გერმანელი ფილოსოფოსი ფრიდრიხ ნიცშე იყო კლასიკური ფილოლოგიის პროფესორი ბაზელის უნივერსიტეტში, თავისი ფოლოსოფიური მოღვაწერობის დასაწყისში განიცდიდა ა.შოპენჰაუერისა რ.ვაგნერის გავლენას, შემდგომ იაზრებდა პოზიტივისტურ შეხედულებებს, ხოლო ბოლო პერიოდში შეიმუშავა „ძალაუფლების ნების“ მეტაფიზიკა. 1889 წ. ფსიქიურად დაავადდა.

   ღმერთის სიკვდილი, ნიჰილიზმი, ნიცშეს ფილოსოფია აღსავსეა ნგრევის პათოსით, მას სურს დაამხოს ევროპული ცივილიზაციის ყველა კერპი, მოარღვიოს ფუძე იმ ღირებულებებისა რომლებიც მრავალი საუკუნის მანძილზე ითვლებოდნენ ადამიანთა მოქმედების უმაღლეს და მყარ საზომად, ტრადიციულ მორალისა და ქრისტიანულ რელიგიაში ის ხედავს დაცემის სიმპტომებს,თანამედროვე ადამიანში - გადაგვარებას, ის ზიზღით შესცქერის ევროპის საზოგადოების ხანგრძლივი ისტორიის თითქმის ყველა სერიოზულ პროდუქტს. სფერო, რომელიც ხდება ნიცშეს უკომპრომისო კრიტიკის იბიექტი ეს არის ევროპული კულტურა მის ყველა ასპექტში.

   გასაგებია, რომ ასეთ ვითარებაში ნიცშეს ფილოსოფიის ერთ-ერთი მთავარი მტერი უნდა ყოფილიყო ტრადიციული ფილოსოფია, კერძოდ, ტრადიციული მეტაფიზიკა, რომელიც კვებავდა კულტურის ყველა სხვა დარგებს, ეს ასეც არის. ნიცშეს ფილოსოფიის ძირითადი მახვილი მიმართულია ტადიციული მეტაფიზიკის ძირითადი პრინციპების წინააღმდეგ. ამ პრინციპების სიყალბის ნათელსაყოფად ფიქრობს იგი საძირკველი გამოაცალოს იმ უზარმაზარ შენობას, რომელიც ევროპულ კულტურად იწოდება.

ძალაუფლების ნება.

   ღმერთი მკვდარია, ეს ნიშნავს იმას, რომ უნდა გადაფასდეს სამყაროს ძველი გაგება. უნდა შეიცვალოს ადამიანის ხედვის მიმართულება: ადამიანი უნდა ერთგულებდეს მიწას და არა ზეცას. მიწა  ნიცშესთან გაგებულია როგორც ამქვეყნიური სამყაროს შინაგანი ძალა, ანტიპოდი ტრადიციული ღმერთის შემოქმედებითი ძალისა. მიწა არის არა სტატიკური სუბსტრატი, არამედ დინამიური მიწიერი ენერგია - სიცოცხლე.

   არსებული ყოფიერება არის დროსა და სივრცეში გაშლილი სიცოცხლე, რომელსაც არ აქვს თავისი თავისგან განსხვავებული იმქვეყნიური საყრდენი. სიცოცხლე მიმართებაშია მხოლოდ თავის თავთან, ის უპირისპირდება და ეფუძნება მხოლოდ თავის თავს.

   ნიცშე კანონიერად მიიჩნევს ძველი მეტაფიზიკის კითხვას არსებულის ყოფიერების შესახებ. ტრადიციულ მეტაფიზიკაში მას არ მოსწონს პასუხი კითხვაზე და არა თვით ეს კითხვა. სიცოცხლე ნიცშეს აზროვნებაში უპირველეს ყოვლისა მეტაფიზიკური ცნებაა.

   სიცოცხლის პრინციპებისათვის ფუძემდებლური მნიშვნელობის მინიჭებით ნიცშე დასაბამს აძლებს XX საუკუნის გავლენიან მიმართულებას, რომელიც „სიცოცხლის ფილოსოფიის“ სახელითაა ცნობილი. სიცოცხლე განიხილება როგორც სამყაროს ფუძე, როგორც ის საწყისი რომელიც აგვიხსნის ადამიანის შემეცნების, მოქმედების. არსებობის საზრისის საიდუმლოებებს.

