ღირებულების სუბიექტივისტური თეორია ამოსავალი წყაროა ღირებულების თეორიის ფსიქოლოგისტურ სოციოლოგიაში. კერძოდ, ღირებულების სუბიექტივისტური თეორიისათვის დამახასიათებელი განსაზღვრება ღირებულებისა სუბიექტურთან მიმართებით ძირითადად მოთხოვნილების აღიარებით, თავისებურად განვითარდა ღირებულების პირველ სოციოლოგიურ ინტერპრეტაციაში, როგორიცაა ტომასისა და ზნანეცკის ღირებულების თეორია, განვითარებული მათ შრომაში "პოლონელი გლეხი ევროპასა და ამერიკაში". ტომასისა და ზნანეცკის მიხედვით, ღირებულებაა ყოველი საგანი, რომელსაც აქვს განსაზღვრებადი შინაარსი და მნიშვნელობა რომელიმე სოციალური ჯგუფის წევრებისათვის.
ღირებულების ამ განსაზღვრებაში, თუმცა საგნის ცნება გვაქვს მოცემული, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ აქ ობიექტურობასთან გვაქვს საქმე, რადგან საგანი აქ მხოლოდ ფორმალური მნიშვნელობით იხმარება და არა ობიექტის. საგანი, რომელზედაც ზნანეცკი და ტომასი მსჯელობენ, უბრალოდ სოციალური ჯგუფის წევრებისათვის შემუშავებული ქცევის ნორმები და წესებია. მათი ყურადღების ცენტრში იყო "მეტად თუ ნაკლებად ნათელი და ფორმალური ქცევის წესები, რომელთა მეშვეობით ჯგუფი ცდილობს შეინარჩუნოს, რეგულირება უყოს და ასევე გახადოს უფრო ზოგადი და ხშირი მის წევრთა შესაბამისი მოქმედებანი" .
როგორც კოლბი აღნიშნავს, "ეს წესებია ღირებულებანი და სწორედ ის ღირებულებანი, რომლითაც პირველ რიგში დაინტერესებულია სოციოლოგი". არის თუ არა ეს წესები საგანი და რა აზრით შეიძლება მათ საგნობრიობაზე მსჯელობა? თომასი და ზნანეცკი საგნობრიობას განწყობის ცნების გზითა და მასთან დაპირისპირებით განსაზღვრავენ. მათთვის საგანია ყოველივე, რაც შეიძლება იყოს ორიენტაციის ობიექტი. განწყობა კი ჯგუფის წევრთა სუბიექტური ორიენტაციაა ამ საგნისადმი. ღირებულების ზნანეცკისეულ თეორიაში ობიექტის ცნება როგორც ფორმალური არაა აუცილებელი ელემენტი და ეს დაადასტურა ღირებულების თეორიათა შემდგომმა განვითარებამ, რომელშიც ღირებულების ერთადერთ და აბსოლუტურ ნიშნად მიჩნეულ იქნა ნორმატულობა. საგნობრიობა გამოითიშა ღირებულების განსაზღვრებიდან. ღირებულების შემდგომ განსაზღვრებაში სოციალური წესები განიხილება როგორც ღირებულებანი არა იმიტომ, რომ ისინი ნორმატული არიან. ღირებულებები გაგებულ იქნა როგორც ორიენტაციის ელემენტები და არა ობიექტები. ღირებულებაა, მაგალითად, დებულება: "ქმრებს უნდა უყვარდეთ თავიანთი ცოლები". ამ დებულების ღირებულების მაჩვენებელია მისი ნორმატულობა და არა ფაქტიურობა. შეიძლება წარმოვიდგინოთ ისეთი მდგომარეობა, რომ ქმრებს არ უყვართ მათი ცოლები და მხოლოდ აჩვენებენ მათ თავს მოსიყვარულე ქმრებად, ან არიან ადამიანები, რომელთაც არ ჰყავთ ცოლები და მათ მიმართ ეს არ არის რამე ფაქტობრივი, მაგრამ ამ წესში გამოხატულია ნორმატულობა იმით, რომ ის აწესებს ქმრებისათვის ცოლებისადმი დამოკიდებულების ნორმას. ჯერარსობაა ამ ნორმატულობის მაჩვენებელი, რომელსაც ეს დებულება გამოთქვამს და ეს ჯერარსობა ხდის მას ღირებულებად ფაქტობრიობის მიუხედავად. თომასი და ზნანეცკი კი წესებს უყურებენ როგორც ობიექტებს. კოლბი მათ აკრიტიკებს ასეთი ინტერპრეტაციისათვის და ცდილობს დაასაბუთოს, რომ წესების, როგორც ობიექტების განხილვა გამორიცხავს განწყობის წარმოშობის შესაძლებლობას. ამიტომ უფრო სწორი იქნებოდა წესები ანუ ღირებულებანი განხილულნი ყოფილიყო როგორც ობიექტებიც და როგორც განწყობანიც.
ღირებულების თეორიის განვითარების შემდგომ საფეხურზე ხდება ღირებულების წმინდა სუბიექტივისტური ინტერპრეტაცია და ღირებულება დაიყვანება პიროვნების ელემენტებზე. ღირებულების როგორც სოციალური განწყობის ეს ცნება მოცემული აქვთ ფერისსა და მიდს. მათი თეორიისათვის დამახასიათებელია ორი სახის ღირებულების განსხვავება: კოლექტიური და ინდივიდუალური ღირებულებების სახით. ღირებულებათა ძველი დაპირისპირება, როგორც ორიენტაციის ობიექტებისა და ორიენტაციის ელემენტებისა ანუ განწყობებისა, მათთან შეცვლილია კოლექტიური და ინდივიდუალური ღირებულებათა დაპირისპირებით. მათ მიხედვით, "სოციალური განწყობანი სოციალური წესების სუბიექტური ასახვაა, რითაც უნდა იყოს დაინტერესებული პირველ რიგში სოციოლოგია" .
