებოძა სურვილი შენი სულისა, რადგან სრულად გამოცდის ან რაღაც გადაცდომის გამო, რაც შენ არ იცი, დიდი დაგვიანებით ღებულობ ნავედრებს142. 8. ვედრებას შენი სულის სურვილისა ნუ შეწყვეტ და შეიწყნარებ მას, ხოლო რაჟამს მთხოვნელი მომედგრდები და შეორგულდები, საკუთარ თავს აბრალე და არა შენთვის მოცემაზე უარისმთქმელს143. 9. ეკრძალე ამ ორგულობას, რადგან უკეთურება და უგუნურებაა და მრავალს, ძლიერსა და ჭეშმარიტად ფრიად მორწმუნეს, რწმენიდან აღმოფხვრის, ვინაიდან ორჭოფობა თავად  დემონის ასულია და დიდად უკეთურობს ღვთის მონათა წინააღმდეგ. 10. მოიძულე ორგულობა და მის ყველა საქმეზე იხელმწიფე144. შეიმოსე ძლიერი და ძალმოსილი რწმენა, რადგან იგი ყოველიცეს განგიცხადებს, ყველაფერს სრულყოფს, ხოლო საკუთარი თავისადმი მიუნდობელი ორჭოფობა მცდარია ყოველ საქმეში, რასაც აღასრულებს. 11. ხომ ხედავ, - ამბობს, - რომ რწმენა უფლისგანაა ზეგარდამო და დიდ ძალას ფლობს, ხოლო ორგულობა დემონისმიერი მიწიერი სულია და ძლიერება არ გააჩნია. 12. შენ კი ძლევამოსილ რწმენას დაემონე და განეკრძალე ორჭოფობას, სადაც უძლურებაა, და ღმერთში იცხოვრებ; ამგვარად განმსჯელნი, ყველანი ღმერთისთვის იცოცხლებენ.



მცნება X

40.(1).

1. განირედე თავიდან მწუხარება, - ამბობს, - რდაგან იგი ორჭოფობისა და აღგზნების (τῆς ὀξυχολίας) და არის". 2. "უფალო, როგორაა მათი და? - ვეკითხები. - მე მიმაჩნია, სხვა არის აღგზნება, სხვაა ორჭოფობა და სხვაც მწუხარება". "უგულისხმო ადამიანი ხარ. - მომიგებს, - ვერ ხვდები, რომ მწუხარება ყველა სულზე უუკეთურესია და ფრიად საშიშია ღვთის მონათათვის, რომ ყოველ სულზე მეტად ღუპავს ადამიანს, განდევნის145 წმინდა სულს და კვლავ დაიხსნის” (II კორ. 7.10)? 3. მივუგე: "უფალო, მე უგუნური ვარ და ვერ ვიმეცნებ ამ იგავებს. ვერ ვხვდები, როგორ ძალუძს განდევნა და კვალად ხსნა". 4. 'ისმინე! - მპასუხობს, - ისინი, რომლებსაც არასოდეს უძებნიათ ჭეშმარიტება, არც ღმრთეება146 გამოუძიებიათ, არამედ მხოლოდ იწამეს და [კვლავ] შეერივნენ წარმართთა საქმეებს, სიმდიდრეს, მეგობრობასა თუ ამა საუკუნის სხვა მრავალ საზრუნავს, ვეღარ იმეცნებენ საღმრთო იგავებს (და ისიც, ვინც ასეთებს უკავშირდება), რადგან ამ საქმეთა მიერ დაბნელდებიან, შეირყვნებიან და უნაყოფოები ხდებიან. 5. როგორც ვენახი კეთილი, აღმოჩნდება რა უზრუნველად, ეკლებისა და ბალახთა სიმრავლის გამო გაავრეზდება147, ამგვარადვე მორწმუნე ადამიანები ზემოთხსენებულ მრავალ საქმეში შთაკვეთებულნი თავიანთ ზრახვას გადაცდებიან და საერთოდ ვერაფერს იმეცნებენ სიმართლის შესახებ, არამედ რაჟამს ისმენენ ღმრთეებისა და ჭეშარიტების თაობაზე, მათი გონება მათი საქმეების ირგვლივ მიმოეხეტება და ვერაფერს ხვდებიან; 6. ხოლო ღვთისმოშიშნი, ღვთაებრივისა და ჭეშმარიტების მაძიებელნი და გულით უფალთან მყოფნი ყოველივე გაცხადებულს მყისვე იაზრებენ და გულისხმაჰყოფენ, ვინაიდან ღვთის შიშია მათში (ფს. 110.10; იგავ. 1.7). სადაც უფალი მკვიდრობს, იქ გონიერებაც მრავლადაა. უფალს შეუერთდი და ყოველივეს გაიგებ და შეიმეცნებ.

 

41.(2).

1. ისმინე, უგულისხმოვ, - ამბობს, - თუ როგორ დევნის მწუხარება148 წმინდა სულს და კვლავ დაიხსნის (II კორ. 7.10). 2. რაჟამს ორგული რაიმე საქმეს ეწაფება და საკუთარი ორჭოფობის გამო მასში ვერ წარემატება, ეს მწუხარება ეკვეთება ადამიანს, ამწუხრებს წმინდა სულს და განდევნის მას. 3. შემდეგ, როცა ადამიანს აღგზნება მიეახლება რაიმე საქმის მიზეზით და დიდად გაამწარებს, განრისხებული ადამიანის გულს კვლავ წუხილი მიემთხვევა და დაამწუხრებს საკუთარი ქმედების გამო, რასაც ასრულებდა, და შეინანებს, რადგან უკეთურება იმოქმედა.149 4. ვფიქრობ, ამ წუხილშია ხსნა, ვინაიდან უზნეო საქმეებს გარდაქმნის; მაგრამ სულს ორივე მოვლენა ამწუხრებს - ორგულობა, რითიც ვერ წარემატება საკუთარ საქმეში, ხოლო აღგზნება, რადგან უკეთურებას იქმს. ამრიგად, ორივენი, ორგულობა და აღგზნებულობა, შეჭირვებაა წმინდა სულისთვის. 5. განირიდე თავიდან წუხილი და ნუ შეავიწროებ შენში დამკვიდრებულ წმინდა სულს (ეფეს. 4.30), რომ არ შეჰღაღადოს შენ შესახებ ღმერთს და არ მიგატოვოს, 6. რადგან ღვთის სული, რომელიც ამ სხეულს ებოძა, ვერ იტევს მწუხარებას, ვერც იწროებას.

 

42.(3).

1. შეიმოსე სიხარული, რომელსაც მარადჟამ მადლი აქვს (სიბ. ზირაქ. 26.4) ღვთის წინაშე და კეთილსასურველია მისთვის, და დატკბი მისით, ვინაიდან ყოველი მხიარული კაცი სიკეთეს მოქმედებს, კეთილს იზრახავს და წუხილს მოიძაგებს; 2. ხოლო მწუხარე კაცი მარადის უკეთურობს. პირველად უკეთურობს, რადგან შეაჭირვებს იგი ადამიანისთვის ბოძებულ მხიარულ წმინდა სულს; მეორე, წმინდა სულის მაჭირვებელი უშჯულოებას იქმს, არ ევედრება და არც აღმსარებლობს ღვთისადმი. მწუხარე ადამიანის თხოვნას არასოდეს აქვს ძალა, ღვთის საკურთხევლამდე აღიწიოს". 3. შევეკითხე: “რატომ არ ამაღლდება საკურთხევლამდე დამწუხრებულის ვედრება?" “იმიტომ რომ, - მომიგებს, - წუხილია დავანებული მის გულში. მწუხარება ლოცვასთან შეერთებული არ უტევებს ლოცვას, ამაღლდეს წმინდა საკურთხევლამდე, რადგან როგორც ურთიერთში შეზავებულ ძმარსა და ღვინოს არ აქვს თავისი სიტკბოება, ამგვარადვე შეერევა რა მწუხრაება წმინდა სულს, აღარ ძალუძს მავანს ვედრება. 4. განიწმინდე საკუთარი თავი ამ უკეთური წუხილისგან და იცოცხლებ ღმერთში. ყველა, ვინც თავიდან განირიდებს მას, ღმერთში იცოცხლებს და ყველანაირი სიხარულით შეიმოსება.



