ვუბრუნდებით ჩვენ საწყის საკითხს, ესაა მეთოდები და მეთოდოლოგია განათლების კვლევაში. მეთოდებში ვგულისხმობთ განათლების კვლევაში მონაცემთა მოგროვებისადმი მიდგომათა დიაპაზონს, რომელიც დასკვნებისა და ინტერპრეტაციის, ახსნისა და პროგნოზირების საფუძვლად უნდა იქნას გამოყენებული. ტრადიციულად, სიტყვა „მეთოდები“ პოზიტივისტურ მოდელთან ასოცირებულ ტექნიკასთან მიმართებაში გამოიყენება, ანუ, როდესაც წინასწარ მომზადებულ კითხვებზე ვიღებთ პასუხებს, ვიწერთ გაზომვის შედეგებს, აღვწერთ ფენომენებს და ვახორციელებთ ექსპერიმენტებს. ამ ტერმინის მნიშვნელობა შეგვიძლია გავაფართოოთ და მასში გავაერთიანოთ არა მარტო ნორმატიული კვლევის მეთოდები, არამედ ინტერპრეტაციულ პარადიგმასთან ასოცირებული მეთოდებიც, როგორიცაა მონაწილის დაკვირვება, როლური თამაში, არადირექტიული ინტერვიუ, ეპიზოდები და ანგარიშები. მიუხედავად იმისა, რომ აქ შეგვიძლია ჩავრთოთ მეთოდები, რომლებიც მეცნიერული საქმიანობის უფრო სპეციფიკურ მახასიათებლებს ასახავს, როგორიცაა, მაგალითად, ცნებებისა და ჰიპთეზების ფორმირება, მოდელებისა და თეორიების აგება და შერჩევის პროცედურები, ჩვენ შემოვიფარგლებით მკვლევრების მიერ გამოყენებული უფრო ზოგადი ტექნიკით.

      თუ მეთოდები მონაცემების მოგროვების პროცესში გამოყენებულ ტექნიკასა და პროცედურებს შეეხება, მეთოდოლოგიის მიზანი კვლევისადმი მიდგომების, კვლევების სახეობებისა და პარადიგმების აღწერაა (Kaplan 1973). კაპლანი თვლის, რომ მეთოდოლოგიის მიზანია, შეძლებისდაგვარად ყველაზე ფართო ტერმინებით, თავად პროცესის წვდომაში დაგვეხმაროს და არა მეცნიერული კვლევა-ძიების პროდუქტების გაგებაში.

      ჩვენ, ჩვენი მხრივ, ვეცდებით, რომ ნორმატიული და ინტერპრეტაციული მიდგომები ერთმანეთის შემავსებლად წარმოგიდგინოთ; ასევე, შევეცდებით, შევამციროთ მათ შორის ზოგჯერ წარმოქმნილი დაძაბულობა. მერტონი და კენდელი (Merton and Kendall 1946)[1] იგივე მოსაზრებას გამოთქვამენ:

სოციალურმა მეცნიერებმა თავი უნდა დაანებონ თვისებრივ და რაოდენობრივ მონაცემებს შორის მოჩვენებითი არჩევნის გაკეთებას: მათ ამ ორი ტიპის მონაცემების კომბინაცია უნდა აინტერესებდეთ, რომელშიც ერთი ტიპის მონაცემი მეორის ყველაზე ღირებულ თვისებებს წარმოაჩენს. პრობლემატურად ის რჩება, თუ რომელ პოზიციაზე როდის დადგნენ: როდის გამოიყენონ ერთი ტიპის მიდგომა და როდის - მეორე.
(Merton and Kendall 1946)

      თავად ტერმინს კვლევა მრავალგვარი მნიშვნელობა შეიძლება ჰქონდეს და ამიტომ კარგად მოერგოს სხვადასხვა კონტექსტს, ვთქვათ, XVII საუკუნის ჰილანდიელ ფერმწერთა ტექნიკის შესწავლიდან დაწყებული და ძირითადი ქალაქების ცენტრში ტრანსპორტის ნაკადის მოძრაობის გაუმჯობესების უფრო ეფექტური საშუალებების მოძიებით დასრულებული. თუმცა, ჩვენი მიზნებისთვის ამ ტერმინის გამოყენებას იმ აქტივობებითა და პროცესებით შემოვფარგლავთ, რომელთა განზრახვა ქცევის შესახებ მეცნიერების განვითარებაა. თავად სიტყვა მეცნიერება ნორმატიულ პერსპექტივასაც მოიაზრებს და ინტერპრეტაციულსაც. შესაბამისად, როდესაც სოციალურ კვლევაზე ვსაუბრობთ, ადამიანების პრობლემებთან მიმართებაში, მათსავე სოციალურ გარემოში ქცევის მეცნიერების პრინციპების სისტემურად და მეცნიერულად გამოყენებას მოვიაზრებთ; ხოლო როდესაც ვიყენებთ ტერმინს განათლების კვლევა, ანალოგიურად, იმავე პრინციპების გამოყენებაზე ვფიქრობთ, თუმცა ფორმალურ საგანმანათლებლო გარემოში, სწავლებისა და სწავლის პრობლემებთან მიმართებაში და ამ ცნებებზე პირდაპირი თუ არაპირდაპირი გავლენის მქონე საკითხების გასარკვევად.

      განათლების სფეროში მეცნიერული კვლევის გამორჩეული ღირებულება ისაა, რომ ამ სფეროში მოღვაწე ადამიანებს გარკვეული სახის ღირებული ცოდნის საფუძვლის შექმნის საშუალებას მისცემს, იმ ცოდნის, რაც სხვა პროფესიებსა და დისციპლინებს ახასიათებს, ასევე, მიანიჭებს ისეთ ცოდნას, რომელიც სიმწიფესა და პროგრესს უზრუნველყოფს, რაც დღეს ასე აკლია განათლების სფეროს.