აკა მორჩილაძე - მისის მანტლიპის საშინელი თოჯინები

- მე მოგინახულებ ხოლმე, ღამღამობით მოვადგები სარკმელს, თუ, რა თქმა უნდა, ჯურღმულში არ გაგამწესეს, - მითხრა სემმა. - ფრანგებმა რა დაანგრიეს?
- რა დაანგრიეს?
- რაღაც ციხე დაუნგრევიათ, ადრე.
- ბასტილია, - გამახსენდა მამაჩემის მოტანილი კარლაილის წითელი წიგნი.
- რაც არის, - თავი გადააქნია სემმა. - ტაუერი რომ დაენგრიათ, ახლა სადღა ჩაგსვამდნენ?
- ლონდონი რომ დაენგრიათ, მაშინ კომენდატურაც არ გაიხსნებოდა ლესტერ სკვერზე.
- ეგეც მართალია, მაგრამ სამხედროები რატომ არ ჩანან? აკი ქუჩებში დააბოტებენო? ერთი სამხედრო არ შეგვხვედრია, - დაეჭვდა სემი.
- ვიწრო ქუჩებზე არ შემოდიან. შენ გგონია, კომუნიზმი შემოეტევა ამ პატარა სტოუროუდზე? აი, გოლდჰოუკზე კი ნაღდათ შემოვლენ, ბუშმარკეტელ ინდუსებს ტანკებს ქვეშ გაეღვიძებათ...
- ჰეი... - დაუსტვინა სემმა, - ეგ შენი საზიზღარი გენერალი კომუნისტების უფროსია?
- იცი, კომუნისტი რა არის? ჩვენ კომუნისტები სხვანაირი...
- ვიცი, ვიცი, - ხელი აიქნია სემმა, - ვიცი კომუნისტები... საკუთარ ბებიებს და ბაბუებს რომ ჭამენ, ეგენი არ არიან?
- მთლად ბებიებს და ბაბუებს არა, მაგრამ, ზოგადად, ყველაფერს.
- როგორ არა, რადიოში თქვეს, ეფემ რადიოში...
ჩვენ ჩემი სახლის სადარბაზო კარის კიბეზე ვისხედით. მხარმარჯვნივ მისის მანტლიპის ორქიდეების ბუჩქი ირხეოდა, მხარმარჯვნივ კი დიდი, საგულდაგულოდ დახურული სანაგვე ყუთები იდგა. ჩემთან ასვლა არ გვინდოდა, რადგან ვიცოდით, იქ გენერალი როდიონოვი გველოდა. უფრო სწორედ კი, მე მელოდა და სემი სულაც არ აინტერესებდა, მაგრამ შესვლას ვერ ვბედავდი და ამიტომაც ვიჯექი აქ ასე: როგორც ერთ დროს - ორჯონიკიძის რაიონის სამხედრო კომისარიატის კართან. მოგეკალი და იქ შეგეშვი. და ახლა აქ...
- მიწის სართულზე ვინ ცხოვრობს? - დაბლა, ფანჯრებს ჩახედა.
- დევიდი.
- რა კაცია ეგ დევიდი?
- კრუპიეა, კაზინოში.
- წიგნი რომ დაწერა და მამამ რომ ქალი იმას უქნა?
- მაგდენი არ ვიცი.
- ეგ არ გამოგვადგება, - ჩაილაპარაკა სემმა და ძმურად გადამხვია ხელი, - მიაფურთხე ამას, ჯორჯია. მიაფურთხე მაგ გენერალს, კაი ამბავში წავიდეთ...
- სად?
- ტაუერის ეზოში ყვავი რობერტი გარდაიცვალა. ნაღდი შოტლანდიელი ყვავი. მამაჩემის ხნისა...
- ახალგაზრდა ყოფილა.
- ჰო, შემჯდარა და ცე ჰეპატიტიო...
- ეგეც შენი შესმული იქნება.
- წამო, წამო, წავიდეთ, გავაცილოთ უკანასკნელ გზაზე, - წამოდგა სემი. - მერე მოვიდეთ და ეგებ აღარც დაგვხვდეს ეგ შენი გენერალი.
- მით უარესი, წავა და ჩემს მეგობრებს დახვრეტს...
სემი ჩაფიქრდა. ერთხანს ქუჩა ათვალიერა და მერე ტიმოთის პაბს დაადგა თვალი.
- აი, „არმზი“. მანდაური ბიჭები სანდო ხალხია?
- კი.
- ჰოდა, მაგათ მოვიხმარ.
- სემ, პაბი კიდევ სამ საათს არ გაიღება.
- ვიცი. მაგის მეტი რა ვიცი? ათზე სრულიად ინგლისში ლუდის ჩამოსხმა იწყება. რა სისულელეა... ვითომ, რვაზე რომ ჩამოასხან...
- რა მოიფიქრე, სემ?
- აქამდე რაც მოვიფიქრე, ყველაფერი სისულელე გამოდგა... ყველაფერში დავმარცხდით. რა მინდოდა ისტ ენდში? ერთი-ორ ჯეელ ბიჭს აქაც ვიშოვი და გავკოჭავთ იმ შენ გენერალს...
პირი დავაღე.
- მერე, ეგ აჩრდილებს რამეს დააკლებს?
- სულ იმის ბრალია, რომ გათენდა, - შეცბა სემი. - ჩემი ნახევრადანგელოზური ამბავი დამთავრებულია... ახლა მხოლოდ პორტობელოელი დილერი ვარ... კიდევ კარგი, გამომაფხიზლე, ჯორჯია, თორემ რაღაც სისულელეს ჩავიდენდი...
- წადი, სემ, - ალალად ვუთხარი, - მეტი რაღა უნდა ქნა? ძალიან მომეხმარე და... მთელი ამბავი. წადი, გაახვიე შენი წილი ჰაშიში, თორემ დაგიგვიანდება...
- დაგიგვიანდებაო? ჩანს, რაღაც მაგარი გამოთხარე, ჩემო ბიჭუნავ, თორემ დილის შვიდის ნახევარზე რომელ დაგვიანებაზე ლაპარაკობ? - ეს არ იყო სემის ხმა. სემი ჩემ წინ იდგა და ჩემს უკან ვიღაცას მიშტერებოდა.
მოვიხედე და, ჩემი ლენდლორდი მისტერ მანტლიპი არ შემრჩა ხელში?
ძველი, ხაკისფერი კომბინეზონი ეცვა და ვარდისფერი კედები. თავზე თავისი რუხი კეპი ეხურა, ყელზე მეთოფეთა საკლუბო შარფი მოეგდო. მორგვივით კაცი იყო მისტერ მანტლიპი, დიდი ღიპითა და წითელ ცხვირ-პირზე მიწებებული ოქროსფერი ულვაშით. თვალები თითქმის არ უჩანდა, ამიტომ ბედნიერ ადამიანს ჰგავდა. განა არ ვიცოდი? შეფერდს ბუშ გრინზე მიდიოდა სარბენად. ყოველ დილით ასე იყო და ახლაც ასე იქნებოდა.
მისტერ მანტლიპი მისის მანტლიპის ფერფლისფერ შნაუცერს, ვესლის გაიგდებდა ხოლმე წინ და ისე დარბოდა გრინის ბილიკზე. მაგრამ ამჯერად ვესლი არ ჩანდა.
- დილა მშვიდობისა, მისტერ მანტლიპ.
- დილა მშვიდობისა, - ამოახველა მისტერ მანტლიპმა, - ძაღლი გამომექცა და...
- აქ არ გამოსულა, - უთხრა სემმა.
მისტერ მანტლიპმა კი გულიანად გაუწოდა ხელი და შესცინა:
- ენდრიუ კამელოტ მანტლიპი, ამ სახლის პატრონი...
- სემ ფილიპსი, თქვენი მოქირავნის ბიძა, - უთხრა სემმა და შლაპა მოუხადა.
- ბიძა? - შეცბა მისტერ მანტლიპი.
- დიახ...
მაგრამ მისტერ მანტლიპის გონება უკვე სხვაგან ქროდა.
- ძალიან კარგი ძმისშვილი გყავთ, მისტერ ფილიპს. პირდაპირ გადასარევი. მე კმაყოფილი ვარ. იცით, რა მომიტანა? იან რაიტის ფოტო ავტოგრაფით. ენდრიუს პირველი მეთოფისაგან... თქვენ კი უნდა გაგეგონოთ იან რაიტი. გაგიგონიათ, არა? მე სულ ვეუბნები, ბიჭუნავ, ნამდვილი ფეხბურთი ჰაიბერიზეა. მე ხომ ისლინგტონელი ვარ. ისლინგტონში დავიბადე... არა, ჩემ პენი აღარ მახსოვს, მაგ დროს, ალბათ, ძალიან შორს ვიყავი და არავინ არაფერს მეკითხებოდა, მაგრამ გახსოვთ, ჩარლი ნიკოლსი? გახსოვთ ჩარლი ჯორჯი? სად არის ჩარლი ჯორჯი?.. აირინს არ უყვარს ფეხბურთი და მე მარტო აღარ დავდივარ ჰაიბერიზე, - მისტერ მანტლიპს სახე მოეღრუბლა და „არმზისკენ“ გაიშვირა ხელი, - აი, იქ ვუყურებ ხოლმე... აირინი ისეთი ქალია, სახლში „სქაიც“ არ მიყენია. აირინს არ უყვარს ფეხბურთი, - და მისტერ მანტლიპის შეძახილმა სისხამის სიჩუმე გაჰკვეთა: - განერზ, განერზ, განერზ!*
- მე ნოტინგჰილელი ვარ, - მიუგო სემმა. - მე სამხრეთში დავდივარ და სამხრეთში ვქომაგობ...
- „ჩელსი“? - ჩაეკითხა მისტერ მანტლიპი, - ჰა, ხომ გამოვიცანი? ჩაცმულობაზე შეგატყვეთ, ოსგუდის ხალხი...
სემი წარბშეჭმუხნილი შესცქეროდა.
- მაგრამ ეგ არაფერი... მთავარია, რომ თქვენი ნათესავი სწორ გზაზე დგას, ასე არ არის, ბიჭუნავ?
- დიახ, მისტერ მანტლიპ.
- მაშ, მე გავიქცევი, თორემ, - შარფი გაისწორა მისტერ მანტლიპმა, - მოიცა ერთი, პირდაპირ მითხარი, გასაღები დაკარგე?
- არა...
- აბა, აქ რას დამდგარხართ? ბიძას სახლში ვერ შეიპატიჟებ? ოთახი პატარაა, მაგრამ ფასიც ხომ არ არის დიდი?
- ჩვენ...
და სემმა ნაბიჯი წადგა კეთილი ლენდორდისკენ, ხელკავი გაუყარა მას და წასჩურჩულა:
- მხოლოდ ორ წუთს წაგართმევთ... - და ისინი ნელი ნაბიჯით გაუყვნენ სთოუროუდის ქვაფენილს.
სახლთან ვიდექი და ვუყურებდი, როგორ მისეირნობდნენ. მისტერ მანტლიპი ორ ნაბიჯს გადადგამდა და შედგებოდა, სემი კი მონდომებით უხსნიდა იმას, რასაც... ვიცოდი, რასაც უხსნიდა, მაგრამ მისტერ მანტლიპს რა უნდა ექნა? დიდი-დიდი, ეთქვა, უმჯობესი იქნება, სხვაგან გადაბარგდეო...
ისინი გოლდჰოუკის კუთხემდე მივიდნენ, ზუსტად მანქანების მაღაზიამდე, შემდეგ მოტრიალდნენ. სემი კვლავ ლაპარაკობდა. რაც უფრო მიახლოვდებოდნენ, მისტერ მანტლიპი მით უფრო უჩქარებდა ნაბიჯს. სემი თითქმის სირბილით მოსდევდა.
მომიახლოვდნენ თუ არა, მისტერ მანტლიპი გადამეხვია, და სემი რომ არა, ხელის გაშვებას არ აპირებდა.
- ჩემო ბიჭუნავ, არასოდეს მიყვარდა ის, რაც აღმოსავლეთში ხდებოდა, - მითხრა ვაჟკაცურად და სემს მიხედა, - არ იციან, რომ ჩემი სახლი - ჩემი სახლია?
- მათი აზრით, შენი სახლი მხოლოდ იმიტომაა შენი, რომ ჯერჯერობით მათ არ სჭირდებათ.
- ჰმ... გესმის, ჩემო ბიჭუნავ?
- მაგან ყველაფერი იცის, - გააწყვეტინა სემმა.
- და ის ვიღაც გაფხორილი ინდაური ახლა ჩემს სახლშია, ოთახი უჭირავს და ამ ბიჭუნას... რას უპირებს ამ ბიჭუნას?
- ტაუერში ჩასმას.
- პირდაპირ ტაუერში? სკოტლენდ იარდშიც არ გაატარებს?
- სკოტლენდ იარდსაც, საადმირალოსაც, ბოდიში და, ვესტმინსტერსაც, ტაუერში გაისტუმრებს...
- ვინ არის, გენერალიო?
- თავისუფლების მხედარი, - აუხსნა სემმა.
მისტერ მანტლიპმა კვლავ ამოახველა და სადარბაზოსკენ დაიძრა.
- კარგია, კარგია, - ბუტბუტებდა თავისთვის, - კარგია, ხომ იცი, - უკვე სემთან ჰქონდა საქმე და არა ჩემთან. - აქ მოიცადეთ, ფილიპს. აირინი, ხომ იცით... აირინი უნდა შევამზადო. ასე არ გამოვა. აირინი ისეთი ქალია, რომ... ჩემო ბიჭუნავ, შენ ხომ იცნობ ჩემ ცოლს?
როგორ არ ვიცნობდი, ბარე ასჯერ მენახა მისის მანტლიპი, უსიტყვო და ოდნავ გაშტერებული დეიდა.
მისტერ მანტლიპი რომ სადარბაზოში შევიდა, ჩვენ კვლავ კიბეზე ჩამოვსხედით.
- არ მინდოდა, რომ ასე დამთავრებულიყო ეს საქმე, ჯორჯია, მაგრამ სხვა გზას ვერ ვხედავ, - ამოიოხრა სემმა.
- როგორ, ასე?
- აი, ასე. ამ მანტლიპებით და მთელი... - სემმა ხელი ჩაიქნია, - მაგრამ... რა ვიცი... ეგებ...
- ეგებ, სულაც არ არის იქ! - შევძახე მე.
- ვინ?
- გენერალი როდიონოვი.
სემმა გადააფურთხა, თავი ჩაქინდრა.
- შენ მე სულელი გგონივარ, ჯორჯია?.. ის გენერალი შენს უბადრუკ სავარძელში ზის და გელის. წათვლიმა, ისაუზმა, მშვენიერ ხასიათზეა. მაგის მეტი რა ვიცი? რაღაც უცნაური გაზეთი უჭირავს და ათვალიერებს. იქაა, ჯორჯია...
საუბარი მისტერ მანტლიპმა შეგვაწყვეტინა. უქუდოდ იყო და ბარგიც სახლში დაეტოვებინა.
შინ შევედით და კიბეს ავუყევით. ჩემი ოთახის კარს რომ გავუსწორდი, გამაჟრჟოლა.
- მხნედ, მხნედ, ტომლინსონ! - შესძახა მისტერ მანტლიპმა და მესამე სართულზე აგვიძღვა, სადაც თვითონ სახლობდა მისის მანტლიპთან ერთად. კარი შეაღო და შესძახა: - აირინ! აი, რა სტუმრები მოგიყვანე, აი-რიინ!..
მისის მანტლიპი გაწეწილი იყო, ჭრელი ხალათი შემოეცვა და უსიტყვოდ, რაღაცაზე ნაწყენი გვათვალიერებდა.