მცნება XI

43.

1. მიჩვენა მე სავარძელში მსხდომი ადამიანები და სხვა, კათედრაზე მჯდომი ადამიანი და მეუბნება: “ხედავ სავარძელში მსხდომთ?” ვუპასუხე: “ვხედავ, უფალო”. “ისინი, - ამბობს, - მორწმუნეები არიან, ხოლო კათედრაზე მჯდომი ცრუ წინასწარმეტყველია და ღვთის მონათა გონების გამხრწნელი. ღუპავს შეორგულებულთ, ხოლო მორწმუნეებს ვერა. 2. შეორგულებულნი როგორც მისანთან მიდიან და ეკითხებიან მას, თუ რა იქნება მათთვის150. ამ ცრუ წინასწარმეტყველს საკუთარ თავში არანაირი ღვთაებრივი ძალა არა აქვს, ხოლო პასუხობს მათ თავიანთი შეკითხვისა და უკეთური წადილისამებრ და აკმაყოფილებს ასეთ სულებს, როგორც თავად ისურვეს. 3. ის, უნაყოფოდ მყოფი, ფუჭად პასუხობს უნაყოფოებს, რადგან რაჟამს ვინმე, ამაო ადამიანი, დაეკითხება, მიუგებს. ჭეშმარიტ რამ სიტყვებსაც გამოთქვამს, ვინაიდან დემონი აღავსებს მას თავისი სულით, რომ ძალუძდეს მართალთაგან თუნდაც ვინმეს დამხობა151. 4. ისინი, რომლებიც ძლიერნი არიან უფლის რწმენაში და ჭეშმარიტება შეუმოსავთ, განა ასეთ სულებს უკავშირდებიან, არამედ განილტვიან მათგან; ხოლო რომელნიც ორჭოფობენ და მძლავრად მიმოიქცევიან, მისნობენ მსგავსად წარმართებისა და კერპთაყვანისმცემლობის შემოქმედნი საკუთარ თავს უდიდეს ცოდვას განუკუთვნებენ, ვინაიდან ვინც რაიმე საქმის შესახებ ცრუ წინასწარმეტყველს დაეკითხება, კერპმსახურია, დაცლილია ჭეშმარიტებისგან (κενὸς ἀπὸ τῆς ἀληθείας) და უგუნურია. 5. ღვთისგან ბოძებული ყოველი სული არათუ მკითხაობს, არამედ მფლობელია რა საღვთო სიმტკიცისა, თავად განაცხადებს ყოველივეს, რაც ზეგარდამოა (იაკ. 3.15) ღვთარბრივი სულის ძალისგან152. 6. ხოლო სული შემკითხველი და ადამიანთა წადილისამებრ მოპასუხე მიწიერია და მსუბუქი (ἐλαφρόν), არმქონე ძალისა, და საერთოდ ვერაფერს ამბობს, თუკი არ გამოიკითხა”. 7. “უფალო, - ვეუბნები, - როგორ შეიცნობა ადამიანი, თუ ვინაა მათგან წინასწარმეტყველი და ვინ - ცრუ წინასწარმეტყველი?” “ორივეს შესახებ ისმენე, - მომიგებს, - და რისი თქმაც მსურს შენთვის, ამით განასხვავებ მათ. საღვთო სულის მქონე ადამიანი ცხოვრების წესით გამოიკვლიე153. 8. პირველი. ის, ვინც ზეგარდამო სულს ფლობს, თავშეკავებული, მშვიდი, მდაბალი და ყოველგვარი უკეთურებისა და ამა საუკუნის ამაო სურვილის უარმყოფელია; საკუთარ თავს ყველა ადამიანზე მეტად იმდაბლებს და შეკითხვაზე არავის არაფერს პასუხობს, განმარტოებითაც არ ლაპარაკობს, წმინდა სული არც მაშინ ღაღადებს, რაჟამს ადამიანი ისურვებს ამას, არამედ ამეტყველდება, როცა ღმერთი ისათნოვებს მის ლაპარაკს. 9. როდესაც საღვთო სულის მფლობელი ადამიანი ღვთის რწმენის მქონე მართალ კაცთა კრებულს უერთდება და ეს შეკრებილი ადამიანები ღმერთს ვედრებას აღუვლენენ, მაშინ მასთან მყოფი წინასწარმეტყველების სულის ანგელოზი ამ ადამიანს აღავსებს და ეს წმინდა სულით აღვსილი ადამიანი სისავსისგან ისე ამეტყველდება, როგორც უფალი ისურვებს. 10. ასე საჩინოვდება ღვთაებრივი სული. ამგვარია უფლის ღვთაებრივი სულის ეს ძალა. 11. ახლა კი ისმინე, - ამბობს, - მიწიერი, ფუჭი და უძლური სულის შესახებ, რომელიც უგუნურია. 12. პირველი. ის ადამიანი, ვისაც მიაჩნია, რომ თავადაა მფლობელი ზე სულისა, პირველობის მოსურნეა, პირდაპირ თავხედი, უსირცხვილო და მრავლისმეტყველია, მრავალგვარ განცხრომასა და უამრავ განსხვავებულ ტყუილში მიმოიქცევა, საკუთარი წინასწარმეტყველებისთვის სასყიდელს ღებულობს, ხოლო თუკი ვერ ეუფლა, არ წინასწარმეტყველებს. განა ძალუძს საღვთო სულს სასყიდლის მიღება და წინასწარმეტყველება? ღვთის წინასწარმეტყველი არ დაუშვებს ამის აღსრულებას, მაგრამ ასეთში მიწიერი სულია. 13. შემდეგ, საერთოდ არ ეკარება მართალი ადამიანების კრებულს, არამედ გაურბის მათ; ხოლო უკავშირდება ორგულებსა და უნაყოფოებს, დაფარულში154 უწინასწარმეტყველებს და სიცრუეს ეუბნება ყოველი თავიანთი ამაო წადილისამებრ, რადგანაც უნაყოფოებს პასუხობს. რაჟამს ცარიელ ჭურჭელთან ერთად მოთავსდება ცარიელი ჭურჭელი, არათუ ტყდება, არამედ თანაშეეწყობა ურთიერთს. 14. ხოლო როცა [ცრუ წინასწარმეტყველი] საღვთო სულით აღვსილ მართალ ადამიანთა კრებულს მიეახლება და მათგან ლოცვა აღევლინება, დაცარიელდება ეს ადამიანი, რადაგნ მიწიერი სული შიშით განილტვის მისგან155, მოუძლურდება იგი და ყოვლითურთ დაემხობა156 და არაფრის თქმა ძალუძს. 15. უკეთუ საკუჭნაოში ღვინოს ან ზეთს განათავსებ, ხოლო მათ შორის ცარიელ ჭურჭელს განალაგებ და კვლავ მოისურვებ საკუჭნაოს გახსნას, იმ ჭურჭელს, რომელიც ცარიელი იდგა, ცარიელს აღმოაჩენ. ასევე ამაო წინასწარმეტყველნი, რაჟამს მართალ სულებს ეახლებიან, როგორც მიდიან, იმგვარადვე წარმოჩინდებიან. 16. გაქვს ორივე წინასწარმეტყველის ცხოვრების წესი. საქმეებისა და ცხოვრებისამებრ გამოსცადე თავად სულმოსილი მეტყველი ადამიანი. 17. მიენდე ღვთისგან გარდამომავალ და ძლიერების მქონე სულს, ხოლო სულს მიწიერსა და ამაოს ნურაფერში ერწმუნები, რადგან უძლურია იგი. 18. ისმინე იგავი, რომელიც მსურს შენ გაუწყო: აიღე ქვა და ზეცად ატყორცნე. იხილე, თუ ძალგიძს მისი აწვდენა; ან კვლავ, წყლის ტუმბო აიღე და ცისკენ ატუმბე, უმზირე, თუ შეძლებ, ცა გაარღვიო”. 19. ვეუბნები: “უფალო, ეს ვის ხელეწიფება? შეუძლებელია ორივე, რაც ბრძანე”. მომიგებს: “როგორც ესაა შეუძლებელი, მიწიერი სულიც ასეთივე უძლური და უღონოა. 20. ახლა კი შეიწყნარე ძალა ზეგარდამო მომავალი: სეტყვა უმცირესი მარცვალია, მაგრამ რაჟამს ადამიანს თავზე ეცემა, როგორ ტკივილს აყენებს?! ანთუ კვლავ, აიღე წვეთი, რომელიც სახურავიდან მიწაზე ეშვება და ქვას ხვრეტს. 21. ხომ ხედავ, სიმაღლიდან მიწაზე დაცემული უმცირესი უდიდეს ძალას ფლობს. ამგვარადვე ძლიერია ზეგარდამო მომავალი საღვთო სული. ამ სულს მიენდე, ხოლო სხვას განეკრძალე”.