ზნანეცკისთან ღირებულების ცნება შემდგომ განვითარებასა და დაზუსტებას პოულობს მის გვიანდელ შრომებში, სადაც ზნანეცკი განიხილავს ღირებულების ცნების ისეთ ასპექტს, როგორიცაა განწყობა. განწყობის ცნება არ დაიყვანება ინდივიდის ფაქტებზე. ის წარმოადგენს აგენტის მიერ სიტუაციის განსაზღვრას, რაც აგენტის განაზრების შედეგია და ამ ფსიქოლოგიურ აქტს ის ანიჭებს კულტურულ მნიშვნელობას, რადგან სიტუაციის გააზრება, წარმოებული აგენტის მიერ, შეიძლება გახდეს სხვების გაზიარების ობიექტიც.
ზნანეცკის მიხედვით, სიტუაციის განსაზღვრის სხვადასხვა ტიპები არსებობს. პირველი არის "რეალისტური განწყობანი" მიღებული აგენტის მიერ სიტუაციის გააზრების გზით. ამ შემთხვევაში აგენტი შემოიზღუდება სიტუაციის ცნებობრივი გააზრებით და არ შედის მოქმედებაში ამ სიტუაციაში. ამ განწყობის კულტურულობის წყაროა ერთი მხრივ მისი კომუნიკალური ხასიათი, რადგან ის შეიძლება სხვა აგენტის სიტუაცია იყოს და, მეორეს მხრივ, მისი შესაძლებელი ზოგადობა, რადგან ეს განწყობა შეიძლება სხვებმაც გაიზიარონ. მოქმედების სიტუაციისაგან, აზროვნებითი სიტუაციის განსაზღვრის განსხვავებისათვის, ამ უკანასკნელს ზნანეცკი აღნიშნავს "დეაციონატური განწყობის" ცნებით და მის სპეციფიკას დაიყვანს იმაზე, რომ ის არის არა მოქმედების გააზრება, არამედ ამ მოქმედების შესახებ აზრების განაზრება და ზემოქმედება ამ აზრებზე. სიტუაციის განსაზღვრა შეიძლება იყოს საყოველთაო მნიშვნელობის, ე. ი. ისეთი, რომელიც სწორად გაიაზრებს არსებულ სიტუაციას და ამით იქცევა განსაზღვრულ ნორმად. სიტუაციის ასეთ განსაზღვრას ზნანეცკი უწოდებს "იდეოლოგიურ მოდელს" და მას განასხვავებს "მოქმედების რეალისტური მოდელისაგან", რაც მდგომარეობს არა მოქმედების შესახებ აზრის გააზრებაში, ან სიტუაციის განსაზღვრაში მოქმედების გარეშე, არამედ სიტუაციის მოქმედებით განსაზღვრაში. ეს ადამიანთა მოქმედებათა ორგანიზაციის პრინციპია, რასაც ზნანეცკი უწოდებს "ფუნქციონალურ ურთიერთდამოკიდებულებას".
ამოსაბეჭდი ვერსია:
ტეგები: Qwelly, კოდუა, კულტურის_სოციოლოგია, სოციოლოგია, ქველი
Welcome to
Qwelly
გამოაქვეყნა taoaxue_მ.
თარიღი: მაისი 6, 2024.
საათი: 6:29am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Environmental Manipulation: Power in the Player's Hands:
Beyond reacting to a changing environment, Throne and Liberty empowers players to manipulate certain aspects of the world itself. Under specific conditions, players can trigger events like solar eclipses or downpours, altering the battlefield and strategically influencing encounters. This ability to interact with the environment adds another layer of tactical complexity …
გაგრძელება
გამოაქვეყნა ლაშა_მ.
თარიღი: მაისი 5, 2024.
საათი: 2:00am
0 კომენტარი
2 მოწონება
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, მცხეთა-თბილისის მთავარეპისკოპოსისა და ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტის, ილია II-ის სააღდგომო ეპისტოლე
საქართველოს წმინდა მართლმადიდებელი ეკლესიის წევრთ, მკვიდრთ ივერიისა და ჩვენი ქვეყნის საზღვრებს გარეთ მცხოვრებ თანამემამულეთ:
„თქვა ... იესომ: მე ვარ აღდგომა და სიცოცხლე, ვინც მე მიწამებს, თუნდაც რომ მოკვდეს,…
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მაისი 4, 2024.
საათი: 8:00am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Vaping has advanced considerably over the years, presenting a myriad of selections to buyers looking for a convenient and customizable knowledge. Amid the popular alternatives are vape cartridges and disposables, Every single with its possess exclusive characteristics and Positive aspects. In this particular detailed information, we'll discover every thing you need to know about vape cartridges and disposables that will help you make educated selections.…
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მაისი 2, 2024.
საათი: 12:30pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
Daily life insurance is a vital fiscal Software that gives protection and satisfaction for both you and your family members. On this page, we are going to discover the significance of existence coverage, its various kinds, and offer you guidance on choosing the right coverage to safeguard your legacy and future monetary security.
Knowing Existence Insurance policy Principles
Daily life insurance policies can be a agreement in between you and an insurance…
© 2024 George. •