- აი, ჩვენი ბიჭუნა, ეს კი - ბიძამისი... სარბენად მივდივარ და კარებთან არ ატუზულან?.. აქეთ, აქეთ, მობრძანდით. აირინს არ უყვარს ხოლმე... მაგრამ ჩაის კი სიამოვნებით მოგართმევთ, არა, აირინ? მიბრძანდით, - მისტერ მანტლიპმა სასადილო ოთახში შეგვიშვა და კარი მოგვიხურა.
- რა უთხარი, სემ, ამ კაცს?
- არაფერი. ვუთხარი, რომ შენს ოთახში ვიღაც ჩასახლდა.
- მერე?
- ნუ ნერვიულობ. თავიანთ სახლზე დარდობენ, შენსაზე კი არა.
- მერე, რა უნდა ქნან? ქალაქი რუსის ჯარით არის სავსე...
- ნახავ, რასაც იზამენ, ოღონდ, ნუ აიფოფრები.
მისტერ მანტლიპი ხელების ფშვნეტით შემოთახთახდა ოთახში:
- ჩამოსხედით, რას დამდგარხართ? ჩაი ახლავე იქნება...
- როგორღაც უხერხულია, მისტერ მანტლიპ. შემოგეჭერით, - ავბლუკუნდი მე.
- მე თვითონ დაგპატიჟეთ. აირინი ახლავე გაამზადებს ყველაფერს.
ბარე თხუთმეტ წუთს ვისხედით ასე, დაპირებული ჩაი კი არ ჩანდა. მისტერ მანტლიპი მზისფერ ულვაშს იწიწკნიდა კბილებით, თუმცა ვერ მივხვდი, ამგვარი ქცევა უდარდელობას გამოხატავდა თუ მღელვარებას.
სემი კედლის საათს უყურებდა.
ჩაი არ ჩანდა და სულაც არ ვიყავი ცხელი რამეების ხვრეპის ხასიათზე, მაგრამ მისტერ მანტლიპმა იმდენჯერ ახსენა ჩაი, რომ ახლა სხვა ვეღარაფერზე ვფიქრობდი.
- შუქი გამორთე, ენდი, - მოისმა ჰოლიდან.
- შუქი ჩამქრალია, ძვირფასო, - წამოხტა მისტერ მანტლიპი და კარი გამოაღო.
- რა დავაშავე? - მისის მანტლიპს თავზე წოწოლა შავი შლაპა ეხურა, - რა დავაშავე, ენდრიუ მანტლიპ? თვრამეტი წელიწადია, შენი ცოლი ვარ და ვერაფერი ისწავლე... ქსელში გამორთე, ქსელში! თორემ ნათურები აფეთქდება. რა პირი დაგიღია, ენდი?
მისტერ მანტლიპი შემოსასვლელი კარისაკენ გაქანდა. ჩვენც უკან მივყევით. საიდანღაც ელექტროფარანი დააძრო და ნიშაში შეანათა. ღილაკებს მალე მიაგნო და ჰოლშიც ჩამობნელდა.
- ჩაი? - წამომცდა მე.
მისის მანტლიპმა მეტად ავად შემომაქცია ზურგი და რომელიღაც ოთახის კარი შეაღო.
- ნუ აჩქარდები, ჩემო ბიჭუნავ, - მისტერ მანტლიპიც გვარიანად დამფრთხალი ჩანდა, - აირინმა იცის... აირინ, ძვირფასო, შეიძლება, შენთან შემოვიდეთ?
ნეტავ არ შევსულიყავით.
სემს ღირსეულად ეჭირა თავი, იმაიაკელს და თანაც ნახევრადანგელოზს.
მე კი, რა მეჭირა, აღარც კი მახსოვს. თავი რომ არ მეჭირა, ეს კი ვიცი...
- აი, ჩვენც მოვედით, აირინ...
ოთახში ბნელოდა, ორი რაღაც ტიალი სანთელი ბჟუტავდა მრგვალ მაგიდაზე და ეს წოწოლაქუდიანი დეიდა აირინი უზარმაზარ წიგნს ჩაჰკირკიტებდა. რას ხედავდა იმ შუქზე, ვერ მივხვდი, მაგრამ ბუტბუტებდა კია და იმ ბუტბუტმა იყო, რომ წამახდინა:
- დანმორ... მაგორი... ბელია... სინ... სინ... მაგორი... რიჰინ... დორ... ლრუი... დრუი... კორო... თეთრი... მოდის... მოდის... რამლი... შარ... პინო... ამბი... სინ... კონი... შვიდობითი... მოდის... თეთრი... დაიკავებს... მე... ვარ... ალუინი... ალუინი... თეთრი... მომეხმარე... შენ... ბელია... მაგონი... -ისე აცქერდებოდა ამ წიგნს, თითქოს მზერით უნდა გახვრიტოსო, - მიშველი... დღეს... კოშკურის... ბატონო... კოშკების... მეუფევ?
აირინმა ამოგვხედა და აი, მაშინ კი მივხვდი, რომ მისტერ მანტლიპი კაი გაძლების კაცი იყო, ამოგვხედა, მაგრამ სად ჰქონდა თვალები? თვალების მაგივრად იისფერი ნათურები უბზინავდა. კატა რომ შემოგხედავს სიბნელეში. იისფერი ნათურებიდან კრთებოდა რაღაც უცნაური ხაზები, მულტფილმებში რომ მოკლე ჩართვას ხატავენ, ისეთი, და მეხი რომ გამოჩნდება ღამის ცაზე, ზუსტად ისეთი. „ნეშენალ ჯიოგრაფიკში“ მინახავს ეგეთი მეხის ფოტოები და იისფერი ნათურების შუქი კი ფილმ „ოთხ ოთახში“. მაგრამ მისის მანტლიპი იმ ფილმის კუდიანებს არ ჰგავდა.
- აირინი მოყვარული ჯადოქარია, ჩემო ბიჭუნავ, ვიქენდებზე ერთობა ხოლმე, - ამოღერღა მისტერ მანტლიპმა.
- ლამპარი, - თქვა მისის მანტლიპმა.
- ეს თუ მოყვარულია, მაშინ მე ძუძუთა ბავშვი ვყოფილვარ, - აღნიშნა სემმა.
- ორი ლამპარი, - თქვა მისის მანტლიპმა.
- ჩვენი არ ესმის, - განგვიმარტა მისტერ მანტლიპმა, - მაგრამ სამი ლამპარიო რომ იტყვის, უნდა მოვახსენოთ.
- რა მოვახსენოთ?
- სამი ლამპარი, - თქვა მისის მანტლიპმა.
- სურვილი, - ჩქარა უნდა მოახსენოთ, - თქვა მისტერ მანტლიპმა.
- რა სურვილი? - ენა დამება მე.
- პიტერ ჯეფერსის ოთახი განთავისუფლდეს...
- სამი ლამპარი! - ხმას აუწია აირინმა.
- მოახსენეთ...
- დაიცალოს მანტლიპთა მიერ პიტერ ჯეფერსისათვის მიქირავებული ოთახი... - დააზუსტა სემმა.
- სამი ლამპარი!!! - შეჰკივლა აირინმა.
სემმა შლაპა დაახეთქა ძირს:
- არ მინდოდა ეს საქმე, ჯორჯია! არ მინდოდა ეს საქმე! გასკდეს, აფეთქდეს, დაიგლიჯოს ათას ნაკუწად ის, ვინც სამუდამო სატანჯველი განუზრახა პიტერ ჯეფერსს!
იისფერი შუქი გაქრა აირინის თვალებში.
- ადასტურებ? - მე შემომხედა.
თავი დავუქნიე.
- ჰო-თქო, ჰო-თქო, - მუჯლუგუნი წამკრა მისტერ მანტლიპმა.
- ჰო.
- ჩაისხას ქვაბში გირვანქა წვინტლი! - წაისისინა აირინმა.
- ჩაიფქვას ძაღლის კბილის ნახრავი... გაიმეორეთ!
- ლაყე კვერცხები და აქლემის მაწვნის დო, ასკილში აგლესილი.
- ღამურის კანჭი, სახურავიდან ჩამოტანილი. დამპალი წყალი, დამპალი წყალი... ეგ რა გიჭირავს?
- არაფერი, მისის...
- მიპასუხე: „მკვდარი კატა“.
- მკვდარი კატა.
- ჰი, სულ არ გაშეშებულა? - შეიცხადა სემმა.
- მკვდარი კატის ნაღველი და ღვიის ფესვის ნამწვავი.
გავიმეორეთ.
- ყველაფერი მოხმარდეს, ყველაფერი მოხმარდეს.
- ყველაფერი მოხმარდეს, - სამ ხმაში გავიმეორეთ.
- ღამით სახურავიდან ჩაშვებული თოკები შემოეჭდოს კისერზე...
- შემოეჭდოს, - ამოიოხრა სემმა.
- აბა, ახლა მომეცით, ნივთი, - აირინმა ხალათის ჯიბიდან უსახო თოჯინა ამოიღო. ნივთი და მაქო, ძაფი და ნემსი.
- რა ნივთი? - შევცბით ჩვენ.
- ნივთი, - ახლა მისტერ მანტლიპმა გამოგვიცხადა.
- ნივთი?
- მომეცით ნივთი, - მისის მანტლიპი ჰაერში ხელების ლივლივს მოჰყვა.
სემი კედელთან ჩაცუცქდა.
- იმ კაცის ნაქონი ნივთი გვინდა, ვისაც ჯადოს ვუტარებთ, - დაგვაკვალიანა მისტერ მანტლიპმა, - სულ დამავიწყდა, ჩემო ბიჭუნავ...
- მე წავალ, - ამოიოხრა სემმა, - წავალ, რამეს ავართმევ...
- ცხვირსახოცი, ღილი, სათვალე, მობაილის ელემენტი, ფეხსაცმლის ზონარი... - გააგრძელა მისტერ მანტლიპმა.
- წვინტლი, წვინტლი შეიძლება? - დაიყმუვლა სემმა.
- წვინტლი არა, - განმარტა მისის მანტლიპმა, - წვინტლი არა...
- აბა, სულ წვინტლი, წვინტლიო, იძახდით და ახლა აღარ შეიძლება?
მისის მანტლიპმა მაჯის საათს დახედა.
- მერკური უახლოვდება პლუტონს, ირმის ნახტომზე მესამე პატარა აციაგდება. დრო ილევა... სამ წუთში ვეღარაფერს მოვახერხებთ...
- სამ წუთში კიბეზე ჩასვლას ვერ მოვასწრებ, - ხელი ჩაიქნია სემმა. - ეგ რაღა ჯადოქრობაა, მე თუ მარბენინებთ... თანაც იქიდან ცოცხალი დავბრუნდები თუ არა... რომ ვერ მოვასწროთ, რა ვქნა?
- საღამომდე უნდა მოვიცადოთ. ვარსკვლავების საჭირო განლაგებას უნდა დაველოდოთ.
- საიდან ხედავთ ამ განლაგებას დღისით?
- ინტერვიუ ფული ღირს, - მიუგდო მისის მანტლიპმა.
- აირინს არ უყვარს, როცა... პატივცემულო ძიავ, - მისტერ მანტლიპი ოფლს თუ იწმენდდა შუბლიდან. - აირინს ბევრი არაფერი უყვარს და ვშიშობ, ვეღარაფერს მოვასწრებთ.
- საღამომდე... - დაიწყო სემმა, მაგრამ უეცრად მოისმა:
- მოიცათ! მოიცათ! აი, მე რა მაქვს! მოიცათ!
ეს ჩემი ხმა იყო.
ჯიბეებში ვიქექებოდი, ხურდა, ცხვირსახოცი და გასაღები, უვარგისი საკრედიტო ბარათი, გაზინტლული, ძია ბერტის სისხლშემხმარი ცხვირსახოცი - ყველაფერი გადმომიცვივდა და მაინც, გარეთა ჯიბეში მივაგენი - ის იყო, წყეული წერილი: „პეტას გაუმარჯოს...“
- აი, ეს მაქვს, - წერილი გავუწოდე მისის მანტლიპს, - ეს გამოდგება?
- რა არის? - წერილი ჩამომართვა მოყვარულმა ჯადოქარმა, - აჰ, რაღაც ბარათი, მაგიური ნიშნებით. რა საინტერესო ნიშნებია? არც მინახავს ასეთი...
- ეგ ანბანია, მისის...
- ანბანი. საინტერესოა... შეგიძლია, მასწავლო?
- დრო... აირინ, - შეწუხდა მანტლიპი.
- რა სულელი ხარ, ენდი. მეოთხე პატარა ვარსკვლავიც ხომ უნდა დაიძრას ირმის ნახტომიდან?
- აბა, მესამეო...
- ენდი, წადი, უყურე ახალ ამბებს. წადი... ნივთი ხელთა მაქვს და, რაღა მეჩქარება?
- აი, ასეთია, ჩემო ბიჭუნავ, ასეთი საყვარელია.
- მოიცა, - ხელი აიქნია მისის მანტლიპმა, - მოიცა, ენდი, ეს იმ კაცის ნივთია?
- არა, ჩემი, მაგრამ მან მომცა, - მივუგე მე.
- ვის დაწერა ეს წერილი?
დიდი ხნის წინათ დაწერესო, ასე მითხრა გენერალმა... ერთმა...
- ამისმა ბიძამ დაწერა, - თქვა სემმა.
- თქვენ, მისტერ ფილიპს? - პირი დააღო ჩემმა ლენდლორდმა.
- არა, სხვამ.
- რამდენი ბიძა გყოლია, ჩემო ბიჭუნავ, - გახალისდა მისტერ მანტლიპი. - მე ერთხელ ბარბადოსზე ვიყავი, იქ ყველა ერთმანეთის ბიძა ან ბიცოლაა...
- ენდი! - დაჰკივლა მისის მანტლიპმა, - ახალი ამბები დაიწყო.
- აირინ, აირინ... რამდენი ბიძა ჰყოლია...
- ერთი ბიძაა, - თქვა სემმა, - ასე დაგვისაბუთა ლორდმა...
- ლორდებთანაც იყავით? ლორდთა პალატაში? - გადაირია მისტერ მანტლიპი.
- გამაგებინეთ, იმ კაცს ეჭირა ხელში ეს ქაღალდი?
კეფა მოვიქექე.
- კონვერტი ეჭირა, ეს წერილი კონვერტში იდო.
მისის მანტლიპი წიგნს ჩააცქერდა.
- არ ვიცი, რა გამოვა, - თქვა ხმადაბლა, - ეგებ სულ სხვა ვიღაც გავახვიოთ ხლართში...
- მკვდარია.
- ვინ?
- ვინც წერილი გამომიგზავნა.
მისის მანტლიპს აღარაფერი უთქვამს. ბარათი ორად გაკეცა და ხალათის ალბათ უძირო ჯიბიდან ძაფის კოჭა ამოაძვრინა. შემდეგ წერილი უსახო თოჯინას შემოაკეცა ტანზე და ძაფი შემოახვია. ახვევდა და ახვევდა, სანამ კოჭა მთლიანად არ დაიცალა. მახათები, ერთი, ორი, სამი... ექვსი მახათი.
- მზადაა, - თქვა მისტერ მანტლიპმა, - არ იფიქროთ, რომ აირინი რამეში მრევს... ერთადერთხელ, ოთხმოცდაათ წელს, თასის ფინალი იყო და მხოლოდ ცოტა რამ ვთხოვე, სულ პატარა რამ, უბრალოდ, რომ აეცილებინათ. მგონი, ახლა მართლა დაიწყო ახალი ამბები, ჩემო ბიჭუნავ. ჩაის კი მე მოგართმევთ... წავიდეთ, დანარჩენი მხოლოდ აირინის საქმეა. ასე არ არის, ძვირფასო?..
- გაჩუმდი, ენდი, - თვალები გაკვესა მისის მანტლიპმა - წადი, სინათლე ჩართე. მერე ტელევიზორი ჩართე და უყურე. თქვენ კი სახლში ჩადით...
- სახლში რა უნდათ? - ათუხთუხდა მისტერ მანტლიპი.