მცნება XII

44.(1).

1. მეუბნება მე: "განიძარცვე თავიდან ყოველგვარი უზნეო ზრახვა, ხოლო შეიმოსე კეთილი და წმინდა სურვილი, ვინაიდან ასეთი წადილით მოსილი მოიძულებ უკეთურ გულისთქმას და სურვილისამებრ ალაგმავ მას. 2. უზნეო გულისთქმა მძვინვარეა და ძნელად თვინიერდება; საზარელია და თავისი სისასტიკით ფრიად ავნებს ადამიანებს. განსაკუთრებით რაჟამს მისკენ მიიდრიკება მონა ღვთისა და არ იქნება გულისხმიერი, საშინლად იზარალებს მისგან. აზიანებს მათ, ვისაც არ გააჩნია სამოსელი კეთილი სურვილისა და ამა საუკუნეს შეთვისებია. სიკვდილს მიეცემიან ისინი”. 3. ვეუბნები: “უფალო, რომელი უკეთურად განზრახული საქმეებია, სიკვდილს რომ გადასცემენ ადამიანებს? შემაცნობინე, რომ ვერიდო მათ”. “ისმინე, - ამბობს, - თუ რაგვარი საქმეებით აკვდინებს უზნეო სურვილი ღვთის მონას.

 

45.(2).

1. უწინარეს ყოვლისა, სხვისი ცოლის ან ქმრის მიმართ გულისთქმა, ძვირადღირებული ქონების, მრავალგვარი ამაო საკვებისა და სასმელის, სხვა მრავალი და უაზრო სიამოვნების სურვილი. ყოველგვარი სიამოვნება უგუნურება და არარაობაა ღვთის მორჩილთათვის. 2. ესენია უკეთური ზრახვები, რაც ღვთის მონებს აკვდინებს; რადგანაც უზნეო გულისთქმა დემონის ასულია, ამიტომაა საჭირო ბილწი სურვილის უარყოფა, რომ თავშეკავებულებმა ღმერთში იცხოვროთ. 3. ვინც მათგან იძლევა და არ შეეწინააღმდეგება, ბოლომდე (εἰς τέλος) დაიღუპება, ვინაიდან მომაკვდინებელია ეს გულისთქმები. 4. შენ სიმართლის სურვილი შეიმოსე და ღვთის შიშით შეჭურვილი წინააღუდექი მათ (ეფეს. 6.13), რადგან ღვთის კრძალვა კეთილ ზრახვებში მკვიდრობს. რაჟამას უკეთური სურვილი ღვთის შიშით შეიარაღებულსა და მასთან დაპირისპირებულს გიხილავს, შორს განგელტვის (იაკობ. 4.7) და შენი საჭურველით შეძრწუნებული მეტად აღარც გაგეცხადება. 5. ამრიგად, შენ, გამარჯვებულმა და მის მიერ გვირგვინოსანმა, მართალი სურვილისკენ ისწრაფე. გამარჯვება, რასაც ეუფლე, უფალს მიანიჭე და დაემონე ისე, როგორც თავად ისურვებს. რაჟამს კეთილ გულისთქმას დაემონები და დაემორჩილები, შეძლებ უკეთური ზრახვების ძლევას და სურვილისამებრ იხელმწიფებ მასზე”.

 

46.(3).

1. ვეუბნები: “უფალო, მსურს გავიგო, რა არის საჭირო, რომ კეთილ სურვილს დავემორჩილო”. “ისმინე! - ამბობს, - სიმართლისა და სათნოების აღსრულება (ფს. 14.2), ჭეშმარიტება, შიში ღვთისა, რწმენა, სიმშვიდე და რაც რამ მათი მსგავსია სახიერებაა. ამის მოქმედი ღვთის სათნო მსახური იქნები, მასთან იცხოვრებ და ყველა, ვინც კეთილ სურვილს დაემონება, ღმერთში იცოცხლებს”. 2. თორმეტი მცნება განასრულა და მეუბნება მე: “გეპყრას ეს მცნებები, ისრბოლე მათში და მსმენელებს მოუწოდე, რომ უბიწო გახდეს მათი სინანული ცხოვრების დარჩენილი დღეების მანძილზე. 3. შენთვის ბოძებული მსახურება გულმოდგინედ შეასრულე, ყოველივე აღასრულე და მადლს მოიპოვებ სინანულის მსურველთა შორის და შენს სიტყვებს დაენდობიან, რადგან მე შენთან ერთად ვიქნები და შენს მორჩილებაში დავარწმუნებ მათ”. 4. ვეუბნები სინანულის ანგელოზს: “დიადი, მშვენიერი და დიდებულია ეს მცნებები და ძალუძს, იმ ადამიანის გული გაახაროს (ფს. 18.9; 103.15), ვისაც მათი დამარხვა ხელეწიფება; მაგრამ არ ვიცი, უფალო, შეუძლია კი ადამიანს ამ მცნებათა შესრულება, ვინაიდან ფრიად მძიმენი არიან”. 5. მიპასუხა და მომიგო მე: “რაჟამს შენ საკუთარ თავს განუწესებ, რომ შეგიძლია დაიცვა, ადვილად დაიმარხავ და არ იქნებიან მძიმენი; ხოლო თუკი შენს გულში უკვე აღწევნილა [აზრი იმისა], რომ არ ძალუძს ადამიანს ისინი იტვირთოს, ვეღარ დაიცავ. 6. ახლა კი შენ გეუბნები: თუკი მცნებებს უგულებელყოფ და არ აღასრულებ მათ, არც შენს შვილებს, არც შენს სახლეულს არ გექნებათ ხსნა, რადგან უკვე განუსაზღვრე საკუთარ თავს, რომ შეუძლებელია, ადამიანმა ეს მცნებები იმარხოს”.



47.(4).