   რასშია სიცოცხლის არსება ნიცშეს კონცეფციის მიხედვით?  სოცოცხლე ყოველთვის ნებაა, მაგრამ ის არ არის ნება არსებობისა, როგორც ეს შოპენჰაუერს ქონდა წარმოდგენილი, რაც არსებობს მას აღარ შეიძლება სურდეს უკვე განხორციელებული არსებობა, სიცოცხლის არსებობა არ არის არც თვითშენახვა, თავისი თავის შენარჩუნება და არც გარემოსთან შეგუება, არსებული ისწრაფვის გააფართოვოს თავისი ბატონობის არე, ბრძანებლობდეს, დაიმორჩილოს რაც შეიძლება მეტი, დასძლიოს სხვისი ნება, სიცოცხლე არის საკუთარი თავის დადგენა, განმტკიცება, გაფართოვება, ზრდა, მოკლედ სიცოცხლე არის სწრაფვა ძალაუფლებისაკენ, ნება ძალაუფლებისა, მაშასადამე, არსებულის ყოფიერებას ნიცშე ხედავს სიცოცხლეში, რომელიც გაგებული უნდა იქნას როგორც ნება ძალაუფლებისა.

      ევროპული ცივილიზაციის ხასიათი რაციონალიზმმა განსაზღვრა. ნიცშე კითხულობს, ხომ არ იყო რაციონალიზმის საფუძველი შიში და საკუთარი თავის მოტყუების ცდა. ხომ არ დაავიწყა რაციონალიზმმა ევროპას, რომლისთვისაც სოკრატე-პლატონის ფილოსოფია მხოლოდ დეკადენსს წარმოადგენდა, ჭეშმარიტი საფუძველი  ბერძნული კულტურა. ბერძნულ კულტურასთან მიახლოება რაციონალიზმისა და ორალიზმის პოზიციიდან შეუძლებელია, რადგან მას სხვა საფუძველი აქვს  შემოქმედებითი სული.
ნიცშესთვის საინტერესოა, როგორ არის შესაძლებელი შემოქმედება და, შესაბამისად, ბერძნული კულტურის წარმოშობა. ნიცშეს აზრით, როგორც სიცოცხლეს განსაზღვრავს საპირისპირო სქესთა ერთობა, ისე შემოქმედებას განსაზღვრავს ორი დაპირისპირებული საწყისის არსებობა. ერთი მხრივ, ეს არის დიონისური საწყისი ერთობა ადამიანსა და ბუნებას შორის განუსაზღვრელ ძალთა კავშირი, რომლის გამოხატულებად შეიძლება ჩავთვალოთ თრობა და რომელიც წარმოშობს მუსიკის არაპლასტიკურ ხელოვნებას; მეორე მხრივ, ეს არის აპოლონური საწყისი ადამიანის წარმოსახვის უნარი, მისი ზმანება, რომელიც განუსაზღვრელობას გარდაქმნის მრავალფეროვან სახეებად და, შესაბამისად, წარმოშობს სახვით ხელოვნებას. ბერძენი არ იყო გულუბრყვილო ბავშვი, იგი აცნობიერებდა ადამიანური ყოფის ამაოებას. დიონისური საწყისი სწორედ შიშზე დაფუძნებული ადრეული ბერძნული ცნობიერებაა, აპოლონური საწყისი კი არის შემოქმედებითი ძალა, რომელიც ადამიანური ყოფის სიმძიმეს მშვენიერების სამყაროდ გარდაქმნის.

      ნიცშესთვის უმაღლეს ღირებულებას წარმოადგენს სიცოცხლე, მისი ძალა. უმაღლეს ძალაუფლებას ფლობს შემოქმედი, რადგან იგი კი არ თრგუნავს ან ამარცხებს, არამედ გარდაქმნის სიცოცხლეს. სხვაა თეორეტიკოსი, მორალისტი იგი სიცოცხლეს აუფასურებს. შესაბამისად, იუდაისტურ-ქრისტიანული კულტურა დეკადენსის კულტურას წარმოადგენს.