- სახლში ჩადით, მსხვერპლთან მიდით და ჩვეულებრივად მოიქეცით.
- კი მაგრამ, - კვლავ მე ვიყავი.
- წავედით, - კარი გამოაღო სემმა.
- წავიდეთ, წავიდეთ, - კვლავ გახალისდა მისტერ მანტლიპი და ბნელ ჰოლში გავარდა.
- შენ აქ დარჩი, ენდი, - მოისმა მისის მანტლიპის ხმა. - ტელევიზორს უყურე.
მისტერ მანტლიპი დამნაშავესავით შემოგვაცქერდა.
- როცა ყველაფერი მოგვარდება, ამოიარეთ, ჩაი დავლიოთ, - გვითხრა მოწყენით.
- ჩაიდანი ჩართე, - ჩაიცინა სემმა და კარი გამოაღო.
ქვემოთ ჩავედით და კართან დავდექით პანაშვიდს შემორჩენილი ბიძებივით.
- არ მინდოდა ასე, - გაიმეორა სემმა, - მაგრამ რას იზამ? ახლა კარი გააღე, ჯორჯია, და შედი. რაც მოხდება, მოხდეს. თუმცა, ეს ქალი მაგარი ვინმე კი ჩანს, მაგრამ... რაც არ უნდა იყოს, იცოდე - არ მინდოდა, რომ ასე და ამგვარად...
- მარტო შევიდე? - ყბა ჩამომივარდა.
- შენი სახლია და აბა მე ხომ არ შევალ? სახლი შენია, საქმე შენია, კომენდანტურა შენია. მე რა შუაში ვარ? მე, აი, აქ დავჯდები, კიბეზე...
სემს არ ეშინოდა. ვერ დავიჯერებდი, რომ ასეთმა რამემ წაახდინა. მე მეშინოდა, სემს კი - არა, მაგრამ უკვე მერამდენედ, მარტოს მიშვებდა.
- აი, ასე, - ჩამოჯდა სემი. - მიდი, მიდი, რას მათვალიერებ? დილერი ვარ, სემი. პირველად მხედავ? გასაღები უკანა ჯიბეში გაქვს...
ვაი, შენს გოგიას!
ჩხაკ!
კარი შევაღე და არც კი ვიცი, მე შევედი, თუ ვიღაც სხვა.
ვერცხლისფერ სააღლუმო მუნდირში, ოქროსფერი ეპოლეტებით და მბზინავი ორდენებით მისის მანტლიპის კუთვნილ ჭილის სკამზე იჯდა ამიერკავკასიის წითელდროშოვანი ჯარების სარდალი გენერალი იგორ როდიონოვი და ჩემს საბრალო ელექტროსაპარსს ატრიალებდა ხელში.
- ჰეი, მანდ, ვინ მოდის? - მშვენიერ გუნებაზე ჩანდა, - ჰეი, მანდ, ვინ მოდის მომავლიდან? Отзовитесь, горнисты. Вы, студенты ленинских университетов миллионов.
- მე ვარ, - ნაბიჯი გადავდგი და ჩემი სათაგურის შუაში აღმოვჩნდი.
- ოჰო, არწივი მოფრენილა, - კაი მაგარ ნასაუზმევს ჰგავდა, - არწივი. შეხედეთ, ჩკალოვი, კოკინაკი... იცი, რას გეტყვი, თადარიგის ლეიტენანტო? აქედან რომ მიფრინავდი, მართვე იყავი, პწენჩიკი, არწივად კი დამიბრუნდი. აბა, მომახსენე, როგორ ჩაიარა ოპერაციამ?
- კარგად, ამხანაგო გენერალო, - გავიღიმე მე და მუცელი ამტკივდა.
- თამამად, ყმაწვილო, თამამად, ამოალაგე ნახაზები ბრუს-პარტინგტონისა.
- მხოლოდ მიკროფილმები მაქვს... - ტყუილის თქმა არასოდეს მიჭირდა.
- ოჰო, - ხელები მოიფშვნიტა გენერალმა როდიონოვმა. - კაი გამოცდილი ვინმე ყოფილხარ... არც კი ველოდი. ია-ოცდასამი ხაზზეა?
- ხაზზეა, - გავიჭიმე მე.
- შენ მე მაოცებ, იანეკ. მაქსიმე ისაევი ხომ არ შეგხვედრია ვულიჩის ახლოს? ის შენს დამზღვევად დავაბრუნეთ.
- კი მაგრამ, პოლკოვნიკი ისაევი თუ გყავდათ, ჩემგან რა გინდოდათ?
- აჰა, რა ჭკვიანი ხარ! - წამოდგა გენერალი და მუნდირის ტოტები დაქაჩა, - ჩვენთვის ის იყო მნიშვნელოვანი, რომ სწორედ შენი დავერბოება მომეხდინა, თორე ისაევი გმირიც კია...
- დავერბოება?
- ჰო, უმცროსო ლეიტენანტო, დავერბოება. დავერბოება, მგონი, ქართული სიტყვაა და კარგა ხანს მამულიშვილურ საქმიანობად ითვლებოდა თქვენში. ეს მერე იყო, რომ ცხვირი აიბზუეთ და ჰა, შედეგიც...
- ვნახე ის თქვენი ისაევი, ისლიგტონში დაეხეტებოდა და ბუტბუტებდა, ინგრიდ, სახელოზე ღილი შემიკარიო. ქუჩის კაცები ამბობდნენ, ეს კაცი ოდესღაც გენერალისიმუსი იყო, ახლა კი შიზოფრენიკიაო... სულაც არ იყო ლამაზი კაცი, თქვენ რომ მეუბნებოდით, ლამაზი კაცია, ლამაზი კაციო...
მაგრამ გენერალი მე აღარ მისმენდა. თავის მეოთხე სამმართველოში მოვლილ მუცელზე წაევლო ხელები და თითქოს რაღაცისთვის მიეგდო ყური. განა არ ვიცი? სამხედროები მეოთხე სამმართველოში არ დაიარებიან, თავიანთი პანსიონატ-სანატორიუმები აქვთ ზღვის პირებზე და იქ უვლიან სტომაქს, მაგრამ, პრინციპში, ეს მაინც მეოთხე სამმართველოა. ყველაფერი მეოთხე სამმართველოა. ჯობდა, ყველანაირ მთავრობას მეოთხე სამმართველო რქმეოდა, იმიტომ რომ, მთავრობა თითქოს იმის გამო არსებობდა, რომ არსებობდა მეოთხე სამმართველო. ხოლო მეცხრე სამმართველო კი იმიტომ არსებობდა, რომ არსებობდა მთავრობა. აქედან კი გამოდის, რომ მეცხრე სამმართველო მეოთხე სამმართველოს გამოისობით შეექმნათ. არ ვიცოდი, არსებობდა თუ არა მეათე სამმართველო, მაგრამ მერვე და პირველი, მესამე და მეშვიდე, მეორე, მეხუთე და მეექვსე რომ ნაღდად იქნებოდა, ვერავინ უარყოფს. ეტყობა, ეს არ იყო მნიშვნელოვანი სამმართველოები, თორემ მათი რაობაც გასაგები იქნებოდა. უნივერსიტეტში, სადაც ვსწავლობდით, სამმართველოები არ იყო, თუმცაღა ორ ვიწრო კარს იქით შებუდებულიყო მეორე და მესამე (თუ პირველი) განყოფილება. ერთი ჯარში გვიწვევდა, მეორე თვალყურს გვადევნებდა... ეჰ, გენერალო, მე ვამაყობ, რომ ორჯონიკის რაიონიდან ვარ და, როგორც მრავალი ათასი ორჯონიკიძის რაიონელი წვევამდელი, ავადმყოფი გახლდით. ვამაყობ, გენერალო, და ვმადლობ ყველას, ვინც დეზერტირად მაქცია. ყოველ შემთხვევაში, არ მრცხვენია... მაგრამ ეს ჩემი წილხვედრი გენერალი არ მისმენდა; მუცელზე წაევლო ორივე ხელი და მოკუნტულიყო. სიმართლეს ვიტყვი - არ კვნესოდა.
- რა... რა მოგივიდათ?
- ამინდი, - ამოღერღა მან, - ამინდის ბრალი თუა. ჰავის... ორმოცდასამში, გომელთან... ძველი ჭრილობა.
- აჰ! - და უცებ ბეჭზე წაივლო ხელი, - უჰ! - ახლა ფერდზე იტაცა.
ღმერთო! როგორ იკლაკნებოდა. ის დაუთოებული მუნდირი ტანზე ასკდებოდა.
- რა... რა... რა... - ავბლუკუნდი და ვეტაკე. ღონიერი მკლავები კი ჰქონდა. ერთი გამკრა და კუთხეში მიმაგდო. წამოჭარხლებული დამხობილიყო იატაკზე და მაინც არ კვნესოდა. მხოლოდ შეხტებოდა ხოლმე.
- ამხ...ამხ... - გენერალო, ამხანაგო! - ვყვიროდი მე.
- აააააა! - აააააა! - დაიღრიალა უცებ და სცადა, წელში გასწორებულიყო, მაგრამ არაფერი გამოუვიდა, მისის მანტლიპის ვერაგ მახათებს როგორ აჯობებდა? სიმწრისაგან სამკერდე ნიშნებს იგლეჯდა და კვლავ ცდილობდა, წამომდგარიყო და ავი წელკავი დაეჯაბნა. ამასობაში კი მუცელი ებერებოდა, ღილები სულ დაასკდა მუნდირზე... აჰ! არავინ მინახავს უფრო... უფრო...
- აააააა! აააააა! - კვლავ აღმოხდა მას. არავინ მინახავს სხვა, არავინ მინახავს ვინმე, ამგვარი სიჯიუტით (უფრო კარგი სიტყვა კი „ვაჟკაცობა“ იქნებოდა) რომ ცდილიყოს ფეხზე წამოდგომას. ჩემს ჭილის სავარძელს ებღაუჭებოდა ღონიერი ხელებით. ცალ მუხლზე წამოჩოქილი ფეხების გამართვას ლამობდა, მაგრამ წყეული ტკივილები სახსრებს ჰკვეთდა და გაოფლილი, თვალებჩასისხლიანებული იგრიხებოდა. და მაინც, უეცრად, მოულოდნელად, წარმოუდგენლად, საწყალობლად დაკრეჭილ კბილთა რიგებს შორის მაინც გამოაღწია - ააააა! აააააა! ააააააა! ააააა-აღსდექ კრულვითა დაააააღ... დაღ...დასმ...აღსდეგ...
ეს იყო მისი უკანასკნელი სიტყვები, ვინაიდან გაუგონარმა შელოცვებმა მაღლა ასტყორცნეს და ჭერს შეანარცხეს.
თვალებზე ხელებს ვიფარებდი, კუთხეში მიკუნჭული ვცდილობდი, აღარაფერი დამენახა. ეშმაკმა წამიღოს, რა ძვირი ყოფილა სიმშვიდე-მეთქი, ვფიქრობდი და მახსენდებოდა სემის ნათქვამი, ასე არ მინდოდაო. არ მინდოდა, ასე ყოფილიყოო...
და ამგვარად მოკუნტული ვიყავი მანამდე, სანამ არ მესმა ხმა საშინელი გრგვინვისა...
თითქოს გასკდა ბუშტი ფრიდრიხსაჰაფენიდან ნიუ-იორკს გაფრენილი ცეპელინისა და მოსწყდა ცისკიდურის აპარტამენტი ცეპელინისა და თავზე დაასკდა წითელკანიან მონადირეს, დასავლეთიდან მომფრინავი თეთრი კაცი რომ ეზმანა სამი ათასი წლის წინათ. იმ კაცს, მგონი, ერქვა კეცალკოატლი, ხოლო გოგოს - ლუჩია, იტალიელნი კი ბევრნი იღუპებოდნენ მაშინ აბისინიაში და ჩვენ, მოხეტიალე სტუდენტები, გვარიანად ვითბობდით ხოლმე გულს ამით და რა გასაკვირია, რომ ლუჩიას გამო თვალები გამოვახილე? გამოვიჭვრიტე ჩემი უბადრუკი კუთხიდან და ლუჩია ვერ დავინახე; აღარც გენერალი როდიონოვი იყო იქა და აღარც ჩემი დიდფანჯრიანი კედელი. კედელი აღარ ჰქონდა ჩემს ოთახს. აი, კი გაგიჟდებოდა მისტერ მანტლიპი... გრგვინვა კი, ალბათ, სწორედ ამიტომ მესმა, კედელი თუ გაანგრია იმ ჩემი ცოდვით სავსემ. მაგრამ ლუჩია...
- სემ! - ვისი იმედი გექნება კაცს ასეთ დროს?
არა მოაკლდეს მთავრობაი შვილთა შენთა და ნათესავთა მათთა, სემი არ ჩანდა. ფანჯრიდან რომ გადავიხედავდი ხოლმე ტიმოთის „არმაზს“ ვხედავდი. მაგრამ რა მეთქვა მისტერ მანტლიპისთვის ამ კედლის გამო? უნდა მეთქვა, რომ ეს სტუმრის პატივისცემის ჩვენებური წესია, კედლებისგან ტივებს ვაკეთებთ და უცხოელ სტუმრებს ტემზაზე ვასეირნებთ-მეთქი. მაგრამ დამიჯერებდა? თბილისში უნდა დამერეკა და კასეტის გამოგზავნა მეთხოვა. ერთ-ერთ ფილმში ხომ არის აღწერილი ეს ამბავი? აი, მაშინ კი დამიჯერებდა მისტერ მანტლიპი. სად წაუვიდოდა ფილმს? შვარცენეგერის გმირობისა სჯეროდა და ამას არ დაიჯერებდა? მაგრამ ფანჯრიდან „არმზი“ კი არ ჩანდა, არამედ რაღაც ძალიან დიდი და მოლივლივე: თითქოს, კვამლში გახვეული ქალაქი. ქალაქი თუ სოფელი. აბა, რა ვიცი? იქნებ მთელი ქვეყანაც ან რაღაც უფრო დიდი. რა ჰქვია რაღაც უფრო დიდს? მგონი, ციხე. ჰო, ციხე ჰქვია. აუღიათ-მეთქი, დაუჭერიათ სიგუტკინებს ლონდონ-თაუნი. დაუჭერიათ და ახლა, ალბათ, ტრიბუნას აშენებენ. იცი, რა იოლია ტრიბუნის აშენება? ბრიტანეთის მუზეუმს ზურგი უნდა გამოუნგრიო, ახლომახლო სახლები ააფეთქო დინამიტით და მერე ამავე ნანგრევებით აღმართო მშვენიერი თაღოვანი კვალრცხლბეკი... მსვლელობა ჰაიდ პარკ კორნერიდან დაიწყება. ოქტომბრის რაიონის მშრომელები... დახე, რა ხდება? მართლა მოდიან. მოდიან და მოაბიჯებენ. მოაქვთ ტრანსპარანტები, ტახტრევნებზე შემოდგმული ძეგლები და დიახ, დიახ, აგუგუნდება მთა-ბარი! რაებსა ვხედავ ამ გამონგრეულიდან? ციხეა, ციხე! ბიჭია, ბიჭი! ხარჩოსა, კაცო! ხარჩოსა! ნახეთ და დარდაკასაც! ვააჰ, ეს რაები ხდება, კაცო? თბილისის ციხესა ვხედავ. დარდაკასა და ხარჩოსა, სულ ყვავილების ვაჭრებსა და ის ვინ არის, ერთობ შილიფი? თმა კი აქვს გრუზა და ულვაშიც - გადაგრეხილი, და ვერაგულ რამეს კი უპირებენ ეს დარდაკა და ხარჩო? ვინ? ვინ არის!? ჰეი, მანდ, ვინ მოდის მომავლიდან! მომავლიდან კი არა, ეგ ხომ უკვე ვთქვი? წარსულიდან. ვინა და, ისა ყოფილა, სერგო ყოფილა ის შილიფი, და რას უპირებენ? ხარჩო და დარდაკა ლექსებს არა სწერავენ და გასაგებია, რასაც დაუპირებენ. ყველაფერია, ყველაფერი და ღამეები კი მიჰქრიან, როგორც ვერცხლის ნალებით დაჭედილი ბედაურები ანუ დიდი მძიმე ღამეებია, რახანღა ვერცხლი უფრო რბილია, ვიდრე ნაბადი და გამცვდარ და გალეულ ნალებს მალიმალ უნდა ცვლა. ჩვენ კი ქალაქისაკენ მივქრივართ.