1. ამას დიდი წყრომით მეუბნებოდა. შევძრწუნდი და ძლიერ შემეშინდა, ვინაიდან შესახედაობა ისე შეეცვალა, რომ არ ძალუძდა ადამიანს მისი რისხვის დათმენა. 2. მხედავდა რა მე ყოვლითურთ დამწუხრებულსა და შეძრწუნებულს, ფრიად დამშვიდებულმა და გახარებულმა დაიწყო ლაპარაკი და მეუბნება: “უგუნურო, უგულისხმოვ და ორგულო, ნუთუ ვერ იმეცნებ ღვთის დიდებას, როგორი დიდი (ფს. 20.6; 56.12; 107.6; 112.4), ძლიერი და გასაოცარია, ვინც ადამიანისთვის შექმნა სამყარო და თითოეული თავისი ქმნილება მას (ადამიანს, ი. ო.) დაუმორჩილა (ფს. 8.7) და ყოველი ხელმწიფება მთელს ცისქვეშეთში საუფლებლად გადასცა? 3. თუკი, - ამბობს, - ადამინი ღვთის ყველა ქმნილების უფალია და ყოველივეზე მეუფებს, განა არ ძალუძს ამ მცნებებსაც ეუფლოს? უკეთუ ადამიანს საკუთარ გულში ჰყავს უფალი, შეუძლია, თითოეულსა და ყველა ამ მცნებას ხელმწიფებდეს, 4. ხოლო ვინც მას [მხოლოდ] ბაგეებით ატარებს, გაქვავებულა ასეთის გული (მრ. 6.52; 8.17) და განშორებია ღმერთს; ძნელი და დაუძლეველია მისთვის ეს მცნებები. 5. ამრიგად, რწმენაში ამაონო და სუსტნო, თქვენს გულში ღმერთი დაიმარხეთ და გაიგებთ, რომ არაფერია ამ მცნებებზე უადვილესი, უტკბესი, არც უფაქიზესი. 6. ხოლო თქვენ, დემონის მცნებებით მსრბოლელნო, სიძნელეების, სიმწარის, მძვინვარებისა თუ გარყვნილებებისგან მოიქეცით და ნუ შეგეშინდებათ დემონის. მას არა აქვს თქვენზე ხელმწიფება; 7. რადგან მე, სინანულის ანგელოზი, თქვენთან ერთად ვარ და ვმეუფებ მასზე. დემონი მხოლოდ შიშის მფლობელია, ხოლო ეს შიში კი უძლურია. ასე რომ, არ შეგეშინდეთ მისი და განილტვის თქვენგან” (იაკობ. 4.7).

 

48.(5).

1. ვეუბნები მას: "უფალო, ისმინე ჩემი მცირედი სიტყვები". მომიგებს: "თქვი, რაც გწადია". "უფალო, ადამიანი ღვთის მცნებათა დაცვის მოსურნეა და არავინაა ისეთი, ვინც არ ითხოვს უფლისგან, რომ მის მცნებებში გამტკიცდეს და მორჩილებდეს, მაგრამ სასტიკია დემონი და მძლავრობს მათზე". 2. ამბობს: “ღვთის მონებზე, რომლებიც მას მთელი გულით სასოებენ, არ ხელეწიფება მძლავრება. დემონს წინააღმდეგობა შეუძლია, მაგრამ გამარჯვება არ ძალუძს. ამრიგად, რაჟამს დაუპირისპირდებით, სძლევთ მას და შერცხვენილი განგელტვით თქვენ (იაკობ. 4.7). ისინი, რომლებიც უნაყოფონი არიან, დემონის ვითარცა ძალმოსილის ეშინიათ. 3. რაჟამს ადამიანი თიხის ჭურჭლებს კარგი ღვინით ბოლომდე შეავსებს და ამ თიხის სასმისებს შორის მცირედით ნაკლულებიც არიან, მიდის რა მათთან, არათუ სავსეებს მოიკითხავს, რადგან იცის, რომ შევსებულია, არამედ შეშინებული ნაკლულთ მოიხილავს, რომ არ ამჟავდეს, ვინაიდან შეუვსებელ თიხის ჭურჭლებში ღვინო მალე ძმარდება და სიტკბოებაც ეკარგება. 4. დემონიც ასევე მიეახლება ღვთის ყველა მონას, რომ განსცადოს ისინი (I პეტრ. 5.8). რწმენაში სრულყოფილნი მძლავრად უპირისპირდებიან მას და ის განილტვის, რადგან არ აქვს ადგილი, სადაც შეაღწევდა. მაშინ იგი ნაკლულებს მიაკითხვას, ალაგის მქონე მათში შთაეკვეთება და რასაც ისურვებს, იმას მოქმედებს და ემორჩილებიან მას.



49.(6).

1. მე კი, სინანულის ანგელოზი, გეუბნებით თქვენ: ნუ გეშინიათ დემონის, ვინაიდან მოვივლინე, რომ თქვენთან ერთად ვიყო, რომლებიც მთელი გულით ინანიებთ, და განძლიერდებიან ასეთნი რწმენაში. 2. თქვენ, რომლებიც საკუთარი ცოდვების გამო უსასოჰყოფთ თქვენს ცხოვრებას, ცოდვებს ამრავლებთ და საკუთარ სიცოცხლეს იმძიმებთ, ღმერთს მიენდეთ, ვინაიდან რაჟამს მთელი გულით უფლისკენ მიიქცევით (იერემ. 24.7; იოელ. 2.12), ცხოვრების დარჩენილი დღეების მანძილზე სიმართლეს აღასრულებთ (ფს. 14.2) და მას მისი ჭეშმარიტი ნებისამებრ დაემონებით, განკურნავს თქვენს ადრინდელ შეცოდებებს და დემონის საქმეთა მძლეველ ძალას ეუფლებით. დემონის მუქარის საერთოდ ნუ შეგეშინდებათ, რადგან უღონოა, როგორც გარდაცვლილის ძარღვები157. 3. ჩემი ისმინეთ და იმის გეშინოდეთ, ვისაც ყოველივე ძალუძს, ხსნაც და დაღუპვაც (მთ. 10.28; ლკ. 6.9; იაკობ. 4.12). დაიცავით ეს მცნებები და იცხოვრებთ ღმერთში”. 4. ვეუბნები ანგელოზს: “უფალო, ახლა კი ღვთის ყველა მცნებაში განვმტკიცდი, რადაგნ შენ ჩემთან ერთად ხარ და ვიცი, რომ განკვეთ დემონის ძალას და ჩვენ ვიუფლებთ მასზე და ვძლევთ ყველა მის საქმეს. ვსასოებ, რომ უფლისგან გაძლიერებულს შემიძლია დავიცვა მცნებები, რომლებიც დაგვავალე”. 5. მომიგებს: “დაიცავ, თუკი შენი გული წმინდა იქნება უფლის წინაშე. და ყველა, ვინც საკუთარ გულს ამა საუკუნის ამაო ზრახვებისგან განიწმენდს, მცნებებს დაიცავს და ღმერთთან იცხოვრებს.

 
წიგნი III
იგავები
იგავები, რომლებიც თქვა ჩემდამი158

50.