      XX საუკუნის უდიდესი გერმანელი ფილოსოფოსი, მარტინ ჰაიდეგერი ამბობს, რომ ნიცშე უკანასკნელი გერმანელი ფილოსოფოსია, რომელიც ღმერთს ეძებდა.

      ფრიდრიხ ნიცშეს ფილოსოფიამ უდიდესი გავლენა იქონია ზოგადად XX საუკუნის აზროვნებაზე. მან საფუძველი ჩაუყარა ისეთ მნიშვნელოვან ფილოსოფიურ მიმდინარეობებს, როგორებიცაა სიცოცხლის ფილოსოფია, ეგზისტენციალიზმი, ფენომენოლოგია და სხვ.

ნიცშეს შემოქმედებიდან 

       ქრისტიანობა - სინანულის რელიგიაა. სინანული კი ეწინააღმდეგება ყველა იმ გრძნობას, რომელიც სიცოცხლის ხალისს გვაძლევს. ადამიანი, რომელიც რაღაცას ნანობს - ძალას კარგავს. სინანული წარმოშობს ტანჯვას, თვითგვემის სურვილს, რომელმაც ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება მიგვიყვანოს სიცოცხლის, საციცოცხლო ენერგიის მსხვერპლად გაღებამდე (ნაზარეველის შემთხვევა). თუ გადავხედავთ სინანულით გამოწვეულ შედეგებს, უფრო ნათელი გახდება მისი დამანგრეველი ზემოქმედება. სინანულის გაიდეალება ეწინააღმდეგება ევოლუციის, ბუნებრივი გადარჩევის კანონს, სამაგიეროდ, ხელს უწყობს მათ, ვინც განადგურების ღირსნი არიან. სინანული მათ მხარესაა, ვინც ცხოვრებისგან ვერაფერი მიიღო. დღესდღეობით კაცობრიობა სინანულს უმაღლეს გრძნობად მიიჩნევს, მაშინ როდესაც ყოველი ძლიერებაზე ორიენტირებული სისტემა მას სისუსტედ თვლის. ადამიანები უფრო შორს წავიდნენ - სინანული დაუდეს საფუძვლად ყველა სხვა იდეალს. უნდა გვახსოვდეს, რომ სინანული და მასზე დამყარებული ღირებულებები ნიჰილისტური ფილოსოფიის “მონაპოვარია”, რომლის მიღმაც სიცოცხლის უარყოფა იმალება. შოპენჰაუერი მართალი იყო, როდესაც თქვა, რომ სინანული - ცხოვრების უარყოფა და ნიჰილიზმის ერთ-ერთი გამოვლინებაა. კიდევ ვიმეორებ: სინანული უპირისპირდება საციცოცხლოდ აუცილებელ ინსტინქტებს. იცავს რა სუსტებსა და საცოდავებს, სინანული გვევლინება დამცირებისკენ მიმავალი გზის გამკვლევად, რომელსაც საბოლოოდ გადაშენებამდე მივყავართ. რა თქმა უნდა, არავინ ამბობს, რომ ეს გზა “გადაშენებისკენ” მიდის - ამბობენ, რომ სინანული მიგვიყვანს “ღმერთთან”, “სამოთხეში”, “ხსნასთან” და ა.შ.. ეს თითქოსდა ჭეშმარიტება, რომელიც სინამდვილეში რელიგიური ნაგავია, მაშინ აშკარავდება, როდესაც ადამიანი თვალს გაადევნებს იმ გზას, რომლისკენაც სინანული მიგვიძღვის. შოპენჰაუერი სიცოცხლის მტერი იყო - ამიტომაც მიიჩნევდა სინანულს ღირსებად. არისტოტელე, როგორც ვიცით, სინანულს მიიჩნევდა გონების ავადმყოფურ, საშიშ მდგომარეობას, რომლის განკურნების საშუალებადაც საფაღარათო წამალს მიიჩნევდა. საციცოცხლო ინსტინქტმა უნდა გვიბიძგოს, გავანადგუროთ ყოველი ისეთი სინანულის გამოვლინება, როგორიც, მაგალითად, გვქონდა შოპენჰაუერის შემთხვევაში (და არამარტო შოპენჰაუერის - ასეთი გვხვდებოდა პეტერბურგიდან პარიზამდე, ტოლსტოიდან ვაგნერამდე). ჩვენს ავადმყოფურ დღევანდელობაში არაფერია იმაზე ავადმყოფური, ვიდრე ქრისტიანული სინანული. დღეს გამოსავლის ძებნა, დაუნდობლობა დეგრადირებულობისადმი, ჩვენი, ჰიპერბორეელების საქმეა! 