რა ქალაქია?
არსებობს ეჭვი, რომ ამ ქალაქს ატნაშენია ჰქვია.
აჰ, რა სისულელეა. რას ვფიქრობ? ვბოდავ? გენერალი სადღა წავიდა.
აკი ამბობდნენ დილიჟანსელი ქალბატონები, მიადგები ქუხილიან უღელტეხილსო. ამ ნაფანჯრალიდან... მამისონია? რა სისულელეა, მაშ, მარუხი?
ეს რა დავინახე...
ჩემო ქალაქო, ჩემო კარგო, რად გინდა ტაში... შენ ხომ ატნაშენია გიყვარდა. ატნაშენია! ატნაშენია და არაფერი, ატნაშენიას გარდა. შენ ხომ... ორი ფრთა ატნაშენიასი-ტელეფონი და რესტორანი! ნუთუ ეს ლონდონია? მაშ, რად მღერის გეპეის ჯაზი? არა, ეს გეპეის ჯაზი არ არის. ეს ქვაფენილი ლონდონისას არა ჰგავს. ლონდონს ერთი-ორი აღმართ-დაღმართი აქვს და ისიც ვერ ჩაითვლება ჭეშმარიტ საქოშინო ალაგებად.
მაგრამ, ქალაქსა ვხედავ და რა ვქნა?
- სემ! შეხედე, სემ!
ვეჭვობ მე, ძმანო, რომ დამთავრდა ჩვენი მოგზაურობა! ვფიქრობ მე, ძმანო, რომ სემუელ ფილიპსს დაუკარგავს უნარი ფრენისა, მივუტოვებივარ და დამდგარა პორტობელოზე ჩეკებით ჯიბეგამოტენილი. დგას „ლედბროკის“ კანტორაში და მსოფლიოს გუშინდელი დოღების ტელეტექსტებს აჩითვინებს უმცროს ბუკმეიკერს.
მაგრამ, მოიცა - რაებსა ვხედავ!
ეს... ეს...
ოჰ, რა უცნაური ფანჯარა გამოდგა. თუმცა, რაღა ფანჯარა ეს იყო? ჩემს წინაშე გადაშლილიყო ხედი უცნაური ველ-მინდვრისა თუ ქალაქისა, რომელიც არ ჰგავდა ლონდონს, მაგრამ კი ჩამოჰგავდა თბილისს. მაგრამ თბილისიც ვერ დაერქმეოდა, რადგან ჩამოჰგავდა მინსკს. იცით მინსკი? არის ასეთი დიდი ქალაქი. და, საერთოდ, გიფიქრიათ, რით ჰგავს თბილისი მოსკოვს? მე ვიცი, რით არ ჰგავს. იქ ბევრი კოშკურიანი სახლია, ჩვენთვის კი მხოლოდ ერთი გამოიმეტეს, ისიც სასტუმროდ და სამინისტროდ კი არა, მეშახტეთა სამმართველოდ. რად უნდათ მეშახტეებს კოშკურიანი სახლი და წვეტიანი სახურავი? არა, აეროპორტის შენობასაც ჰქონდა წვეტიანი და სადგურსაც, მაგრამ ეს წვეტები და კოშკურები მალე დაივიწყა ხალხმა. უცნაური ტერიტორია იყო, ჩემმა მზემ, ჯარები მოძრაობდნენ, პოლკები, დივიზიები და თეთრ ცხენზედ ამხედრებული ზორბა ტანის პოეტი შუკებში დააჭენებდა ამ ცხენს და გაჰყვიროდა, დამშვიდდით, დამშვიდდით, ყველაფერი კარგად იქნებაო. ხმა ამ პოეტისა განთქმული და ნაცნობი იყო, ერთ დროს მგრგვინავი, ჭერმიჭალიდან, მეფეთა პალატებიდან, დუქნებიდან და რატომღაც პარიზს დაზომებული ჰიდრომეტცენტრის კოშკიდანაც კი, ამშვიდებდა, ატკბობდა ყველას, ვინაიდან ჰქონდა უნარი უბრალო ამბებისა და ჩვეულებრივი წამწამების რითმებად ქცევისა და ამიტომაც მისი მუდარაგარეული ღრიალი, დამშვიდდით, ყველაფერი კარგად იქნებაო, სარწმუნოდ ჩანდა. დააჭენებდა ამ ცხენს, ვითარცა ძველი მხედარი, და ამშვიდებდა, კარგად იქნებაო. აი, როგორც თქვენ გიყურებთ, ისე ვუყურებდი ამ ამბავს ჩემი გამონგრეული ფანჯრიდან, რომლისგანაც, დიაღაც რომ ტივი გაეკეთებინა ყარაჩოღურ ნაკვალევზე შემდგარ კაცს.
მინსკია ვითომ თუ ყარაგანდა?
რით ჰგავს თბილისი ყარაგანდას? და გორი - ულან ბატორს?
დააჭენებდა ამ ცხენს და დავინახე, რომ ერთ ქუჩაზე ცხენი დაფრთხა. დაფრთხა რა, ამ დაფრთხობით მივხვდი, რომ უფრო თბილისსა ჰგავდა ეს ადგილი, რადგან ქალმა, დედილომ, რომელსაც არ გაუგონია ქალაქში მქროლავი პოეტის დამამშვიდებელი მოწოდებანი, აივანზე ნარეცხი წყლით სავსე ტაშტი გამოიტანა და - თხლაშ! - გადმოუშვა ქვაფენილზე და რას იტყვით? უცნაურია ცხოვრება. განა თეთრი ცხენი, უნაგირის არმკადრებელი, მკადრებელი მხოლოდ პოეტის ყმობისა, უშიში, ვითარცა მამალი ხოხობი განთიადისას, ანუ, მაშინ, როცა მონადირე ვერ ხედავს, ამ არცთუ ჩარექი წყლის გადმოსხმაზე დაფრთხებოდა? ცხენს წყალი მტერი ეგონა და არ იცოდა, რომ პოეტი აგრე შემცბარი და მაინც იმედიანი, იმპერატორის ნათელ-მირონიც კი გამოდგებოდა. დამშვიდდიო!.. და ცხენი შედგა ყალყზე. და განა პოეტი კავალერისტი იყო? ზურგით და კეფით დაენარცხა ქვაფენილს და მჯერა, გაიფიქრა, არ დაიდგამსო, და ის სიმშვიდეც ვეღარ დაინახა, აგრე რომ არ სჯეროდა თვითონ. გაქრა მისი შეძახილი, გაქრა, წაიღო სამხრეთის ქარმა. პოეტი კი წამოჯდა გაჭირვებით, კეფაზე მოისვა ხელი, დახედა გასისხლიანებულ თითებს და, სისხლიო, ამოთქვა. ის არ იყო კავალერისტი, არც არტილერისტი, მაგრამ მაინც მოახერხა და ისროლა. რევოლვერი გამორჩეული იყო, ზარნიშიანი, ალბათ, წარწერიანიც. სამიზნე ახლოს იყო. რა იდიოტური გამოთქმა შემოვიდა: ტყვია პირში მისცა. ორ რამეზე ამბობენ ასე. გაგიჟდები კაცი, სად სექსი და სად ლულაში ჩამჯდარი ტყვია. თუმცა, დოქტორი, ჰემსპტედელი დოქტორი კი გამოიყვანდა აქედან რამეს. ნეტავ შეგვევლო საწყალ ძია ბერტთან ერთად. საგულისხმოებს კი გვეტყოდა, მაგრამ რაღა დროს ვენელი დოქტორია? რაღა დროს ეგაა, ხალხი კოსმოსში გაფრინდა, მაგრამ პოეტი... სიმშვიდეს რომ გვთავაზობდა, ის პოეტი მოკვდა. მოკვდა, როგორც მოტყუებული მიჯნური. ეჰ, ვერ მიხვდა. ამ დროს სად დადგებოდნენ კლოდელი, ჟამი და სიუარესსი, თუმცა, ისინიც... მოკვდა პოეტი და ის ქალიც, ჯერ კიდევ აივანზე რომ იდგა ცარიელი ტაშტით ხელში, აკივლდა. აკივლდა შიშით, უბედურებითა და, რა თქმა უნდა, ოდნავ სცენიურ თავდავიწყებით, ისევე როგორც კივიან ჯორჯიაში ტყვიით მოკლულთა გამო უბედური დედები და ბებიები, რომელთაც უკვირთ, რად მოვესწარით ამ დღესო. თოფ-იარაღი, თოფ-იარაღი, თოფ-იარაღი. შეჰკივლა ქალმა, შეჰკივლა და გაღმა, მეორე აივანზე გამოსულმა კაცმა დაუნანებლად ჰკრა ტყვია ქალს პირდაპირ გულში - ვინ არის, რომ ამ უთენია მიფრთხობს სიმშვიდეს, ეს რა წესია ამ ქალაქში, რომ ყველამ ყველას ყველაფერი უნდა გააგებინოსო. ჰკრა ტყვია, არც უფიქრია და მივხვდი, დასრულდა სიმშვიდე. დამშვიდდითო, ყვიროდა ის პოეტი, როგორც მესიტყვეს, თავისთვის გამოეგონებინა ეს სიტყვა და მიმხვდარიყო, რომ ქუჩის შეძახილი ქარს მიაქვს. შეძახილი ხომ ვაზნა არ არის, რომ ხმა ქარს გაატანოს, ტყვია კი დასტოვოს სამუდამო მოთქმა-ვაების დასაწყებად. თითქოს რადიოს აუწიესო იქ, ქალაქში, სადაც მოძრაობენ ვიღაცეები და სადაც არსებობს ოცნება სტრიპტიზ-ბარების გახსნისა. ოცნება, ჩუმი და გამოუთქმელი, საუკუნო ოცნება თვალის ძღომისა და საუკუნეთა ბოქლომები. ჰეი, თქვენ, მებოქლომენო, გაუმაძღარნო ომითა, თქვენს საფლავებთან მოსვლა მომინდა, ოღონდ არა მუხლის მოსაყრელად. ერთხელ უკვე მოვიყარე მუხლი, ყველამ მოიყარა და დავრჩით მე და წოპე ფეხზე მდგომნი და მუშტშეუკვრელნი. ძალიან შეგვრცხვა და მოვიყარეთ. ბევრი არაფერი გამოსულა იმ საქმიდან, რადგან ყვირილით არავინ ყვიროდა, დამშვიდდითო. სიმშვიდე მოკვდა! ფრანც მოორ! შენ არ არსებობ. სიმშვიდეში, წიგნებში კარგი ვინმე ხარ, ლამის უფსკრულში გადმოგყვები, მუსიო ვალჟან, მაგრამ სიმშვიდე მოკვდა...
რა ქალაქია? ულან-უდეა, თუ სიკტივკარი?
ეი, პრავადნიკ! უზლავოია! ციმბირისაკენ, ციმბირისაკენ. თოვლისა და ავი სვირინგის მხარეში.
დახეთ, რამდენ მატარებელს ვხედავ დეპოში? მატარებლები მიდიან და მოდიან, ტყვია კი რჩება. შიგ გულში! ერთი მოხდენილი დარტყმით ძირს დასცა გაი გისბორნი. რატომ მატყუებდი, რობინ? მთელი ბავშვობა მატყუებდი... პარკს ვხედავ, პარკს. რიჯენთს პარკი. როგორ გეკადრებათ, სერ. აქ ბალახი ცოტაა, ვარდისფერი ხვინჭა კი - ბევრი. სამაგიეროდ, ბაბუები თამაშობენ ჭადრაკს. ათიოდ ბაბუა იქნება? ეჰ, სადღა ნახავ ელამ ბაბუას, გულისფიცარზე მიკიდულ მედლით. აი, სიმშვიდე სად სუფევს. პოეტს ცხენი არ შემოუჭენებია, მაგრამ ამათ არც სჭირდებათ მოწოდება. მოხუცთა ბანაკი ისედაც ზეცას მიემგზავრება! ზეცას მიემგზავრებიან ძველი პალტოებით, შვილების პიჯაკებით. მოხუცთა ბანაკი ზეცას მიემგზავრება... სვეტლანა ტომა! აჰ, ჩვენი ბავშვობის შვიდკაბიანი სტრიპტიზი. ბოლო არა აქვს.
წესით, არ უნდა იცოდეს, მაგრამ შავსათვალიანი მოხუცი ამბობს:
- ძველ ინდურ დაცვას მეთამაშები? ორმოცდაათი წელია, ძველინდური დაცვით ვარჩენ ოჯახს! ხე-ხე-ხე... გესმის, პლატონიჩ?
ამის თქმა და, რას ვხედავ? გამხეცებული პარტნიორი დანას იძრობს და უღერებს:
- ყველაფერი ვიცი შენი, ალიოშა შტერო! - აჰა, შინსახკომის ვეტერანები ყოფილან და ჭეშმარიტად არ ვიცი, ვინ მოერევა. ჩეკას ბებერი ნაბოზრები, საბუღალტრო ფრონტის ვალმოხდილი მუშაკები, თუ მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწენი? მარდად იბრძვიან, მარდად ისვრიან, დანის ამბავშიც სწორუპოვარნი ჩანან, აბა, რა იქნება? თითო კილო ძველებური მედალი ყველას სახლში უდევს.
- ართმელაძე ვარ მე, ართმელაძე, - წითელ წიგნაკს და ხელჯოხს ერთდროულად იქნევს შლაპიანი და მოვლილი.
- ვაგონების ქურდებო!
ქვების წვიმა მოდის.
- პურის ტალონების ქურდებო! აი, პირველი სისხლი, ძმებო. პირველი სისხლი ვალმოხდილი კაცისა. ჰაი, მოხუცნო, სისხლი. ჰოი, ღამევ, ფიქრისა ჩამისაებრ ბნელო! სემ, შეხედე, სემ? მოხუცები. თოთხმეტი დახვრეტა გადაუდია, მოდი და ნუ დაუჯერებ. ეკლესია ისტორიული ძეგლიაო, ყველაზე კეთილი ასე ამბობს. ისტორიული ძეგლები კი ხშირ-ხშირად ინგრევა ხოლმე მთავარ მოედანზე. ჰო, მართლა, სად არის მთავარი მოედანი? იქ ვისი ძეგლიც იდგება, იმით ამოვიცნობთ, რომელი ქალაქია, სად არის მთავარი მოედანი?
აგე, წაიქცა მოხუცი პარკში, გულგანგმირული. მაინც ისროლა იმ საზიზღარმა ვიღაცოვიჩმა. ზეიმობენ სანაყინის უკან, ზეიმობენ. ეს რა მოისმის? კი, ის არის, ის. ის არის, მღერიან ტკბილად და ამაყად. გაფრინდიო, გაფრინდიო და ამბავი ჩამომიტანეო, საფოსტო მტრედებს თუ მოუწოდებენ.
- თოთხმეტი დახვრეტა მაქვს გადადებული და მერე გაუქმებული. შევედი ტყიბულის შინსახკომში და დავუგდე გოგლიძის ხელმოწერილი, - გლოვობენ ფოტოატელიეს უკან. - მამამისი ლიოჰკი კავალერისტი იყო. ყველა შეკრული იყო, ლიოჰკი კავალერისტი და ესეც შეიყვანა, მერე შინსახ... ამასობაში კი შევიტყვე, ძმებო, თბილისი ყოფილა, ჩვენი თბილისი. აბა, გოგლიძეო და... სხვაგან სად იქნებოდა? თბილისი ყოფილა, მზის და ვარდების მხარეო. ყველა მოხუცი და ყველა ელამი. სცოდნიათ ომი, სცოდნიათ. მაგრამ რა თბილისი? გოგლიძე მინსკშიაც ყოფილა უფროსად.