1. მეუბნება მე: "თქვენ იცით, რომ ღვთის მონანი უცხოობაში მკვიდრობთ, რადგან  თქვენი ქალაქი შორსაა ამ ქალაქიდან. თუკი იცით, - ამბობს, - თქვენი ქალაქი, სადაც დამკვიდრება მოგელით, აქ რად იმზადებთ ადგილ-მამულებს159, ძვირადღირებულ კეთილმოსაწყობელთ, ნაგებობებსა თუ ამაო საცხოვრისებს? 2. ვინც ამ ქალაქში ეგევითართ იმარაგებს, აღარ განიზრახავს თავის მამულში დაბრუნებას. 3. უგუნურო, ორგულო და საწყალობელო ადამიანო, განა ვერ ხვდები, რომ ეს ყოველივე სხვისია და სხვისი ხელმწიფების ქვეშაა? ამ ქალაქის უფალი ამბობს160: "არ მსურს შენი დამკვიდრება ჩემს მამულში, არამედ განვედ ამ ქალაქიდან, რადგან ჩემს კანონებს არ აღასრულებდი”. 4. ამრიგად, შენ, ადგილ-მამულთა, საცხოვრებლებისა და სხვა მრავალი ქონების მქონე, მისგან გაძევებული, რას მოუმოქმედებ იმას, რაც საკუთარი თავისთვის იმზადე? სამართლიანად გეუბნება ამ ქვეყნის უფალი: "ან ჩემი კანონები მიიღე, ან განერიდე ჩემს სამფლობელოს”. 5. ასე რომ, შენ, რომელსაც შენს მამულში გაქვს რჯული, რის აღსრულებას იზრახავ? ნუთუ შენი მინდვრებისა და დანარჩენ მოსახვეჭელთა გამო შენეულ რჯულს ყოვლითურთ უარყოფ და ამ ქალაქის კანონებს შეუდგები?161 ეკრძალე, რომ საზიანო არ იყოს უარყოფა შენი რჯულისა, რადგან რაჟამს უკან, შენს მამულში, მიბრუნებას ისურვებ, არ მიგიღებენ, ვინაიდან უარყავი შენეული მამულის რჯული. და გაგაძევებენ მისგან. 6. ასე რომ, გაფრთხილდი, ვითარცა უცხოობაში მცხოვრები, საკუთარი თავისთვის ზედმეტს ნურაფერს დაიუნჯებ, არამედ საკმარისით დაკმაყოფილდი, და მზად იყავი, რომ რაჟამს ამ ქალაქის მბრძანებელი იზრახებს, შენ, მისი კანონის ურჩი, გაგაძევოს, დატოვე მისი ქალაქი, საკუთარ მამულში დაბრუნდი და მხიარულმა შენეული რჯული აღასრულე უდრტვინველად. 7. ასე რომ, ეკრძალეთ თქვენ, უფალს დამონებულებმა, და ვისაც გულში გყავთ იგი, ღვთის საქმენი იმუშაკეთ მისი აღთქმებისა და გაცხადებული მცნებების  მომგონებლებმა (ფს. 102.18) და მიენდეთ, ვინაიდან აღასრულებს მათ, უკეთუ მის მცნებებს დაიცავთ. 8. ადგილ-მამულთა ნაცვალ შეჭირვებული სულები შეიძინეთ, ვისაც როგორ ძალგიძთ; ქვრივები და ობლები მოიკითხეთ და ნუ უგულებელჰყოფთ მათ (იაკ. 1.27). თქვენი სიმდიდრე და ყოველგვარი მონაგები, ეს ადგილ-მამულნი და საცხოვრისები, იმისთვის გაიღეთ, რისთვისაც უფლისგან გებოძათ, 9. რადგან იმის გამო გაგამდიდრათ თქვენ მეუფემ, რომ ეს მსახურებანი აუსრულოთ მას. ფრიად სახიერია იმ მამულის, სიმდიდრისა თუ საცხოვრისების შეძენა, რასაც შენს ქალაქში აღმოაჩენ, რაჟამს მასში გადასახლდები162. 10. მშვენიერია და სამხიარულო ასეთი სიმდიდრე, სადაც არათუ დარდი და შიშია, არამედ სიხარული. მაშ ასე, წარმართთაებრ სიმდიდრეს ნუ დაიუნჯებთ, ვინაიდან თქვენ, ღვთის მონებს, არაფერში გამოგადგებათ იგი. 11. საკუთარი სიმდიდრე კი ამუშაკეთ, რითიც ძალგიძთ სიხარული. ნუ იყალბისმქნელებთ163, ნურც სხვისას შეეხებით, არც ინდომოთ მისი, რადგან უკეთურებაა სხვათა [საკუთრების] სურვილი. ხოლო შენ საქმე აკეთე და გადარჩები.


სხვა იგავი164

51.

1. ველისკენ მივემგზავრებოდი და თელა და ვაზი შევნიშნე. მათი და მათი ნაყოფების შესახებ განმსჯელს მწყემსი გამომეცხადა და ამბობს: "თელასა და ვაზის შესახებ რას ეძიებ საკუთარ თავში? "მივუგე: "უფალო, მიმაჩნია, რომ ერთიმეორეზე უმშვენიერესნი არიან". 2. "ეს ორი ხე, - ამბობს, - ღვთის მორწმუნეებს ნიშნად განეწესათ". ვეუბნები: "მსურს შევიმეცნო ამ ხეთა სახეობები, რაზეც ლაპარაკობ". 'ხედავ, - მპასუხობს, - თელასა და ვაზს?" მივუგე: "ვხედავ, უფალო".  3. "ეს ვაზი ნაყოფს იძლევა, ხოლო თელა უნაყოფო ხეა, მაგრამ თუკი ვაზი თელაზე არ ამაღლდა, მიწაზე გართხმულს აღარ ძალუძს ფრიადი ნაყოფმსხმოიარობა და რასაც მოისხამს, დამპალი იქნება, რადგან თელას ვერ დაეყრდნო. მაგრამ რაჟამს ვაზი თელას დაენდობა, საკუთარი თავისთვისა და თელასთვისაც იძლევა მტევანს. 4. ასე რომ, ხედავ, თელაც მრავალ მოსავალს იძლევა, ვაზზე არა ნაკლებს, გაცილებით მეტს". ვეკითხები: "თელა, უფალო?" მომიგებს: "როგორც თელაზე დაყრდნობილი ვაზი მრავალ და კეთილ მტევანს მოგვიბოძებს, ამგვარადვე, მიწაზე გართხმული, მცირესა და დამპალს მოისხამს. ამრიგად, ეს იგავი ღვთის მონებს, ღარიბებსა და მდიდრებს, განეკუთვნებათ". 5. 'როგორ, უფალო, - ვეუბნები, - გამაგებინე მე?" "ისმინე! - მომიგებს, - მდიდარი სიმდიდრის მფლობელია, მაგრამ უპოვარია უფლის წინაშე. საკუთარი სიმდიდრით გატაცებულს ძალიან ცოტა ლოცვა და აღმსარებლობა აქვს უფალთან და რაც აქვს, ისიც სუსტია და უმნიშვნელო, არც სხვა რამ ძალას ფლობს. მაგრამ თუკი მდიდარი ღარიბს მწყალობლობს და საჭიროებისამებრ ამარაგებს მას, სწამდეს, რომ რაჟამს ღარიბისთვის იმუშაკებს, ძალუძს სასყიდელი ღმერთის წინაშე იპოვოს, რამეთუ ღარიბი მდიდარია საკუთარი ლოცვითა და აღმსარებლობით და დიდი ძალა აქვს მის ვედრებას ღვთისადმი. მდიდარი კი, შეეწევა რა ღარიბს ყოველივეში უეჭველად, 6. მდიდრის მიერ ნაწყალობები ღარიბი ღმერთს ევედრება და მადლობს იმისთვის, რაც მისგან მიიღო. ის კვლავაც და კვლავც მოშურნეობს ღარიბის გამო, რომ დაუბრკოლებელი იყოს მისი საჭიროება, ვინაიდან იცის, რომ ღარიბის ლოცვა საამოა და ნაყოფიერი უფლის წინაშე. 7. ორივენი ერთდროულად აღასრულებენ საქმეს: ღარიბი ლოცვით მუშაკობს, რაშიც მდიდარია, და იმით მსახურებს, რაც უფლისგან მიიღო165; მდიდარიც ღვთისგან შეწყნარებულ სიმდიდრეს ასევე დაუბრკოლებლად უწყალობებს ღარიბს. დიდი და საამოა ეს საქმე უფლის წინაშე, რადგან შეიმეცნა [მდიდარმა], რომ უფლის ძღვენთაგანაა მისი სიმდიდრე, ღარიბს მოახმარა და მსახურება სწორად აღასრულა. 8. ადამიანებს თელა უნაყოფოდ მიაჩნიათ, არ იციან, ვერც ხვდებიან, რომ რაჟამს გვალვა იქნება, ვაზს წყლის შემცველი თელა კვებავს და დაუბრკოლებლად სინოტივის მქონე ვაზი ორმაგ ნაყოფს იძლევა საკუთარი თავისა და თელასთვის. ასევე ღარიბნიც უფალს შეჰღაღადებენ მდიდართა გამო, რომ გამრავლდეს მათი სიმდიდრე. და კვლავ, ღარიბთა საჭიროებისამებრ მომსახურე მდიდარნი მათ სულებს განამტკიცებენ. 9. ამრიგად, მართალი საქმის ზიარნი ხდებიან ორივენი. ამგვარად მოქმედს არ მიატოვებს უფალი, არამედ ცოცხალთა წიგნებში ეწერებიან. 10. ნეტარ არიან შეძლებულნი და გულისხმისმყოფელნი, რომ ღვთისგან მდიდრდებიან, რადგან ძალუძს ამის მცოდნეს, სათნო რამ იმსახუროს.

 

იგავი III

52.

1. მიჩვენა მე მრავალი უფოთლო ხე. იფიქრებდი, თითქოს გამხმარნი არიანო, ვინაიდან ყველანი მსგავსნი იყვნენ. მეუბნება: 'ხედავ ამ ხეებს?" "ვხედავ, უფალო, - მივუგე, - ერთნაირებსა და გამხმარებს". მპასუხობს: "ეს ხეები, რასაც ხედავ, ამა საუკუნეში მკვიდრნი არიან". 2. ვეკითხები: "უფალო, რატომაა, რომ თითქოს გამხმარან და [ურთიერთს] დამსგავსებიან?" მომიგებს: "რადგან არც მართალნი და არც ცოდვილნი ამ საუკუნეში არ განირჩევიან, არამედ ერთნაირები არიან. ზამთარია ეს საუკუნე მართალთათვის და ცოდვილებთან ერთად დამკვიდრებულნი არ სხვაობენ მათგან, 3. ვინაიდან როგორც ზამთარში  ემსგავსებიან და არ განირჩევიან ფოთლებდაცვენილი ხეები, რომელია გამხმარი ანთუ ცოცხალი, ასევე არ წარმოჩინდებიან ამა საუკუნეში არც მართალნი, არც ცოდვილნი, არამედ ყველანი მსგავსები არიან166.  


სხვა იგავი167

53.

1. კვლავ მიჩვენა მე მრავალი ხე, რომლებიც ყვაოდნენ, [სხვანი] კი გამხმარიყვნენ, და მეუბნება: "ხედავ ამ ხეებს?" "ვხედავ, უფალო,- მივუგე, - გამხმარებსა და აყვავებულებს". 2. "ეს აყვავებული ხეები, - ამბობს, - მართალნი არიან, რომლებიც მომავალ საუკუნეში დამკვიდრებას ელიან, რადგან სამომავლო საუკუნე ზაფხულია მართალთათვის, ხოლო ცოდვილთათვის - ზამთარი. ამრიგად, რაჟამს ღვთის წყალობა გამობრწყინდება168, მაშინ საჩინონი იქნებიან ღმერთს დამონებულნი და ყველაფერი გაცხადდება. 3. ასე რომ, როგორც ზაფხულობით მოიხილება ყოველი ხის ნაყოფი და ცნაურდება, თუ როგორია, ასევე წარმოჩინდება მართალთა ნაყოფი და ყველა შეიცნობა, ვინც იმ საუკუნეში კეთილყვავილოვანი იქნება. 4. ხოლო წარმართები და ცოდვილები, რომლებიც გამხმარ ხეებს ემსგავსებიან, ამგვარადვე ხმელნი და უნაყოფონი აღმოჩნდებიან იმ საუკუნეშიც და, ვითარცა ხმელი შეშა, დაიწვებიან და გაცხადებული იქნება, რომ უკეთური ყოფილა მათი საქმენი მათსავე ცხოვრებაში. ცოდვილნი დაიწვებიან, რამეთუ შესცოდეს და არ შეინანეს, ხოლო წარმართნი დაიწვებიან იმიტომ, რომ არ შეიცნეს თავიანთი შემოქმედი. 5. შენ კი საკუთარ თავში ინაყოფიერე, რომ იმ ზაფხულს გახდეს საცნაური შენი ნაყოფი. განეკრძალე მრავალ საქმეს და არასოდეს შესცოდავ, რადგან ისინი, რომლებიც მრავალს მოქმედებენ, მრავლადაც სცოდავენ და საკუთარ საქმეებზე მზრუნველნი არ მორჩილებენ თავიანთ უფალს. 6. როგორ ძალუძს, - ამბობს, - ასეთს რამე ითხოვოს უფლისგან და მიიღოს, როდესაც არ ემონება მას? ისინი კი, რომელნიც ღმერთს მორჩილებენ, თავიანთ ნავედრებს ღებულობენ, ხოლო დაუმორჩილებელნი ვერაფერს იწყნარებენ. 7. ამრიგად, თუკი ვინმე ერთ საქმეს იმუშაკებს, ძალუძს უფალსაც ემონოს, ვინაიდან არ შეირყვნება უფლისგან მისი ჩანაფიქრი, არამედ მისი წმინდა აზრების მტვირთველი დაემონება მას169. 8. რაჟამს ამას აღასრულებ, მომავალ საუკუნეში ძალგიძს ნაყოფმსხმოიარობა. ვინც ამგვარად მოიქცევა, ინაყოფიერებს.


სხვა იგავი V170

54.(1).

1. მარხვისას ერთ-ერთ მთაზე ვიმყოფებოდი და უფალს ვმადლობდი ყველაფრის გამო, რაც ჩემთვის აღესრულებინა. ვხედავ, ჩემ გვერდით მწყემსი ჩამოჯდა და მეუბნება: "დილაადრიან აქ რად მოსულხარ?" ვუპასუხე: "უფალო, მედეგობა მაქვს"171. 2. მეკითხება: "მედეგობა რა არის?". მივუგე: "ვმარხულობ, უფალო". "ეს, რასაც მარხულობ, - ამბობს, - განა მარხვაა?" ვუთხარი: "უფალო, რაცაა ჩვეულება, ისე ვმარხულობ". 3. "არ იცი, - მპასუხობს, - მარხვა ღვთისათვის. ეს მარხვა, რითიც მარხულობ, ფუჭია მისთვის". მივუგე: "ასე რად ამბობ, უფალო?" "შენ გეუბნები, - ამბობს, - განა მარხვაა, რაც მარხვა გგონია; მაგრამ მე გასწავლი, თუ როგორი მარხვაა საამო და სრული ღვთისთვის". "ნეტარმყოფ მე, - ვეუბნები, - უკეთუ უფლისთვის საამო მარხვას მასწავლი". "ისმინე! - მომიგებს, 4. - განა ეს ფუჭი მარხვა ჰსურს ღმერთს, რადგან ამგვარად მმარხველი არ მუშაკობს სიმართლეს. ეს მარხვა იმარხე: 5. შენს ცხოვრებაში არასოდეს იუკეთურო, არამედ განწმენდილი გულით ემონე უფალს, მცნებები დაიცავი (მთ. 19.17) და მის განჩინებებში ისრბოლე, ნურასოდეს აღიწევა შენს გულში საქმე უკეთური, ღმერთის გწამდეს. უკეთუ ამას შეასრულებ და უფლის მოშიში ყოველგვარი უზნეო საქმისგან თავს განიკრძალავ, ღმერთთან იცოცხლებ. რაჟამს ასე იმუშაკებ, დიდსა და ღვთისთვის საამო მარხვას აღასრულებ.                        


55.(2).

1. ისმინე იგავი, რომელიც მსურს შენ გაუწყო, მარხვის შესაბამისი. 2. ვინმე [ადამიანს] მამული და მრავალი მონა ჰყავდა. მიწის გარკვეულ ნაწილზე ვენახი დარგო. გამოარჩია ფრიად სარწმუნო და სათნო მსახური. უცხოობაში წასვლის განმზრახმა მოიხმო იგი და ეუბნება მას: "ეს ვენახი, რომელიც გავაშენე, ჩაიბარე; ვიდრე მოვიდოდე, შემოზღუდე იგი, ხოლო სხვა ვენახში ნუ იმუშაკებ. ჩემი ეს მცნება დაიცავი და თავისუფალი იქნები ჩემგან". და უცხოობაში წავიდა მონის მბრძანებელი. 3. ხოლო გაემგზავრა რა იგი, აიღო მონამ და ვენახი გარშემოზღუდა. როცა განასრულა ვაზის მოზღუდვა, იხილა, რომ ვენახი სავსე იყო ბალახით. 4. საკუთარ თავთან მსჯელობდა და ამბობდა: 'ბატონის ეს მცნება შევასრულე. ახლა კი ამ ვენახსაც გადავბარავ და დაბარული უმშვენიერესი გახდება. უკეთუ სარეველა არ იქნება, ნაყოფსაც სრულად მოგვცემს ბალახისგან დაუშთომელი". აიღო და ვაზი დაბარა, მთელი ბალახი ამოძირკვა ვენახში. და გახდა ვაზი უმშვენიერესი და კეთილყვავილოვანი, არ ჰქონდა რა ბალახი დამაშთობელი. 5. რაღაც დროის შემდეგ მამულისა და მონის მბრძანებელი მოვიდა და ვენახისკენ ისწრაფა. იხილა ვაზი კეთილად გარშემოზღუდული და მეტიც - დაბარული, ხოლო ბალახი ამოძირკული და ვენახი აყვავებული. დიდად გაიხარა მონის საქმიანობით. 6. მოიხმო თავისი საყვარელი ძე, რომელიც მემკვიდრედ ჰყავდა, და თანამზრახველი მეგობრები. ეუბნება მათ, თუ რა დაავალა საკუთარ მონას და რა აღმოაჩინა აღსრულებული. მონაზე დამოწმებულით, რასაც ბატონი ადასტურებდა მასზე, ისინიც თანამოხარულობდნენ. 7. და ეუბნება მათ: 'მე ამ მონას თავისუფლებას შევპირდი, თუკი ჩემს მცნებას დაიცავდა, რომელიც მას დავავალე. ჩემი მცნება აღასრულა და ვენახს კეთილი საქმეც თანაშეჰმატა, რაც ჩემთვის ფრიად სათნოა. იმ საქმის წილ, რაც იმუშაკა, მსურს, ჩემი ძის თანამემკვიდრედ დავადგინო, რადგან კეთილად განმსჯელმა არათუ უგულებელჰყო, არამედ აღასრულა იგი"172. 8. ბატონის ძეც დაეთანხმა ამ აზრს, რომ ძის თანამემკვიდრე გახდეს მონა. 9. მცირე დროის შემდეგ სერი ამზადა მისი (მონის, ი. ო.) სახლის მბრძანებელმა173 და ტრაპეზიდან მრავალი სანოვაგე გაუგზავნა მას; მიიღო რა მონამ საკუთარი ბატონის წარგზავნილი საკვები, მისთვის საკმარისი იხმია, ხოლო დანარჩენი თავის თანამონებს უწილადა. 10. საკვების შემწყნარებელმა თანამსახურებმა გაიხარეს და ლოცვა დაიწყეს მისთვის, რომ აღმატებული მადლი ეპოვა მბრძანებლის წინაშე, ვინაიდან ამგვარად მოექცა მათ. 11. ეს ყოველივე მომხდარი ბატონმა შეიტყო და მისი საქმე კვლავ დიდად ეამა. ბატონმა ისევ თანამოიხმო მეგობრები, საკუთარი ძე და მონის საქმე შეატყობინა, რაც მიღებული საკვებით მოიმოქმედა მან. ისინი კი უფრო მეტად დაეთანხმნენ ძის თანამემკვიდრედ მონის დადგენას".

 

56.(3).

1. ვეუბნები მწყემსს: "უფალო, მე ამ იგავებს ვერ ვიმეცნებ, არც გაგება ძალმიძს მათი, თუკი არ განმარტავ". 2. "ყველაფერს განგიმარტავ შენ, - ამბობს, - რასაც კი გეტყვი და გიჩვენებ. უფლის მცნებები დაიცავი და სათნო იქნები მისთვის და მისი მცნებების დამცველთა რიცხვში ჩაეწერები, 3. ხოლო რაჟამს ღვთის მცნების გარდა რამ სიკეთეს აღასრულებ (ეკლეს. 12.13; მთ. 19.17), საკუთარ თავს უაღმატებულეს დიდებას შესძენ და ღვთის წინაშე იმაზე უდიდებულესი იქნები, ვიდრე ისურვებდი. ამრიგად, როდესაც ღვთის მცნებათა დამცველი ამ მსახურებებსაც გაამრავლებ, გაიხარებ, თუკი ჩემი უწყებისამებრ დაიმარხავ მათ"174. 4. ვეუბნები მას: "უფალო, დავიცავ იმას, რაც კი რამ მამცნე, რადგან ვიცი, რომ შენ ჩემთან ერთად ხარ". ‘შენთან ერთად ვიქნები, - მომიგებს, - ვინაიდან კეთილმოქმედების ასეთი სურვილი გაქვს, და ყველასთან ვიქნები, ვინც ამ ზრახვას იტვირთავს. 5. ეს მარხვა, - ამბობს, - ღვთის მცნებათა დამცველთათვის ფრიად სახიერია. მარხვა, რომელიც გსურს იმარხო, ამგვარად უნდა აღასრულო. 6. უპირველეს ყოვლისა ნებისმიერ უკეთურ სიტყვას და ყველანაირ უზნეო სურვილს ერიდე; გული შენი განიწმინდე ამა საუკუნის ყოველგვარი ამაოებისგან. რაჟამს ამას დაიცავ, სრული იქნება მარხვა. 7. ხოლო იმოქმედე ამგვარად: წინარეგანცხადებულნი აღასრულე, იმ ჟამს, როცა მარხულობ, ნურაფერს იგემებ გარდა პურისა და წყლისა. შენი საზრდელიდან, რითიც გსურს იკვებო, იმ დღის საჭმლის ხარჯი გამოთვალე, რის გაღებასაც აპირებდი, და დამზოგველმა იგი ქვრივს, ობოლს, ან უპოვარს უწილადე და ასე დამდაბლდები, ვინაიდან შენი სიმდაბლისგან მიმღები, დაინაყრებს რა საკუთარ სულს, ილოცებს შენთვის უფლის წინაშე175. 8. თუკი იმ მარხვას აღასრულებ, რასაც გამცნებ, შენს მსხვერპლს უფალი შეიწირავს (სიბრძ. ზირაქ. 35.9; 4.18; ეს. 56.7; მთ 5.24; I პეტრ. 2.5) და ეს მარხვა აღწერილი იქნება; ასე შესრულებული მსახურებაა სათნო, სასიხარულო და შეწირული უფლისგან. 9. ესენი ამგვარად დაიცავი შენს შვილებთან და მთელს შენს სახლეულთან ერთად, ხოლო მათი აღმსრულებელი ნეტარი იქნები; და ყველა, ვინც მოისმენს და მას დაიცავს, ინეტარებს და რასაც კი უფალს შეევედრება, მიიღებს".

 

57.(4).

1. მრავალს ვევედრებოდი მას, რომ გაეცხადებინა ჩემთვის იგავი მამულის, ბატონის, ვაზის, მონის მიერ გარშემოზღუდული ვენახის, დაბარვის, ვენახიდან ამოძირკული ბალახის, ძისა და თანამზრახველი მეგობრების შესახებ, რადგან მივხვდი, რომ რაღაც იგავია ეს ყოველივე. 2. მიპასუხა და მომიგო: ‘ფრიად თამამი ხარ შეკითხვაში. საერთოდ არ გევალება იკითხო, ვინაიდან თუკი მითითება იქნება შენთვის საჭირო, განგეცხადება". ვეუბნები მწყემსს: "უფალო, უკეთუ იმას, რასაც მიჩვენებ, არ განმიმარტავ, ფუჭი იქნება ამგვარი ხილვა და ვერ მივხვდები, თუ რომელი რა არის. ამგვარადვე, რაჟამს იგავს მეტყვი და არ განმარტავ, ამაოა შენგან სმენილი". 3. კვლავ მპასუხობს და მეუბნება: "ვინც ღმერთს ემონება და საკუთარ გულში ჰყავს უფალი, ითხოვს რა მისგან გულისხმისყოფას (იაკობ. 1.5-6), იგავის განმარტებას ღებულობს და უფალთან ერთობით ხდება მისთვის გასაგები იგავებით გამოთქმული. ხოლო ის, ვინც ვედრებაში უძლურია და ზარმაცი, ღვთისადმი თხოვნისას ორჭოფობს. 4. მრავალმოწყალეა უფალი და მისგან ყველა უეჭველად მთხოვნელს მწყალობლობს. შენ კი, დიდებული ანგელოზის მიერ გამტკიცებული და მისგან ესოდენ მეოხების შემწყნარებელი, ზარმაცი რომ არ იყო, რად არ ითხოვ უფლისგან გონიერებას? განა ისე მიიღებ?" 5. ვეუბნები მას: "უფალო, მე, გამაჩნია რა შენთან ერთობა, მაქვს საჭიროება, რომ შენ გევედრო და შეგეკითხო, რადგან ყოველივეს მიმითითებ და მეუბნები, მაგრამ უკეთუ ამას შენგან ეული ვიხილავდი ან მოვისმენდი, მაშინ უფალს დავეკითხებოდი, რომ გაეცხადებინა ჩემთვის".



58.(5).

1. "ახლახან გეუბნებოდი, რომ ჭკუამახვილი და თამამი ხარ-მეთქი, - ამბობს, - ითხოვდი რა იგავთა განმარტებას, მაგრამ შენი ასეთი სიმტკიცის გამო განგიმარტავ იგავს მამულსა და დანარჩენ ყოველივე თანმდევზე, რომ გასაგები გახადო ისინი ყველასთვის. ახლა კი ისმინე და შეიმეცნე: 2. მამული ეს სამყაროა (მთ. 13.38). მამულის უფალი ყოვლის შემოქმედი (ეფეს. 3.9; აპოკალ. 4.11; ებრ. 3.4; ეკლეს. 18.1), მათი შემაკავშირებელი და განმაძლიერებელია (ფს. 67.29)176. ძე სულიწმინდაა. მონა ძე ღვთისაა. ვენახი ის ხალხია, რომელიც მან დარგო. 3. ზღუდეები უფლის წმინდა ანგელოზები არიან, მის ხალხთან მჭიდრო კავშირში მყოფნი. ვენახიდან ამოძირკული ბალახი ღვთის მონათა უკეთურებანია. საკვები, რომელიც სუფრიდან გაუგზავნა მონას, მცნებებია, რაც თავისი ძის მიერ გადასცა საკუთარ ხალხს. მეგობრები და თანამზრახველები პირველქმნილი წმინდა ანგელოზები არიან. ბატონის მოგზაურობა მის მოსვლამდე დარჩენილი ჟამია"177. 4. ვეუბნები მწყემსს: "უფალო, დიადი, გასაოცარი და დიდებულია ყოველივე. განა ძალმიძდა მე, ეს გამეგო? არც სხვა ადამიანს, თუნდაც რომ ფრიად გონიერი იყოს მავანი, არ შეუძლია ამის შემეცნება. ამრიგად, უფალო, კვლავაც განმიცხადე ის, რაც მსურს, შენ შეგეკითხო". 5. "მკითხე, - მომიგებს, - თუ რამ გწადია". "უფალო, რატომ წარმოგვიდგება იგავში ძე ღვთისა მონის სახით?"               


59.(6).

1. "ისმინე, - მპასუხობს, - ღვთის ძე არათუ მონის სახით, არამედ დიადი ხელმწიფებითა და მეუფებით წარმოგვიდგება". "როგორ, - ვეუბნები, - ვერ ვხვდები?". 2. "ღმერთმა რომ ვენახი დარგო, ესაა ხალხი, რომელიც შექმნა და საკუთარ ძეს გადასცა. ძემ კი თითოეულ მათგანზე მცველად ანგელოზები დაადგინა. ფრიად დამაშვრალმა და მრავალი შრომით დაქანცულმა მათი ცოდვები განწმინდა (რადგან არავის ძალუძს, ვენახი ჯაფისა და შრომის გარეშე დაბაროს). 3. თავად ხალხის ცოდვათა განმწმენდელმა მათ სიცოცხლის გზები უჩვენა (ფს. 15.11; იგავ. 16.17), რჯული მიჰმადლა, რომელიც საკუთარი მამისგან მიიღო (ინ. 10.18; 12.49; 14.31; 15.10). ხომ ხედავ, - ამბობს, - რომ ისაა ხალხის უფალი, რომელმაც ყოველი ხელმწიფება საკუთარი მამისგან შეიწყნარა (მთ. 28.18; ეფეს. 1.20-23). 4. ისმინე, თუ რატომ იახლა უფალმა თანამზრახველად საკუთარი ძე და დიდებული ანგელოზები მონის მემკვიდრეობის თაობაზე. 5. დაუსაბამო სულიწმინდა178, ყოველი ქმნილის შემოქმედი, ღმერთმა იმ სხეულში დაამკვიდრა, რომელიც ისათნოვა. ამრიგად, ეს სხეული, სადაც სულიწმინდამ დაივანა, სიწმინდესა და უბიწოებაში მავალი, კეთილად დაემორჩილა სულს179 და საერთოდ არაფრით შეუბღალავს იგი. 6. შესაბამისად, ის180, კეთილად და უბიწოდ მცხოვრები და სულთან თანადამაშვრალი და ყოველ საქმეში თანამოქმედი, ძლიერად და მამაცურად მიმოიქცეოდა, რადგან სულიწმინდასთან ერთობისთვის გამოირჩა, რომელმაც ამ სხეულის მეგზურობა ისათნოვა, რომ არ შებღალულიყო დედამიწაზე მყოფი სულიწმინდა181. 7. თანამზრახველად კი ძე და დიდებული ანგელოზები შეიწყნარა, ვინაიდან სულს უბიწოდ დამონებულ ამ სხეულს თავშესაფარად ჰქონოდა რამ ადგილი და მისი მორჩილების სასყიდელი დაკარგულად არ მიეჩნია, რათა მთელ სხეულს, აღმოჩენილს უმწიკვლოდ და შეუბღალავად, სადაც სულიწმინდა მკვიდრობდა, სასყიდელი მიეღო182. 8. ამ იგავის ახსნაც მიიღე".

 

60. (7).

1. ვეუბნები: "ვხარობ, უფალო, ამ განმარტების მსმენელი". მომიგებს: "ახლა კი ისმინე. ეს შენი სხეული წმინდად და შეუბღალავად დაიცავი, რომ სულმა, რომელიც მასში დამკვიდრდა, მასზე დაამოწმოს და გამართლდეს შენი სხეული. 2. ეკრძალე, არასოდეს აღიწიოს შენს გულში [აზრი], რომ სხეული შენი არის გახრწნადი და რაიმე ბიწით შებღალავ მას183. რაჟამს შენს სხეულს წაბილწავ, წმინდა სულიც შეირყვნება და უკეთუ სხეულს წაახდენ, ვეღარ ცხონდები". 3. ვეკითხები: "უფალო, უწინარეს ამ სიტყვების მოსმენისა, თუკი მავანი უმეცარი იყო, საკუთარი სხეულის წამბილწავი ადამიანი როგორღა ცხონდება?" "ადრინდელი უმეცრებების გამო, - ამბობს, - ოდენ ღმერთს ძალუძს კურნება მიანიჭოს, რადგან მისია ყოველი ხელმწიფება. 4. მაგრამ ამიერიდან დაიცავი და მარადმოწყალე უფალი უწამლებს მათ, უკეთუ მომავალში არ წაბილწავ შენს სხეულსა და სულს, რადგან ორივენი ზიარნი არიან და არ შეიძლება, ერთი შეირყვნას მეორის გარეშე. ამრიგად, სიწმინდე დაიცავი და ღმერთთან იცოცხლებ".

*ნაწილი პირველი*

*ნაწილი მესამე*