       აუცილებელია აღვნიშნოთ, ვის მივიჩნევთ ჩვენს მოწინააღმდეგეებად - ღვთისმეტყველებს და ყველას, ვისაც მათი იდეებით აქვს გაჯერებული სისხლი. ეს საწამლავი იმაზე ძლიერია, ვიდრე ბევრს წარმოუდგენია: მე ყოველი იდეალისტში ვხედავ ღვთისმეტყველის ქედმაღლურ თვისებებს - მათ აქვთ პრეტენზია, ამაღლდნენ რეალობაზე და ზემოდან გადმოგვხედონ ეჭვის თვალით. იდეალისტები, როგორც ყოველი ღვთისმსახური, თან ატარებენ ყოველ თავიანთ „დიად“ იდეებს, და ზიზღით უპირისპირებენ ისეთ ცნებებს, როგორებიცაა „გრძნობები“, „მეცნიერება“, „კეთილდღეობა“.. ისინი ამ ცნებებს მიიჩნევენ „სულისთვის“ მავნედ, მაცდურად, და თვლიან, რომ სული მათზე ამაღლებული უნდა იყოს. სამაგიეროდ, აიდეალებენ უმანკოებას, სიღატაკეს, თავმდაბლობას, ერთი სიტყვით „სიწმინდეს“, რომელმაც, სხვათა შორის, უფრო დიდი ზიანი მოუტანა კაცობრიობას, ვიდრე ყველა უბედურებამ ერთად. სანამ თავის დათრგუნვაში დახელოვნებულ მღვდლებს, აღიქვამენ როგორც განსაკუთრებულ, ამაღლებულ ადამიანად, შეუძლებელი იქნება პასუხი გაეცეს შეკითხვას - „რა არის სიმართლე?“ დღესდღეობით სიმართლე თავდაყირა დგას, რადგან მის მცველებად სწორედ ეს არარაობები მიაჩნიათ.

-----------------

ბიბლიოგრაფია:

E. Fink, Nietsches Philosophie, 1960.

Т. Шварц От Шопенгауера к Хеидеггеру. 1964.

ნახვა: 12948

გამოხმაურებები!