რა ქვეყანაა?
თფუ, რა ქალაქია?
ჩემი ქვეყნის ოქროყანა გამოვა. სწორია. ოქროყანაში უნდა ახვიდე და გადმოხედო, მაშინ მიხვდები, რა ქალაქია. მაგრამ თუ ოქროყანაა...
მოხუცები კი იბრძვიან. პარკში ომია და აქეთები რომ მტრედს მოუწოდებენ, იქეთებმა თქვეს, ერგეაშვა. ვაჰრადას სულაც არა ჰგავს ერგეაშვა, მაგრამ საკვირველიც ეს არის, რომ მას პარკელი მოხუცები მღეროდნენ. ეს არის და, აფხაზური სიმღერა გავიგონეთო, სანაყინის საფრიდან თავგამეტებით ააკაკანეს ტყვიისმფრქვეველი.
- ღალატია, ღალატი!
- აფხაზები ყოფილან...
- აბა, ქართველი მაგას იზამდა? ვუთხრა ჩემს შვილიშვილს, საგადასახადოში როა...
- აქამდე მოსულან! დააყარე, თეოფილე!
მორჩა, თბილისია, თბილისია. ჩიტაში აფხაზები არ ცხოვრობენ.
ფოტოატელიეს მხრიდან კი თავზე ხელი აიღეს.
- სამშობლოსათვის, სტალინისათვის! - და ვირთხებით სავსე ყუთი გადმოისროლეს.
სწორედ ეს დროა და პარკში სამხედროთა სასულე ორკესტრი შემოვიდა. მას წინ მოუძღვის „ჩემო ტკბილო მეგობაროს“ ჰანგი.
- ჩვენები არიან, - ხრინწი ეპარება ორივე ბანაკს.
- ვაშააა, ურაააა!..
ჰაი, აფეთქებულო პრაღის ქუჩებო!
პრაღა რაღა შუაშია?
ეს თბილისია, ძმებო, თბილისი! მშობელ მიწაში მიდგას ფესვები და აღარაფრისა მეშინია. ჩემი ლამაზი და მშვიდი მოხუცები. არსად ასე არ მღერიან მოხუცები, არსად ასე არ უკრავენ. მხოლოდ მოსკოვში... ისევ მოსკოვი. მოსკოვი, კრემლი. თბილისის თავზე ფრიალებს ჩითის ნიფხავთა სერპანტინი. ეს თოკი მოსწყვეტია ავლაბარში ბოძს. ამიტომაც ფრიალებს აგრე ამაყად. მამაკაცის ჩითის ნიფხავთა მშვენიერი ცეკვები ცაში. გაუმარჯოს ნიფხვოსან რესპუბლიკას! მაგრამ ცაში დარხეული სილამაზეები რას მიეხმარება მიწაზე? დიახ, ბღავიან მოხდენილი ქარიშხლები ცათა შინა, იგრე ბღავიან, რომ სულაც არ არის ბღავილი, არამედ ხმანი ჩვენს განთქმულ ბანთა და ტენორთა, მაგრამ ეს იქ, მაღლა... იმღერებ, რატო არ იმღერებ? სიმღერის მეტი რა დაგრჩენია.
და სანამ ჯარი მწყობრი ნაბიჯით ცდილობს სიმშვიდის აღდგენას და ამშვიდებს ამ განუმეორებელი გამონაგონით ანუ ტყვიით, თუ რაცა ჰქვია: მოასვენებენ მოხუცებს, მოასვენებენ თავიანთი ფრონტის ხაზიდან. აჰ, ამას პოეტის სიტყვა დაამშვენებდა, მაგრამ პოეტს ხომ ცხენი დაუფრთხა, ის ტომრიანი კაცი კი დადიოდა. თურქული ფქვილის ტომარა იყო, იმ კაცს კიდევ კაცი არც ეთქმოდა, ცალი ულვაში მომპარსეთო, ვინმე რომ დაიქადნებს და რომ მოპარსავენ, ზუსტად ისეთი იყო, მომიტინგეთა შორის დაძვრებოდა და პირმოხსნილ ტომარას უჩვენებდა, შევეწიოთ ჩვენს განმათავისუფლებელ მოძრაობასო. ეჰ, რამდენი იძრობდა უკანასკნელ სამმანეთიანს, ზოგიერთი შეშინებული კი - ოცდახუთმანეთიანსაც - და მოიკიდებდა ამ ტომარას ზურგზე, რათა შინ წაეღო და სულაც არ ფიქრობდა დამეწყრილთათვის სახლების აშენებას, ვინაიდან თვითონაც არ ჰქონდა სახლი. ჭეშმარიტი გამათავისუფლებელი იყო, ხალხს სამმანეთიანებისგან ათავისუფლებდა განთავისუფლების ფრონტის სახელით. ჰოდა, სწორედ ეს კაცი დავინახე, უჰ, რას დაახალეს ტყვიები? ბიჭები იყვნენ, სულ დარჩეული ჯეელები. რა დაამშვიდებდათ? ზოგჯერ პოეტი რომ გეუბნება, დამშვიდდიო, სწორედ რომ პირიქით გამოდის. ზოგი ალალი პოეტი ცხენს მაინც დააჭენებს ქუჩებში და ასე შეგაგონებს.
ზოგიერთი კი შეარჩევს ძნელბედობის ჟამს და სწორედ იმ დროს გამოგვეცხადება ტელევიზორში ძახილით, დამშვიდდი, თორემ არ მოგვითმენენ, დამშვიდდი, თორემ შენ თუ არ დამშვიდდი, მეც არ მომითმენენო. ის ცხენოსანი პოეტი საწყალი იყო და არაფერი გაეგებოდა ამ საქმისა. დააჭენებდა და ფიქრობდა, ეგებ მართლა კარგია, რომ ხალხი მშვიდად იყოსო. ეს ტომრიანი კაცი კი მიცხრილეს, ჩემის არ იყოს, მის სახლსაც აღარ ჰქონდა ფანჯარა, სატანკო ჭურვით გამოენგრიათ და ეგრევე ეგდო საწერ მაგიდასთან მისი ხელი, რომელიც ტომარას ბღუჯავდა. იმ ტომარაში ყოფილა ყველაფერი. ხოლო თავად სად გაქრა, ვეღარ დავინახე. ალბათ, უკეთეს სამყაროში თუ მოხვდა, მაგრამ ხელი, ემაგის მარჯვენა ხელი, გაჯიუტდა თუ რა იყო, არ ვიცი. ეტყობა, ტომარა დაენანა და აქ დარჩა. აი, სულელი. რა თქმა უნდა, ის კაცი, თორემ ხელმა თავის საქმე იცოდა - ჩაებღუჯა ფულით სავსე ტომარა. მერე მოვიდნენ ვიღაცეები, შემოლაგდნენ ნანგრევ ოთახში და იმ ტომარაჩაბღუჯული ხელის გარშემო მდგომებმა დაიწყეს პაპიროსების წევა. რა უნდოდაო, თქვეს, დღეში ოცი ღერი პაპიროსი და ცოტაოდენიც სიყვარულიო. აჰ, როგორ ვიცოდი, რომ ტყუილი იყო! იმ ხელს ტომარა ჩაებღუჯა, რადგან მის ოდინდელ პატრონს დაენახა, ჩემი ფანჯრისკენ საჰაერო ყუმბარა მოშხუილებსო, და ეტაცა ხელი ტომრისთვის. ტანი ყუმბარამ წარიტაცა, ხელი კი დარჩა, ვითარცა ხატი მისი. დაიჭირეს ეს კაცი და მკლავი მოსჭრეს, ფული რატომ აგიღიაო. ჩვენი ფული იყოო და როგორ არ უნდოდა ოც პაპიროსსა და სიყვარულზე მეტი? მეტი უნდოდა, მაგრამ იქ ჩამომსხდარნი სულაც არ ფიქრობდნენ ამის გამო, ეტყობოდა, დიდი ხნით აპირებდნენ ჩამოსხდომას, პაპიროსის წევას და ბჭობას. ამბობდნენ კიდეც, სად შევურჩიოთ სამუდამო ადგილი ამ ხელსო, ერთი ამბობდა, მოდი, ბუხრის თავზე მივაჭედოთო, მეორე - ყველაზე მაღალ ადგილას გამოვდოთ, რათა ადამიანებმა დაინახონ და სამუდამოდ ახსოვდეთ ჩვენი დიდი მეგობარიო. ზოგიერთი პაპიროსს პაპიროსზე უკიდებდა და აგრე იტყოდა, მოდით, კრემაცია მოვუხდინოთ ამ ჩვენი პატიოსანი და მოსიყვარულე კაცის ხელს და ამით ყველანი ავალაპარაკოთ, რახანღა ჩვენს ქალაქში დაფერფვლა ჯერ არ მოხერხებულაო. ამაზე შეთანხმდნენ და ტომარაჩაბღუჯული ხელის გასვენებაც გადაწყვიტეს, ოღონდ კი ისე გამოვიდა, რომ ხელიდან ტომარა ვერ გამოართვეს, ისე ჩაებღუჯა ცხონებულს, რომ შევატყვე, ოფლი დასდიოდათ. ჩამოსხდნენ და გააბოლეს პაპიროსები, გაუშვი, ტომრიანად დავწვათო. მაგრამ ტომარა არ ეთმობოდათ და ამის გამო დიდი კამათი და გაწევ-გამოწევაც მოუხდათ. მერე ერთმა ჩააქრო პაპიროსი და თქვა, ქვემოდან გავჭრათ ტომარა, რაც შიგ ვნახოთ, დავინაწილოთ, რადგან ვიცი, ჩვენთან მოჰქონდა ეს ყველაფერი, სიკეთითა და გულისხმიერებით, ოციოდ პაპიროსითა და ცოტა სიყვარულით გამთბარსო. ამით ყველამ გაიხარა და დაიჭირეს პაპიროსები სამ-სამი თითით, ვითარცა წმინდა სანთლები, და თქვეს მხურვალედ, აქ ვინც ღვიძლები ვართ, შურს ვიძიებთ. გადავტენით და გადმოვტენით...
ამასობაში კი წვიმა წამოვიდა. ოჰ, ღმერთო ჩემო, არასოდეს მინახავს ასეთი ლამაზი, ასეთი მათრობელა, ასეთი გემრიელი წვიმა. ერთიხანობა ვიფიქრე, ბორდოს ღვინო თუ მონაკადულობს ციდან-მეთქი, მაგრამ ამ ქალაქს მეწამული ცა როდი ადგა თავზე. სადღაც სკდებოდა საწნახელის ტოლა ჭურვები და ქუჩებშიც ყვიროდნენ, ღმერთი გაწყრა და სრესის ავზების ხეთქვა დაიწყოო, მაგრამ ეს წვიმა, ოჰ, განუმეორებელი და გემრიელი, ვითარცა უზრუნველობა! ეს წვიმა ფერადი იყო და, ქალაქის ასფატლს დამსკდარი, როდი ადნებოდა ზედ, არამედ აქავე რჩებოდა, როგორც ნივთი, ზედ დაგდებული. წვეთები იყო შაურიანის ტოლა, წითელი, ყვითელი, მწვანე და ლურჯი, ფერები საქარხნო წარმოებისა. და ამოვიცანი ამ გემრიელ წვეთებში წვიმა ჩიპებისა: ხუთლარიანისა, ათლარიანისა და სხვათა, უფრო დიდთა და ტევადთა. ერთი-ორი ოქროსიც კი გამოერია, დავინახე იმათი ბრწყინვალება. მოდიოდა ჩიპების წვიმა და გალობდნენ ჩემთვის უცხონი სადღაც ძალიან ახლოს, „ჩიპ-სოლდ, ჩიპ-სოლდ, პას პაროლ, წითელი და შავიო“ და როდესაც მეჩვიდმეტედ გავიგონე „პას-პაროლ, სერვი, სერვი, პას პაროლ“, უეცრად ამოიზარდა მიწიდან მრავალსართულიანი, ორასბინიანი სახლები, თეთრი და ჭუჭყიანი, ჭუჭყიანი და თეთრი და კვლავ შევძახე, ნუთუ მინსკია ანდა კიდევ - ზელინოგრადი? ჩელიაბინსკია თუ ტულა? - აჰ, თბილისია, მგონი, თბილისი, რახანღა სხვაგან არსად ივერცხლება ამგვარად თმა, სხვაგან არსად ისვრის ნაპერწკალს ამგვარად თვალი, შემალული გაფარჩხულ, ჭაღარა წარბების ქვეშ. ეს ფიქრი იყო და, გამოცვივდნენ ამ დიდი სახლების სადარბაზო კართაგან სხვადასხვაგვარი ატნაშენია ბიძიები სულ ნაირ-ნაირად მოსილნი, და გაქანდნენ ჩიპების ნიაღვრებისკენ, დაღმართებში რომ ჩამოჰგავდნენ იმერულ ღელეებს. გზადაგზა უცვიოდათ რევოლვერები, ბლოკნოტები, კრიალოსნები, მობილურები, მალბოროს კოლოფები, ოქროს საათები, მზის სათვალეები, ექვსასიან მერსედესთა გასაღებები, რაიც, აგრეთვე, გახლავსთ ატნაშენია, მაგრამ როდი ბრუნდებოდნენ მათ წამოსაკრებად, არამედ უკან მოუხედავად მირბოდნენ ჩიპის ღელეებისკენ და ხტებოდნენ შიგ, ვითარცა ომარ შარიფი - ერთ დავიწყებულ, მამაპაპურ ფილმში. ძიაკაცები ყლაპავდნენ ჩიპებს და თავ-პირს და ხელებს უშვერდნენ ცით წამოსულ ჩიპეულობას. სადა ნაღდდება ეს ჩიპებიო, ამოიხრიალა ვიღაცამ და მეტი ხმაც არ ყოფილა, დაცურავდნენ ამ ჩიპებ-ღელეებში, პირაღმა ტივტივებდნენ შიგა, თვალგახელილნი და ნეტარნი, დგაფუნობდნენ და ეხვეოდნენ ერთმანეთს, ბედნიერნი და ხრინწიანნი, არასოდეს ამოყვინთავდნენ ამ ბედნიერებიდან...
მე კი ვიდექი ჩემს გამონგრეულ კედელთან და მეშინოდა მათი, ვინაიდან ატნაშენია - ატნაშენიად, მაგრამ განა მგლებს აქვთ ატნაშენია? ამოდის, ნათდება! ეს კი აღარ მოეწონებოდა ლეგჩოხა ბიჭ ტოტიას. ვშიშობდი, ვაითუ წვიმამ გადაიღოს და მერე ჩიპების განაწილება გაჭირდეს-მეთქი. ამის ფიქრში რომ ვიყავი, შევნიშნე, ბიძიებს თანდათან იერი ეცვლებოდათ, ვითარცა პინოქიოს, ონავართა კუნძულზე რომ მოხვდა, და ბიძიები დინოზავრებს ემსგავსებიან. კოსტუმებიც კი, კოსტუმებიც, ბედის უხილავ მკერავთა მიერ, ახალ თარგზე ეჭრებოდათ. საყელოები ფართოვდებოდა, ჰალსტუხის მარყუჟები მსხვილდებოდა და პერანგები ფერს იცვლიდა. აქამდე არასოდეს მენახა თმაწამოზრდილი, ქილვაშიანი დინოზავრები, რომლებსაც მოკასინები ეცვათ. ეტყობოდა, ჩიპთა მდინარეებში მოლაღე ბიძიები თავადაც გრძნობდნენ ამ მოულოდნელ ცვალებადობას, ერთმანეთს ათვალიერებდნენ და სინჯავდნენ ხელებით, შენა ხარ, თენგიზ, თუ შენა ხარ, თამაზ, თუ შენა ხარ, რობერტ, ან კიდევ, ავთუშ, ნოდარ და გურამო? ვიფიქრე, ეს უთუოდ თბილისი უნდა იყოს-მეთქი, და ცრემლი მომადგა თვალზე, რადგანაც მივხვდი, რომ ჩემთა, საკუთართა, გადინოზავრებას ვუცქეროდი, ისინი კი დაბნეულნი, ვითარცა ტალახში მოსვრილი სესილია თაყაიშვილი „ნატვრის ხეშია“, ჩიპთა ღელეებში ჩაჩოქილიყვნენ და შველას ითხოვდნენ ნაპერწკალწართმეული თვალებით უძლური მტაცებლებისა, ეს წამია, რომ ტყვია ჰკრა ჩაუქმა მონადირემ და სწორედ ამ დროს, ბუთქა, მაგრამ რა ბუთქა... მეხი იქნებოდა? არასოდეს მინახავს მეხის დაცემა, მაგრამ ეს არ იყო მეხი. თითქოს ვიღაცას დაენაღმა სარდაფები, ვიღაც უცნობს ჩაელაგებინა ჭურვები ქალაქის რესტორნებსა და სხვადასხვა სამმართველოებში და ახლა ბორცვს მოფარებული აჭერდა ღილაკებს. ჩვიდმეტი ადგილი დავთვალე, სადაც იბუთქა, წახდა ყოველი კოხტა ალაგი, და დაემთხვა თუ რა იყო, აღარ ვიცი, შეწყდა ჩიპების წვიმა და ჩრდილოეთიდან მობერილმა ქარმა საიდანღაც შემოაფრიალა ალისფერი ბარათები. მილიონობით ალისფერი ბარათი დაქროდა ამ ნაქალაქარ ადგილას, და რატომ დავმალო, ბარე ორასი ცალი ჩემს გამონგრეულშიაც შემოფრინდა. თავიდან, რომელიღაც საკრედიტო ბარათის სარეკლამო კამპანიის ბარათები მეგონა და ცაში დირიჟაბლს დავუწყე ძებნა, იქიდან ხომ არ ყრიან-მეთქი, მაგრამ, ნურას უკაცრავად, სულ სხვა რამ გამოდგა. რახანღა დავწვდი, მოგახსენებთ - ეს იყო მეთვრამეტე პარტიული კონფერენციის დელეგატთა მანდატები. აღარსად ჩანდა ჩიპების მდინარეები და აღარც ისინი გალობდნენ „ჩიპსოლდის“...
სადღაც აგრუხუნდა რადიო და თვალებით დავუწყე ძებნა. რეპროდუქტორი იყო. ერთი მოედნის ერთ კუთხეში გადმოსცემდა და რას? მღერას - ტაშკენტისკენ ცხრა მთა გადავიარეთო.
იქნებ ტაშკენტია? პურის ქალაქი. ერთ დროს ხომ იქაც მოხდა უბედურება, დაინგრა ყველაფერი და ხალხი ნანგრევებს ქვეშ დაინთქა. მაგრამ რეპროდუქტორმა ნგრევა შეწყვიტა და ვიღაცის ატმის მურაბაში ჩამბალი უბერებელი ხმა გამოუშვა. ეს ხმა ჯერ რაღაც ლექსს კითხულობდა, მერე კი იმ დღეს სხვადასხვა დანაშაულისათვის დაპატიმრებული ადამიანების გვარების ჩამოთვლას მიჰყო ხელი. რატომღაც სულ გარეუბნელ სიდედრთა გარეუბნელი მკვლელები ჩამოთვალა. მერე კი... თურმე, ნუ იტყვით და, ქალაქში ომი მიმდინარეობს, მე კი არ ვიცოდი. მანდატებში ჩამხრჩვალი ბიძიები კი ჩიპების ღელეებს მიჰქონდა სადღაც, მინგეჩაურისკენ. არა, ეს არ არის ტაშკენტი.
ამბობენ, ტაშკენტიდან ქარავნები მოდიანო. აქედან გასული ქარავანი კი ჯერ არ დამინახავს. არც სქელი ქალი ზის აქლემზე და არც რაღაცეები მოაქვს. ამიტომ ეს არ არის ტაშკენტი. და, საერთოდ, რა მტკიცება უნდა? რას ამოვიჩემე? ახლა მთავარი რადიორეპროდუქტორია, ანუ ინფორმაცია. ადრე რომ განათლებულს ეტყოდნენ, ახლა ინფორმირებულია. აგრე აღნიშნავენ. ყველაზე ცუდი კი რადიოში ის არის, რომ შორით მოსულ ხმას გაჩვევიხარ და წარმოიდგენ, ამგვარი სიტკბოებით, მეგობრულობით, ვაჟკაცობით, თუ ათასი სხვა რამით გაჯერებული ხმის პატრონი უეჭველად ასეთი და ასეთი ვინმე უნდა იყოსო, მერე, ერთ მშვენიერ დღესაც, სადმე გაიცნობ წამყვანს და იმედგაცრუებული რჩები პიკასოს ბიჭობის ამბავში. მაგრამ ახლა რადიოზე ფიქრის დროა?
გამომცხადებელი უკვე დამჯდარიყო სტუდიაში და ქალაქს ამბავს ამცნობდა. ლაპარაკობდა დინჯად, თითქოს დარდიანად, მაგრამ მაინც უდარდელად. ეტყობოდა, სხვის დაწერილს კითხულობდა, და თანაც - პირველად. დარდიანობა მისი სტილი თუ იყო, უდარდელობა კი ხასიათის ერთ-ერთი ნიშანი. განაპირასო, ასე ჰყვებოდა, სადაც ოდესღაც მაუდ-კამვოლის ქარხნის მილები ალამაზებდნენ ცისკიდურსო, ბლინდაჟი გაუმართავს ყოფილ ბუღალტერთა გაბოროტებულ რაზმეულსო. ბუღალტერთა მთავარ შტაბში, რომელიც მაუდ-კამვოლის ქარხნის პარტკომის აპარტამენტებშია გამართული, უწყვეტ ნაკადად მიედინება ხალხი და მუქარის წერილებიო. შუადღისთვის ველით ყოფილ ბუღალტერთა შემოტევას, რადგან ქარხნის ეზოში უკვე თავს იყრიან ბუღალტერთა მხარდამჭერი გაავებული ყოფილი ინჟინრები და მოუღლელად იქნევენ ჯოხებს, რომლებსაც მალე შეცვლიან თოფ-იარაღით, რახან ბუღალტრებს ფული შეუგროვებიათ და თოთხმეტი ტომარა გაუგზავნიათ ტრაქტორისტებისთვის, რომელთაც დაუფიცნიათ, ამ თოთხმეტი ტომრისთვის ტრაქტორებს ტანკებად გადავაკეთებთო. ათასეულები დგებაო, ანუ დუმნებიო, ამბობდა წამყვანი და მოუღლელად აღნიშნავდა ბუღალტერთა ამბიციების სრულ უადგილობას. ამას ისიც დაერთო, რომ რადიომ ქვეყანას მოჰფინა ჭეშმარიტ ბუღალტერთა და მთავარ ინჟინერთა მრისხანე განცხადება: „მაუდ-კამვოლის მილებს ქვეშ შეკრებილნო, რიგითო მოღვაწენო, დაფიქრდით, განვლილ ცხოვრებას ხაზს ნუ გადაუსვამთ, ხომ იცით, რომ ნამდვილი ბუღალტრები და ინჟინრები ჩვენა ვართ, თქვენი მეთაურები, და თქვენ უჩვენოდ ვერას გახდებით; ამიტომაც მოგიწოდებთ, დასტოვეთ მაუდ-კამვოლის წმინდათაწმიდა აკვანი მშრომელ კაცისა და დაუბრუნდით ქუჩაში პაპიროსისა და მამალოს გაყიდვას, ასევე - ტაქსისტობას და სხვა ამგვარ ხელობებს, რომელთა მეშვეობითაც თავს ირჩენდით ბოლო ხანს, ვინაიდან თქვენი ბუღალტრობა და ინჟინრობა აღარაფრით გამოვა. ყველამ ვიცით, რომ თქვენი ბუღალტრობა და ინჟინრობა ცრუ იყო, ამიტომ, ნავთის ჩამომსხმელობას უნდა დასჯერდეთო“.
გამომცხადებელმა ერთი ისე ამოისუნთქა, ბედნიერების ახლო მოტრიალე პატარძალი რომ ამოისუნთქავს ხოლმე. ალბათ, ის გაუხარდა, ადრეც გამომცხადებელი ვიყავი და ახლაც გამომცხადებელი ვარო, და განაგრძო მთავარ ინჟინერთა და ბობოლა ბუღალტერთა მუქარის კითხვა: „თქვენ, გზასაცდენილნო, კარგად იცით, რომ ჩვენ გვყავს ახალი ბუღალტრები და ახალი ინჟინრები, რომლებიც საანგარიშოთი და ყალბი ფაქტურებით კი არ ირჯებიან, არამედ კომპიუტერსა და ინგლისურ ენას ფლობენ და თურქ მუშათა ხელმძღვანელობა და ამერიკელ მენეჯერთა ხელქვეითობა შეუძლიათო. ისინი განაწყენებულან თქვენი უგვანო თავშეყრით და ახლა თავადაც იარაღდებიან, თქვენი დაპირისპირება მესამე ძალის წისქვილზე ასხამს წყალს, მეტს კი ჯერჯერობით ვერაფერს მოგახსენებთო.“
ამის თქმა იყო და, აკაკანდა კიდეც. ტყვიების ჯერმა დაადუმა რეპრდოუქტორი. ვიფიქრე, აჯანყებულ ბუღალტრებს თუ ეწყინათ და სნაიპერი აამოქმედეს-მეთქი, მაგრამ ამ ვერსიის გადამოწმებამ აზრი დაკარგა, რახან მოედანზე ათი-თორმეტი მანქანა შემოგრიალდა და იქაურობას იმგვარი ბუღი აადინა, რომ ერთხანს ვეღარაფერს ვხედავდი. იმ მანქანებიდან ჯეელები გადმოცვივდნენ და იმგვარი ცეკვა-თამაში გააჩაღეს, რომ თვალები ამიჭრელდა. კარგა მოვლილი ჯეელები ჩანდნენ და ზოგიერთი ელვის პრესლის ჰგავდა, ზოგიერთი - ჯონი დეპს, დანარჩენები კი ცდილობდნენ, კინუ რივზის იერისა ყოფილიყვნენ. აქეთ-იქით ქუჩებიდან მედოლეები მორბოდნენ, აქაოდა, საჩქაროდ მოვემსახუროთ ბატონკაცებსო. თუ ფიქრობდნენ, დოლებს სულ ფულით დაგვიტენიანო და ისინიც, მე რომ მეგონა, ავტომატის ჯერით დაადუმეს რადიო-მეთქი, თურმე რევოლვერივით მოხდენილად და სასიკვდილოდ ისროდნენ შამპანურის ბოთლის საცობებს. რასაც დაუმიზნებდნენ, იქვე აჯენდნენ ნიშანში. ჯერ საცობს ისროდნენ, მერე კი საკონტროლო გასროლის ამბავში ბოთლსაც დააყოლებდნენ ხოლმე. თანაც, ამ საქმეს გაქანებული ცეკვა-თამაშის დროს ახერხებდნენ, დაახლოებით ისე, ძველ დროში თავადიშვილ-აფიცრები რომ ჩამოუვლიდნენ ხოლმე ნაგანის სროლით. ქუჩაზე გაჩერებულ მოსეირნე ხალხს ეს კაი ბიჭები წელში უვარდებოდნენ და აშინებდნენ:
- დაითესე აქედან! მესამე ძალა მოვედი!..
ხალხს კი ეშინოდა, მაგრამ წასვლას არა ჩქარობდა. ხან ვის შეასკდებოდა საცობი შუბლში და ხან ვის, მაგრამ მეზობელთა დარდი არავის ჰქონდა და არც ამგვარ გასროლათა შიში. აბა, ვინ იფიქრებს, რომ შამპანურის ბოთლის საცობით აღესრულება? ესენი კი, მართლაც, საუცხოოდ ტაშფანდურობდნენ, ოღონდ დოლების ბრაგაბრუგის ხმა ხეირიანად არც ისმოდა, რადგან ღრიანცელი, ტაშისცემა და მანქანებიდან გამოფრენილი ჰანგები ერთმანეთში არეულიყო. ჯეელები მოუღლელად ცეკვავდნენ და თავიანთი მანქანების სახელებს შესძახებდნენ ხოლმე. ცხადია, ამგვარი ხმაურობა ბევრს გაუღვიძებდა მოედანზე გამოჩენის სურვილს. ამიტომ, დიდად არ გამკვირვებია, როცა იქ მოძრავ-მექანიზებული აბანოები შემოახრიგინეს. ყოველ გორგოლაჭებიან აბანოს წინ თითო განთქმული მამაშა მოუძღოდა. ყოველ ასეთ მამაშას ხელში მობილური ტელეფონი ეჭირა. ყოველ მოძრავ-მექანიზებულ აბანოს ბანზე მეგაფონიანი პუტანა შემოსკუპებულიყო და ყოველი მათგანი საჯაროდ აცხადებდა:
- გზა, გზა, მიგვიშვით კლიენტებთან!
ხალხი გულითადი ტაშით შეეგება მოსულებს.
- ძველ დროში ქალი არიგებდა მოსისხლეებს, - თქვა ვიღაცამ, ოდნავ გლეხურად განათლებულმა, - ახლაც ამათი იმედი უნდა გვქონდეს, ესენი შეგვარიგებენ!
- ქალი სიტუაციის საუკეთესო ფილტრია, თქვა მიქელანჯელო ანტონიონიმ, - თქვა ვიღაცამ, ოდნავ ინტელექტუალმა.
- უგანდონოდ მაინც არ შეიძლება! - მოისმა ბრბოდან.
- აპასნია, მა რა, ტრაბზონიდან ეგრე მოგორავენ და სოფელი არ გაუცდენიათ.
ამასობაში კი მოცეკვავეთა შორის ერთი რამ გაუგებრობა შეიქნა.
ერთმა მოცეკვავემ ექსტაზში შესძახა:
- ჩემი ფერარის დალნები ყველაზე მაგარი დალნებია მსოფლიოში!
სამწუხაროდ, მის ახლოს მროკავი ვერაგი მსახიობი გამოდგა და ამიტომ ექსტაზში არ იყო. როგორც შევატყვე, მხოლოდ დილიხორისთვის ცეკვავდა და ამიტომ კარგად გაიგონა კომპანიონის ნათქვამი. ჩანს, ეს საწყენად დაურჩა და იქვე მიაძახა:
- ჩემი ლენდკრუიზერის დალნები შენი ფერარის დალნებზე შორს დამანახებსო...
ამან გამოიწვია მოსალოდნელი შელაპარაკება სინათლის სიჩქარისა და ღირსების საკითხებზე და შედეგად ბოთლებით ხმალაობა მოჰყვა. ეჰ, ორივე დაიღუპა... ალბათ, დაიღუპა, რადგან ძმაკაცებმა ბოთლები დაიმარჯვეს და დაუნანებლად დაუშინეს საცობები მოდავეებს. მოკლედ, ჩაქოლეს შამპანურის საცობებით, მაგრამ ამის შემხედვარე ხალხი აღელდა და წარმოდგენის ჩამშლელებად მედოლეები დასახა, ჯეელები ამათმა უგვანო ბრაგუნმა გააღიზიანაო. ამიტომ ყველანი მედოლეებს დაერივნენ და იმ თავისი ნაქები დოლების თავზე ჩამომხობა უწყეს. მერე ვიღაცამ შესძახა, აბანოს გოგოების ბრალი არ დაივიწყოთ, ხალხო, გაიხსენეთ, რაგვარი მეძვირეები არიანო, და ბრბო მოძრავ-მექანიზებულ საროსკოპოებს შეერია. ყველა მამაშამ იძრო მობილური და წივილ-კივილით უხმო მილიციას, ანუ იმ მილიციელებს, რომლებსაც მუქთად გაესინჯათ მათი გოგოები. მუქთი ხომ კარგი იყოო, კიოდნენ ყურმილებში. როგორც შევატყვე, მილიცია შეშინებული ჩანდა და მოედანზე გამოსვლა უჭირდა.
ბედი არ გინდა?
ან სად იყო ამდენი გზა პირკეთილ ქალაქ ტაშკენტში... ოჰ, თბი...
ოჰ, რა ყველაფერი შემოეტია ამ ოხერში. ფარდა რომ მქონოდა ჩემს გამონგრეულზე, ნაღდად ჩამოვაფარებდი, მაგრამ ამხელა ფარდა სად მქონდა? არადა, ყველაფერს ერთბაშად ხომ არ... ეჰ, როგორ ყველაფერს... წაიმურდლაო, ბიძები რომ იტყვიან. ამხელა ფარდა ოპერაშიც არ ექნებათ. დიახ, ყველაფერი ერთმანეთს ემთხვეოდა. ძალიან შემაშინა ზარის ხმამ. კომპრაჩიკოსთა მეთაურის, ბერინალი დუს გალდაუზენის ნათქვამი გამახსენდა, შუა ზღვაში სიკვდილის ზარი რეკავსო. ამასობაში, გაირკვა, რომ ეს იყო მთელი ქალაქის კერძო უნივერსიტეტების დიდი დასვენების მაუწყებელი ზარი და მე დავინახე, როგორ შეესივნენ სუპერმარკეტებს აშორდიას სტუდენტები. ბედი არ გინდა? ყველაფერი ერთმანეთს დაემთხვა. ახლა ეს სტუდენტები, რომელთაც ჯერ არ გაესინჯათ ყავა „ბუენდიასი“ და ვისკი ჩ(შ)ივას რიგალისა. თანაც, გადაეწყვიტათ, სუპერმარკეტის ქალწულები ზედ სალაროებზე უნდა შევიცნოთ, საღეჭ რეზინთა და ეკლერთა შორისო. სწორედ ამ დროს კი ცვლა დაწყებულიყო და სახელმწიფო დაცვის ათასობით თანამშრომელი ლუდხანების გაღებას და ფენოვან ხაჭაპურს ითხოვდა. ყველაფერი ერთად, ყველაფერი ერთად. წარმოგიდგენია?
რა ქალაქია...
მაინც არ მასვენებს მწარე სინანული. რომელი ქალაქია, რომელი ქალაქია...
უსახელო მაღლობზე...
ამხანაგო მიშაკოვ, ძმაო შალამბერიძე. საიდან მოისმის ეს უცნაური შეძახილები? კვლავ აფეთქება. ერთი, ორი, სამი, ოთხი... ფეთქდება და ფეთქდება ნაირგვარ ადგილებში. მივხვდი! ვიღაც მეტროს სადგურებს აფეთქებს. ლამაზ მეტროს სადგურებს. აი, რა იყო მკვიდრი, უბერებელი და უკვდავი. არა, არა, ვიღაც დაძვრება ამ ქალაქში, ვიღაც ეშმაკი და ვერაგი მენაღმე. აბა, რა არის? წეღანაც ააფეთქა, ახლაც ააფეთქა. სტალონესავით კაცია, ვიღაცაა. ვაჰ, დაძვრება და აფეთქებს. ამფეთქებელი. მიყვარს უჩინარი ფრონტის მსახურნი, თუმცა არ მგონია, რომ ბევრისშემძლენი იყვნენ. მაგრამ რა დროს ეგეებია? დახე, ამ წითელ ავტობუსებს? ესენიც მოედნისკენ არ მოეტენებიან? იქნებიან ეგრე, ორასამდე. დიდი სისულელეა, ჩემმა მზემ, ასეთ მოუქნელ რამეს „იკარუსი“ დაარქვა. მოეტენებიან და ვერც მოეტენებიან. აგე, რამხელაა ეს ქალაქი, ავტოსადგურები დაილია? მაგრამ აქეთ უნდათ. ავტობუსებიდან კი დაქანცული, გაოფლილი, ორღამენათევი ქალები ჩამოდიან. თითოს სამ-სამი დიდი ჩანთა უჭირავს, კუბოკრული, ნაცნობი ჩანთები. დაქანცულები კი არიან, მაგრამ არეულობის შემხედვარენი არ იზარებენ და სახელდახელოდ ახდილ წყალსადენის ხუფებთან იკავებენ რიგს. აჰა, მივხვდი, ჩანთებს მალავენ ქალაქის კლოაკაში.
და უცებ რეპროდუქტორი ირთვება.
უცნაურია, უცნაური.
ჯართის ჩამბარებლებიც რიგით ბუღალტრებს მიმხრობიან, იმიტომ რომ, ჯართზე ფასი დაცემულია. გამომცხადებელი გვამცნობს, რომ ყველა ტრაქტორი უკვე ტანკად გადაუკეთებიათ და დაძრულან მაუდ-კამვოლის მხრიდან. ამ სიტყვებზე მიწისქვეშა გადასასვლელებიდან ამოდიან რძის ფხვნილით იმერული ყველის დამამზადებელ მიწისქვეშა საამქროთა მუშაკები და ყველისა და ჰუმანიტარული რძის ფხვნილის ყუთებისაგან აგებენ ბარიკადებს.
ფრონდა! ფრონდა!
იგვირგვინებს ბაგრატივანი. რადიოში კი დაუნდობლად აცხადებენ, რომ ფინანსურ ბიუროში გაიცემა პროფესორთა დავალიანება. ეს ადამიანები კი პროფესორები ყოფილან! ყველაზე ბოლოს მოდიან, ყველას გზას უთმობენ. ბედია ყველაფერი! ის ვიღაც ვერაგი ახლა ფინანსურ ბიუროს აფეთქებს. ფინანსთა ბიუროსაც და სხვა რამეებსაც, გრუშე. ამოზრდილი სახლების სახურავებზე ალისფერი დროშები ფრიალებს. აჰ, როგორ იცვლება ყველაფერი. მზემ გამოანათა და რას ვხედავ? ეს წითელი დროშები სულაც არ ყოფილა დროშები, არამედ საწმერთულები, თანაც იმგვარი საამო ფერისა, რომ წეღან - ნიფხვები და ახლა კიდევ საწმერთულები. ეტყობა, ამ სახლებში ქალწულები ჰყავთ დატყვევებული. ვიცი, ვიცი თქვენი ამბავი: შაჰინშაჰთან გასაგზავნ მზეთუნახავებს მალავთ. ვხედავ ამ ქალწულებსაც. სანამ გულდამშვიდებული მშობლები რადიოს უსმენენ და ლოჯიის ფანჯრებიდან ხოხბისყელისფერ ხალიჩებს ფენენ, იმათ თავიანთი დალალები გადაუშვიათ საწოლი ოთახების აივნებიდან. რა გასაკვირია, და დალალებს ღატაკი გვარდიელები მოსჭიდებიან. აი, სიყვარული. ძლივს სიყვარული არ გამოჩნდა? ესე იგი, გადაგვარჩენს. მაგრამ დახეთ ვერაგობას! ჭეშმარიტია: სად კაცი დაიბადება, სამარეც იქავეა გამზადებული. ყოფილ ინჟინერთა ლაშქრის სნაიპერები რადიოს კი აცდიდნენ ლაპარაკს, მაგრამ მშობელთაგან მალულ მიჯნურობას კი ვეღარ უძლებენ და, უცნობ ადგილებში მიმალულნი, დამიზნებით, მოკლე ჯერით სწყვეტენ ნაწნავთა თოკებს საბრალო ყმაწვილებს.
აჰ, აღარ ვიცი, რა ქალაქია.
ჩიპთა ჭაობებში იღვიძებენ დინოზავრებად ქცეული ბიძიები და ავი ღმუთუნით ათვალიერებენ ახმაურებულ გარემოს. ცა ისეთია, როგორიც ტურისტულ ბუკლეტებსა და ლექსებში.
იქ, სადაც ადრე რეპროდუქტორი იდგა, ახლა უზარმაზარი ხუთვარსკვლავიანი სასტუმრო წამომართულა. მისი ჩალეწილი მინებიდან კი მაწანწალა ბავშვებს გადმოუყვიათ ლულები. ბარე თორმეტი ლაშქარი დავთვალე უკვე. უცხადესია, ყველა იბრძოლებს. ეჰ, სემ, სემ. გეუბნებოდი, სისხლი, სისხლი-მეთქი, შენ კიდევ იამაიკურად დაიჩემე, უხერხულიაო, რა არის უხერხული? აგე, უყურე, სადა ხარ? შენ მაინც სადა ხარ. ეს კარიც ვიღაცას ჩაუკეტავს.
- არ მინდოდა ასე, მაგრამ რას იზამ? ნივთი არ იყო ისეთი... კონვერტში ჩადებული წერილი როგორ გაიჩხიბება? - მისის მანტლიპის ხმა იყო.
- კარს ვერ ვაღებ, შიგნიდანაც ჩამიჩუმი არ ისმის, - ამბობდა სემი.
- მე შევანგრევ. მახსოვს, ერთხელ ლუთონში გავყევი გუნდს და იქ სტუმართა ტერასის კარი შევანგრიეთ, - მისტერ მანტლიპს თავისი მხარბეჭის იმედი თუ ჰქონდა.
- სისულელეებს ნუ ლაპარაკობ. წადი, ტელევიზორს უყურე. ამ კარს გამოლოცვა სჭირდება, შენგრევა კი არა, - მაინც მაგარი იყო ეს ჩვენი მისის მანტლიპი.
- აქა ვარ! აქ! - მოვრთე ღრიალი, მაგრამ მივხვდი, რომ ჩემი არ ესმოდათ.
ამასობაში კი მილიციელებს გაებედათ და მეძავეთა დასახმარებლად წამოსულიყვნენ. ესენიღა აკლდნენ ჩვენს დროის გატარებასო, ასე იფიქრებდა ადამიანი, მაგრამ სადღა იყო ფიქრის დრო. ავისმომასწავებელი გრუხუნი ტრაქტორებისა უკვე ახლოდან მოისმოდა. ამ გრუხუნში აღარც კი ისმოდა რადიოს წამყვანის უდარდელი სიტყვები: კომპიუტერის მცოდნე ბუღალტრები არ დაუშვებენ უვიცთა დიქტატს და უკვე შეიარაღებულნი მოიწევენ ფრონტის ხაზის გასამაგრებლადო.
ამასობაში კიდევ ვიღაც კაცი გამოხტა და მოჰყვა გრგვინვასა და ქაღალდების ფრიალს:
- გავერთიანდეთ, ხალხო, რაც კარგები ვართ, იდეოლოგია შევიმუშაოთ და პატაგონიაში წავიდეთ! ქაღალდები ამის თაობაზე უკვე მივიღე და მითვლიან, რაც კარგები ხართ, წამოდითო!.. აი, ქაღალდები!..
ვინ არის შენი პატაგონიაო. და დააყარეს ზოგმა რა, ზოგმა კიდევ - რა. ტყვიით დაწყებული, თავწაწყვეტილი ბეღურებით დამთავრებული, ყველაფერს ესროდნენ. ათიოდე ამგვარი ბეღურა და სამი-ოთხი ტყვია ჩემს ნაოთახარშიაც შემოვარდა და კინაღამ ოხრად დამარჩინა მე, მტვერი სთოუროუდის ქვაფენილისა. იმ უბედურ ქაღალდებიანს რაღას უზამდა?
სწორედ ამ დროს აფეთქდა რამდენიმე საპრივატიზაციო ობიექტი. ნეტავ ის ოხერი ამფეთქებელი დამანახვა და ისე მომკლა. ბოლოს ხომ ამ ჩემს გამონგრეულსაც მოსწვდება და აი, მაშინ თუ ვნახავ. ვაჰ! ის იქნება - გენერალი. არა, რა სისულელეა? ის ხომ გასკდა? გასკდა და გაქრა. გაქრა. საპნის ბუშტია? თუ გენერალი? აი, რას ვფიქრობ! ეს ყველაფერი, მთელი ეს ამბავი მის ჯიგარში თუ იყო გამომწყვდეული და რახან მისის მანტლიპმა თავისი მახათები დაუტრიალა გულ-გვამში, ჩემი მტანჯველი გასკდა და ეს უცნაური ქალაქი გადმოისროლა ჩემს გასაგიჟებლად. მოუმზადებელო ყმაწვილებო, ნუ დაეტაკებით დე კუინსის ნაწერებს. იცით, როგორ ვარ? თითქოს სამი ბოთლი ხენდროს ლიქიორი დამელიოს აგვისტოს ღამით და მერე ტაქსი ვერ დამეჭიროს შინ მოსასვლელად.
აი, ასე, ლიქიორდანალევს თავწაწყვეტილ ბეღურებს რომ შემოგიყრიან გამონგრეულში, რა დღეში იქნები?
ამასობაში კი შევამჩნიე, კვლავ დაიწყო საშინელი გარდასახვა და ეს ხალხი სულ ერთმანეთს დაემსგავსა. ქალს და კაცს ერთმანეთისგან ვეღარ გაარჩევდი, ყველა შავ, ღილებიან კომბინეზონში გამოწყობილიყო. ყველასთვის თავი გადაეპარსათ და რუსული ყურებიანი ქუდები დაერიგებინათ. რატომ დავმალო? მეც ეს წყეული უშანკა მეხურა თავზე. საიდანღაც აგურები გამოეთრიათ და ერთმანეთს აწვდიდნენ, იქით კი ქაფჩა-ცემენტის ამბავი ტრიალებდა. აგურების მოგზაურობა წულუკიძის მხარეშია.
რუსთავის მხარეში.
ქსანი, ტუბზონა. პაემანის ოთახები?
იმუშავეთ, ვირებო, ჭამეთ, ბრიგადირებო. რა ქალაქია? მელიორაციის სისტემას ვაგვარებთ? ტყუილად კი არა ვარ ივან დენისოვიჩი. აი, მოვხვდი აქაც, ხლებარეზკის ვირთხებო! ვირთხუშ პეტროვიჩებო. გრელკით შემოგზავნილი სპირტი. ეს რა არის? ზონა. მთელი ლონდონი ზონაა. ლონდონი? ნეტავ ლონდონს თუ აშენებდნენ გერმანელი ტყვეები? იქნებ სწორედ ესენი არიან გერმანელი ტყვეები. ჰაიტ, აბა, როგორია? ეჰ, მე რომ არა ვარ გერმანელი? ვხვდები, ყველა ამათგანი თავად მე ვარ, მაგრამ ჯერჯერობით ვიმალები ჩემს გამონგრეულში. ჯერჯერობით ვერ მომაგნეს.
ეს კიდევ რა ჯანდაბაა? ჰო, სასტუმრო. მივლინებაში ვარ.
- რა მიზნით ჩერდებით ჩვენს სასტუმროში?
ნახე, რამხელა სასტუმრო ააშენეს უცბად? გარჯა, შრომა. არა, ამას ჩვენ ვერ ავაშენებდით. ნუ ჩხუბობთ, ნუ ჩხუბობთ.
ხედავთ, დაერივნენ ადმინისტრაციას. ვაიმე, დედა! აჰ, რა საზარელი მკვლელობაა. ხოცავენ, ხოცავენ, გამარჯვება ახლოა! ისევ დირიჟაბლები, დირიჟაბლები და წითელკანიანი მონადირეები. ლუჩია, ლუჩია, სად არის შენი აბისინიაში მებრძოლი ქმარი? ახია ჩემზე, ნახეთ, როგორ მითრევენ? დროშებით ხელში მობობღავენ ჩემს გამონგრეულში. დამანებეთ, თავი და-მა-ნე-ბეთ. დამიტოვეთ ერთი პატარა გამონგრეული, ჩემი ტკბილი, გამონგრეული ოთახი, ადგილი, სადაც სისუფთავე და სინათლეა. ხელი უშვით! ხელი უშვით ვუდი ალენის წიგნს! აი, თქვე, ჭიანჭველებო. რადიოს ხელი უშვით და „ტაიმსის“ შეხუნებულ ნომრებსა! ხელი უშვი დე კვინსის, შე ვირიშვილო! შე, ტუსაღო! დამანებეთ ჩემი გამონგრეული, ჩემი გამოქვაბული! ჩემი გამოქვაბული ჩემი ციხესიმაგრეა! რა გინდათ? ყვავად ვიქცე და ტაუერის ეზოში ვისეირნო? მაგასაც ვიზამ, მაგრამ იქაც რომ მომადგებით? ხელი უშვი, ბიჭო! ხელი უშვი ჩემს ქაღალდებს... ჩემი ბრალია, ჟან, ჟან ვალჟან, შენი ბრალია. აორთქლება შეიძლებაო, შენსავ ქალაქში შეიძლება, იარო უჩინმაჩინის ქუდით და იყო მშვიდი, მომთმენი და მოარული ვიწრო ქუჩაზეო. აბა, ნახე, თუ შეიძლება... მობობღავენ, მობობღავენ და მეც ჩავყვები, ჩამათრევენ ქვემოთ ჩემი გამონგრეულიდან და მერე მომხვდება შამპანურის საცობი. ნეტავ კი მომხვდეს და გათავდეს, მაგრამ ვინ მოგარტყამს? თქვენ მაინც მიშველეთ, ბიძიებო...
ვიცი, ვიცი, რა ქალაქია, გადამწვარა და არც გადამწვარა. ყველაფერი იწვის და დუქნები - არა.
მედუქნეებო! მედუქნეებო ყველა უბნისა, შეერთდით და მთელი ქვეყანა თქვენი იქნება!
ფეხები წამართვეს, მექაჩებიან. საწოლის კიდეს ვებღაუჭები...
აჰა! ეს რა არის?
თქვენი ჭირიმე, თქვენი ჭირიმე, ავო მესაყვირენო!
ეს რა ჰანგი ჩაჰბერეთ ემაგ წითელდროშოვან საყვირებში, რომ ხელი შემიშვეს? მომიყარეს ჩემი ყდაახეული ვუდი ალენები და დე კვინსები. საით გარბიან? საით გარბიან ასე ერთად? უუუ... თქვენ გენაცვალეთ. ამ ახალგათენებულზე ჩაჰბერეთ, ჩაჰბერეთ დილის საარსა და არღანიც ატირდება იმ თეთრ ადგილებში. რა დაგვრჩენია? ორი მისხალი ენა ვართ. დაასხი, ჩვენს ბიძაშვილებს გაუმარჯოთ. ბიძაშვილებს, ბასკებს გაუმარჯოთ. ბიძაშვილი ეგრე კარგად მოწყობილიყოს, არც გამიგია. კაი ადგილზეა, მარა მაინც უკმაყოფილოა, სამმართველოს უფროსთან ვერ არი კარგათ. დაასხი, დაასხი. ბიძაშვილებისა ხომ გითხარი? დაო დოლორეს, ძმებო ბასკებო, ეი, მეეტლევ, შეაჩერე ელდორადოსთან! ოთხი კარეიკა გაგვიკეთე... დავთვერი თუ რა არის?
მესაყვირენი.
მწყობრად მოდიან პიონერები.
ჩქარა - ზურგჩანთა, შრომით სემესტრში მივემგზავრებით.
შენ ჯარში რა გინდა, აქ ვერ დადიხარ ქუჩაში. აჰ, რამსისქე კომისარია! ქაბულში გამიხსენებ, პადლეც? შენ ხარ ავად? ტვინის დამბლა გაქვს? ქაბულში გამიხსენებ, ხო გაიგე. არ მეშინია, შენი არ მეშინია. ვიცი, არ წავსულვარ ქაბულში. კუს ტბაზე კი გნახე ერთხელ, ამხანაგო კომისარო. რა დაღლილი სახე გქონდა. ოჰ, რა დაღლილი. ვიფიქრე, ავად თუ არის-მეთქი. ქაბული კიდევ რა? ჩემზე კარგები ჩაალაგეს თუთიის კუბოებში და, ალბათ, ისინი თუ გიხსენებდნენ. დეზერტირების რაიონი ხართ და ვიღაც გაბრაზებული დეზერტირის მამის ყვირილი იმ სასტუმროს დერეფანში:
- ეგ დეზერტირები გაჭმევენ პურს, თქვენი დედა...
ქაბული. იქნებ ქაბულია?
მაგრამ საყვირი, მაგრამ ჰანგი არ არის მათი. ჰანგი ჩვენია. ჩვენი რომ არ იყოს, გაიქცეოდნენ.
მივხვდი - ომი იწყება. კომისარიც ამიტომ ბრაზობდა. სულ ნაკუწებად აქცია საავადმყოფო ფურცელი. ექიმ-ნევროლოგთა დასკვნა დაიკიდა ფეხებზე, ქაბულში წახვალო. ომია და იმიტომ. მაგრამ სად არის რიგით ბუღალტერთა და ყოფილ ინჟინერთა ლაშქარი? ლაშქარი ჩვენი მღელვარებისა. მოდიანო, ჩოჩქოლია. მოდიანო და დედაბუდიანად სპობენ ყველაფერსო. წითელი ძაღლებივით მოდიანო, კრუსუნებენ დინოზავრი ბიძიები და მაუგლის ეძებენ.
აჰა, ვხედავ ლაშქრის თავს.
ის რა არის, ბუზებსავით რომ მოჩანს მზის ჩასვლის ადგილას?
ცხადია, ლაშქარია.
ბოდიში და, რომში ხომ არა ვართ? ალარიჰი და იმის ჯეჯგვები ხომ არ მოიწევენ?
სადა, ჩვენ ვინ მოგვცა ეგ ადგილები. აქ უნდა ამოგვხდეს სული. ამნისტია მზადდებაო. ამ რადიოს ახლა მე ვესვრი, რაც ხელში მომხვდება, იმას. წყალი რომ გადავასხა?
აი, ქალები. დედასამშობლო გეძახის. რამდენი რამ უპოვიათ თავდასაცავად. დაიცავენ და მერე შეუტევენ. ლიმონათის ყუთებიო, ფქვილის ტომრებიო (აი, თურმე, სად ყოფილა ფქვილი, რომ ამბობდნენ, სამი დღის მარაგიღა დაგვრჩაო). ესეც კიდევ ჰალსტუხებისგან გამოკვანძული ქამანდებიო. ბუღალტერთა ტრაქტორები კი თანდათან იკავებენ ქუჩებს. კედლებზეც კი ადიან. ეს ვინღაა? სარეკლამო სიუჟეტს ხომ არ იღებენ? ვიღაც პატიოსანი ტელევიზორებს ისვრის ფანჯრიდან. სწორია! ტელევიზორი მხოლოდ ლუდხანაში უნდა იდგეს. მიხვიდე, ფეხბურთს უყურო და მორჩა. კინო? კინოს კინოში უნდა უყურო. ახალი ამბებიო? ახალ ამბებს ლუდხანაში გაიგებ. აბა, მეტი რად გინდა? მით უმეტეს, რომ არც ერთი ახალი ამბავი არ გამოდგება მთლად ახალი.
აჰა, მოდიან! განა ძველები? ახლები, კომპიუტერიანები. თავიანთ ცოდნას იცავენ, განა რაიმე სხვას? ცოდნა უნდა დავიცვათო, დაუჭერიათ ელექტრონის ბოძები და ტრაქტორებს დასდევენ. განა ეს ბრძოლაა? ძიძგილაობაა და მეტი არაფერი. რა ვქნა? ვეღარ ვსუნთქავ და... თუ ომია, ომი იყოს. თორმეტი არმიის ბრძოლა-მეთქი და თითო-თითო დარბიან, როგორც დაუფინანსებელ ფილმებში. ვითომ ომია და ერთი დარბის. კარი, კარი გამიღეთ, სემ! ვიხრჩობი. ეს ქალებიც როგორ კივიან? მოტირალთა ბიუროა თუ ომი? ნახე, იმან გარდერობიც გადმოაყოლა.
ქაბული იქნება, ქაბული!
ტელევიზორებს ტანკებს ესვრიან ფანჯრებიდან. არა, ეგ ჩვენც ვიცით. ქაბული არ გამოდის. რას ამოვიჩემე? დინოზავრები კი... დახე დინოზავრებს? ჩუმ-ჩუმად დასუნსულებენ. პირველი სართულის ფანჯრებში ძვრებიან, მერე მეორესკენ მიხოხავენ. ნახე - მესამეზეც ასულან. კარგად დაძვრებიან, ხო იცი! სანამ აქ ომია.
უბედური მოხუცები, მირახრახებენ უნომრო ტროლეიბუსით. რა უნდათ? ტყვიას ვეძებთო, ყვირიან.
ე! ე! ე! ეს ვინ მოძვრება?
- ვინა ხარ, ე? - კაი მოგლეჯილი ბიჭია, შობელძაღლი. თვალები დაურბის. ახლა ეს მაკლდა ჩემს გამონგრეულში.
- ორი წუთი, ამოვისუნთქო, - ლოგინზე ჯდება.
- ვინა ხარ, ე?
- ესა, ნახე, ეხლა რა მოხდეს? ნახე, რა დაბათქუნდეს?
- ვინა ხარ?
- ისა, ამფეთქებელი. ნახე, ეხლა...
- წადი აქედან, აქ რა გინდა?
- მაიცა რა, ამოვისუნთქო.
- წადი აქედან. რატომ აფეთქებ?
- პრიკაზია, ჯიგარო. მე რა, ხელობა მაქ ეგეთი...
- ვისი პრიკაზია, სიგუტკინის?
- ეგ არ ვიცი. წყალი არა გაქ?
- ვისი პრიკაზია?
- ვინ იძლევა პრიკაზებს?
- აბა, რა ვიცი.
- მაიტა, დამალევიე... ფუ, - შემთბარი ლუდის ბოთლს დადგამს იატაკზე. საათზე იყურება, - აი, ნახე. აი, ოციდან უკან დაითვალე...
- სულ უკან რატომ უნდა ვითვალო?
- სულ უკან მიდიხარ და, აბა, წინ როგორ დაითვლი!
ბრძენია, ხო იცი.
- ვისი პრიკაზია?
- მარშლისა.
- მარშალი ვინ არის?
- არი ეგეთი, ლოყაწითელი, - საათზე იყურება, - ყურებში ხელები გაიკეთე, ჯიგარო. ნახე, როგორ აალდეს. - წამოდგება და ყურებში ირჭობს თითებს, - პირი კარქა დამუწე...
ბახ! ბაბახ! ბახ! ბახ! ბარაბახ! მართლა ფეთქდება, ყველაფერი ფეთქდება. ყველაფერი ინგრევა. არა, არა, არა, შე ვირიშვილო. არა, ე, სად წავიდა ეს ჩათლახი? გაიპარა. იწვის. ქანდაკებები ინგრევა, ჩვენი გამზრდელი ცხენოსან-ხმლოსნები! სად მიაქვთ? რაო? ზარბაზნებად ადნობენო? არა, ჯიგარო, არ გაგატანთ. ფრონტს სჭირდებაო? რომელ ფრონტს? სად არი ფრონტი? ცეცხლსა და მტვერში, ამ ნანგრევებში რას გაარჩევ შენიანს და მტერს? რაო? აუცილებელი არ არის? რაო, რა არის მთავარიო? მთავარი მოქმედებააო? მოქმედება როგორ არის მთავარი, შე კაი კაცო? არა ხარ კარგი კაცი? კარგები მხოლოდ სასაფლაოზე ხდებიან? მალე ყველა იქ ვიქნებით? არა, მე არა, მე არა. მე ხომ ტელევიზორი არა მაქვს? არ ვმონაწილეობ. აი, ჩემი ოთახი აი, ჩემი... ჩვენს შორის ხუთი საათი ამოსუნთქული ფრენაა. არაფერი არ არის ჩვენს შორის? არც ერთი ნაბიჯი? უნდა იყოს. აი, ნახავ, იქნება, იქნება...
ვხედავ, ვხედავ, ბრძოლა დაიწყო. აჯანყებულთა თავები დაფრინავენ. თუმცა, აჯანყებულები რომლები არიან?
ყველანი, ყველანი. ეს ათი-თორმეტი ლაშქარი. აი, ხმალი, აი, ომი. ვინა თქვა, დაგვავიწყდაო. ალბათ, იმან, ვინც „ბორჯომის“ გამორჩეულ როლს და მანდარინის ექსპორტს აწვებოდა. ვაიმე, ნახეთ, ნანგრევებში. ნანგრევებში. რა დროს ქალია, ჯარისკაცო, რა დროს სექსია. არ უნდა. თქვენ კი, რატომ ხვრეტთ ერთმანეთს. კომბლიანო, ფრთხილად, ბავშვია. ბავშვი კი არა, მანქანაა. „მერსედეს-600“. ვაჰ, როგორ შეება. რატომ იმსხვრევა ეს ტანკები ბოცებივით? ალბათ, იმიტომ, რომ ნამდვილი არაა. შეხედეთ, ბუღალტერთა სარდალი! ღმერთო, რა ქაჯური ჰალსტუხი უშოვია. დამიცავ, ჩემო გამონგრეულო! გამიღე, სემ! ყველგან კვამლია, გემრიელი, მაგრამ მახრჩობელა. კვამლია, უჰ. თფუ, ამოვიღე ყველაფერი. რა ნაცნობი, რა გემრიელი სურნელია. რისი კვამლია? რამდენი ცეცხლია! რამდენი ცეცხლია! თითქოს პილპილს მაყრიან ცხვირ-პირში.
ცხრა ლახვარი...
რატომ? რისთვის?
მზე კვლავ მიეფარა ღრუბლებს. ყველაფერი შუშისა ყოფილა. ყველაფერი მე ვარ და მაინც ჩემს გამონგრეულში დავრჩი. ცისკარა ვარ, წყალი დამალევინეთ. გაქვავებულთა ქალაქში დავდივარ. კიდევ კარგი, გაქვავდნენ, თორემ ხომ ამოჟლეტდნენ ერთმანეთს. ეს თქვენ იყავით, ლავრენტი პავლეს ძევ, თუ ვინმე გახლდათ უფრო მასშტაბური? მოიცათ!!! მოიცათ!!! მოიცააათ... რაზმეულო, სწორდი, სმენა! პირველი-მეორეზე გაითვალეთ! ეს რა არის იქ, მაღლა? კომკავშირული გუულიიი...
მფრინავი თეფშები? თუ, კომკავშირული ქალაქი ყოფილა. ძნელაძეო, თუ რაღაც. მივხვდი, მივხვდი, რა ქალაქია! ეს რა არის? ჩემი კომკავშირის ბილეთი. მორჩა, ვთავდები.
ვისი ხელები და ფეხებია? ამდენი ხელი და ამდენი ფეხი? აკი შუშისააო, ქვისააო, ზღაპარიაო...
ისევ ფეთქდება... იქითაც. რა საშინელი ქვაბია, რა მყრალი ფაფაა!!!
მოიცათ!!! ხელი!!! ომია, ომი!!! დაგვცხეს, დაგვცხეს, ტო!
მოიც... სეეემ!.. ეს რაები გამოჩნდნენ ცაში? არ ჩამოართვა, არ ჩამოართვა ხელი კომანდორს!.. და შაჰრაზადს შემოათენდა ნებადართულ სიტყვებზე.
უჰ...
რომელი საათია?