"დებულების სიყალბე მისი უარყოფის საფუძველი არ არის"  ნიცშე თვლიდა, რომ საჭირო იყო ისეთი ღირებულებებებისა და მიზნის  დანერგვა რომელიც იქნებოდა "სიცოცხლისდამამკვიდრებელი გვარისშემნახველი და გვარისგამომყვანიც." იმის არგუმენტად, რომ სიცოცხლის არსი ძალაუფლებისაკენ სწრაფვაა, ნიცშეს სოციალური ფენების არსებობა მოჰყავს, რადგან ,თვლის, რომ აქამდე რაც ღირებული შექმნილა მაღალი ფენის (არისტოკრატიის)მონაპოვარია. სწორედ ბატონის მიერ ზიზღნარევი დამოკიდებლება მონისადმი  მაღალი ფენის წარმომადგნელს აღუძრავს სურვილს არასოდეს დაეცეს მდაბიოს დონეზე , ხოლო ეს ბიძგი კი წინსვლის განვითარების ფართო არეალს იძლევა და რეგრესს გამორიცხავს. ვფიქრობ, ნიცშეს იდეა მართლაც რომ გენიალური იქნებოდა ღმერთი რომ მართლაც როგორც მარქსი ამბობდა ჩაგრულ ქმნილებათა ამოოხვრა იყოს  და რელურად არ არსბობდეს.  ძალაუფლებას და მისაკენ ლტოლვას რაც შეეხება,  იუნგი და  ფროიდიც თვლიდნენ, რომ ისეთი სურვილების დაკმაყოფილების,  როგორიცაა ძალაუფლება, აგესია და გენიტალური სურვილები, დამთრგუნველი ძალების მოსპობა, სრული ადამიანური სახის დაკარგვამდე ანუ გაველურებამდე მიგვიყვნს.    ღირებულებათა გადაფასება ნიცშესეული გაგებით კი სწორედ იმ საზღვრების მოსპობას გადაფასებას გულისხმობს რომელსაც კულტურა განსაკუთრებით რელიგია აწესებს სიკეთისა და ბოროტეიბის ცნებით. ნიცშე თვლიდა რომ ადამიანის არსებობის უმაღლეს ფორმას ზეკაცის მდგომარეობას ადამიანი მხოლოდ მაშინ მიაღწევს როცა იგი სიკეთისა და ბოროტების მიღმა აღმოჩნდება. ანუ არ იარსებებს "სუპერ ეგო" არც მისი მთავარი მექანიზმი- სინდისი. ანუ ეს ნიშნავს , რომ სუსტის მოკვლა და მისთვის მოწყალების გაღება ზეკაცის მორალის „ჩარჩოებში“ ზნეობრივი დატვირთვით ტოლი ქმედებაა, რადგან არ არსებობს ზეკაცზე მაღლა მდგომი არც  ძალა და არც კანონი  . იგი თვითონაა ღმერთი.  რაც შეეხება რაციონალიზმს, რაციონალისტების მიერ აზროვნების გააბსოლუტებას, შემდეგ წლებში ფრანკფურტის სკოლის წარმომადგენლების ჰორკჰაიმერის და ადორნოს  მიერ  საკმაოდ საფუძვლიანად იქნა უარყოფილი. იმ არგუმენტით რომ  აზროვნება არ ითვალისწინებს შემთხევითობებს.

RSS

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

Dive In to the Beat: An Introduction to Hearing Rap Audio

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 28, 2024.
საათი: 4:30am 0 კომენტარი







Rap tunes, with its infectious beats, poetic lyrics, and charming storytelling, happens to be a dominant pressure within the audio business and a cultural phenomenon throughout the world. From its humble beginnings from the streets of New York City to its latest standing as a worldwide genre influencing vogue, language, and social actions, rap has progressed into a diverse and dynamic art type embraced by hundreds of thousands. For anyone who is new to rap or seeking to…

გაგრძელება

Study Recombinant Protein Creation

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 27, 2024.
საათი: 12:00am 0 კომენტარი







Proteins tend to be the workhorse molecules that generate nearly each Organic program. Using the escalating recognition of the purpose of proteins in numerous investigate and production things to do, basically isolating them from their natural host cells are unable to meet the escalating need of the market. Chemical synthesis can be not a practical option for this endeavor a result of the size and complexity of proteins. As a substitute, the developments manufactured…

გაგრძელება

Gradient Media in Biomedical Investigate

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 26, 2024.
საათი: 11:30pm 0 კომენტარი







In the realm of biomedical study, the quest for precise separation and isolation methods has led scientists to explore revolutionary solutions. Among these, Axis-Protect Density Gradient Media stands out to be a formidable Device, revolutionizing the best way we isolate cells, organelles, and particles in various applications starting from medical diagnostics to standard analysis.



Density gradient centrifugation has extended been a cornerstone system in Organic…

გაგრძელება

კანონი ოჯახური ღირებულებებით და საუმცირესობოდ, ხელმომწერების მარში და პრემიერი სომხეთში

გამოაქვეყნა Giorgi_მ.
თარიღი: მარტი 25, 2024.
საათი: 11:32pm 0 კომენტარი

დღეს საქართველოს ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის დღეა. ცხადია, ამ საკითხზე ტრადიციული მილოცვები გავრცელდა. თუმცა დღის მთავარ თემად კვლავ პოლიტიკური ამბები ლიდერობდა და საარჩევნო წელს, არჩევნებისთვის მოფიქრებული და რედაქტირებული კანონები. გამორჩეული იყო ოჯახური ღირებულებებით წარმოდგენილი კანონპროექტი ლჯბთ თემის უფლებების შემცირებით, ასევე, საარჩევნო ბარიერები, უმცირესობათა დღესასწაულები და ა.შ. დღის მთავარი…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters