• გულისთქმათაგან განკურნება

       სულიერ და სხეულებრივ სნეულებასთან ერთად აზრებსაც სჭირდება პროფილაქტიკა, ხოლო უკვე არსებულ სნეულებებს კონკრეტული მკურნალობა. განვიხილავთ ორივე შემთხვევას.

პროფილაქტიკა ითვალისწინებს მაცდუნებელი აზრის გონებაში შემოსვლის წინააღმდეგობას. ამის მიღწევა შეიძლება სიფხიზლით, ყურადღებით, მდუმარებით და ავი აზრების მოშორებით. პავლე მოციქული მოუწოდებს ტიმოთეს მუდმივი სიფხიზლისკენ: ხოლო შენ ფრთხილი იყავ ყოველსა შინა" (2ტიმ. 4,5). ეს ღვაწლი წმინდა მამათა ნაწერებში დაწვრილებით არის განხილული.

       სიფხიზლე აზრების დაცვაც არის. იოანე სინელი გვასწავლის: "სხვა არს დაცვა გულის სიტყვათა და სხვა არს დაცვა გონებისა... უმაღლეს არს მეორე ესე პირველისა მის დაღაცათუ უძნელეს არს".

       აქ იგულისხმება ის მდგომარეობა, რომელზეც ზემოთ ვისაუბრეთ. უფრო ზუსტად, გონება არის სულის თვალი, გული და აზრი კი მოქმედებენ ადამიანის შემეცნებაში. ერთია, როცა ადამიანი ცდილობს აზრის სიწმინდის დაცვას, და მეორე - გონების ანუ გულის სიწმინდის შენარჩუნება. აზრების განწმენდა აუცილებელია, რადგან ცბიერი გულისთქმით "ადამიანის შინაგანი სამყარო განწმენდილი ვერ იქნება". მამათა ტრადიცია მოითხოვს, რომ გონება მოვიკრიბოთ (ანუ სულის ენერგია და არსება), ყურადღება მივაქციოთ და შევებრძოლოთ ვნებიან აზრებს". "მოიკრიბე შენი გონება და ყურადღება მიაქციე გულისთქმას, თუ ვნებიანს აღმოაჩენ, შეებრძოლე მას". გონება წმინდა რომ იყოს და მუდმივად ახსოვდეს ღმერთი, კეთილი აზრებისგანაც უნდა დავიცვათ., რადგან მათი მეშვეობით გონება თანდათან ეჩვევა ღვთისგან განშორებას. ბერი სილუანი გვასწავლის, რომ წმინდანებმა ისწავლეს მტერთან ბრძოლა, მათ იცოდნენ, რომ მტრები ცდუნებით აზრების საშუალებით მოქმედებენ, და ამიტომ მთელი ცხოვრების განმავლობაში ებრძოდნენ გულისთქმებს. გულისთქმა თავდაპირველად კეთილი სახით მოდის, შემდეგ ლოცვას განაშორებს გონებას და იწყებს მის არევას. ამიტომ აუცილებელია ყველანაირი გულისთქმის უკუგდება, კეთილიც რომ იყოს, და მხოლოდ უფლისმიერი წმინდა გონების შენარჩუნება".

       გულში არანაირი აზრი არ უნდა გვქონდეს. "არც უაზრო და არც კეთილი. სულის თვალი დავიცვათ ნებისმიერი აზრისგან ისე, როგორც ხორციელ თვალს ვიცავთ დაზიანებისგან.

       მას შემდეგ, რაც ადამიანი შეეჩვევა წმინდა ღვაწლს - გულისთქმასთან ბრძოლას, მისი გონება ღვთის მადლს იგემებს და განიწმინდება, შეძლებს გულისთქმათა გარჩევას "კეთილისა და ღვთისგან მომდინარეს გონების საგანძურში შეინახავს, ბოროტს და ეშმაკეულს განაგდებს".

       ამგვარ სულიერ მღვიძარებას და აზრების მოთოკვას გონებითი სიმშვიდე ეწოდება. ამიტომ მართლმადიდებლურ სწავლებაში სიმშვიდე ნიშნავს არა მარტო გარეგანი გამაღიზიანებელი მოვლენებისგან განშორებას (თუმცა ეს უკანასკნელი მდგომარეობა არის დამწყები მოღვაწისთვის სიმშვიდის საწყისი), არამედ გულის სიმშვიდეს. წმინდა თალასე მოგვიწოდებს: გრძნობები მოთოკე მშვიდი განმარტოებით და დაუქვემდებარე გულში აღძრული აზრები მკაცრ სამსჯავროს". იოანე სინელი კი წერს: "დაყუდება ხორცთა არს, წესთა და საცნობელთა დაწყნარება; ხოლო დაყუდება სულისა არს, გულის სიტყვათა გულის - ხმის ყოფაჲ და გონება წარუპარველი. გულის - სიტყვა მხნე და ახოანი მოყუარე არს დაყუდებისა, რომელი იგი დგან აზრთა ზედა გულისათა დაუცადებელად, და დაუძინებლად, და მომავალთა მათ მტერთა რომელთამე მოაკვდინებენ, და რომელთამე იოტებენ". "თუ ადამიანი შეეჩვევა ღვაწლს და გონებას ღვთის სასუფევლის განცდა აქვს, მაშინ ყველა მაცდუნებელი აზრი ისე იფანტება, როგორც ვარსკვლავები ქრებიან მზის ამოსვლისას".

       სიფხიზლისა და გონებითი სიმშვიდის გარდა გონების დაზიანებისგან დაცვა მაცდუნებელ აზრთა გამომწვევი მიზეზებისგან თავის დახსნაა. წმინდა მაქსიმეს მოჰყავს მაგალითი თუ როგორ უნდა დავიცვათ გულის სიწმინდე. ცნობილია, რომ ვნებიანი აზრები სულის სურვილიან ნაწილს აშფოთებს და აბნელებს მოაზროვნე ნაწილს". ამიტომაც ბერმა "ყურადღება უნდა მიაქციოს გულისთქმას და მოიკვეთოს მისი გამომწვევი მიზეზები.

       საკვებისა და სასმელისგან თავშეუკავებლობა, ქალებთან ამაო საუბარი ის მიზეზებია, რომლებიც ვნებიანი წარმოსახვებით აღიზიანებენ სულის სურვილებს. შიმშილი, წყურვილი, სიფხიზლე და განმარტოება ეხმარება ადამიანს ამგვარი აზრებისა და მოგონებებისგან განთავისუფლებაში. სიამოვნებისმოყვარეობა, პატივმოყვარეობა და მატერიალური საგნების სიყვარული იწვევს "ვნებიან მოგონებებს იმ ადამიანებზე, ვინც გვაწყენინა". ვნებიანი ადამიანი წუხს თუ რაიმე ვერ მოიპოვა ან დაკარგა. ამიტომაც ამგვარი წუხილის გამომწვევი მიზეზების უგულებელყოფა შეიძლება ღვთის სიყვარულით".

       აზრებისგან განთავისუფლების გარდა ვნებებს უნდა ვებრძოლოთ, რადგან ვნებებს იყენებს ეშმაკი მაცდუნებელი აზრის ჩასაგონებლად. წმინდა მაქსიმე სიძვის ცოდვისგან გასათავისუფლებლად გვირჩევს; "იმარხულე, იფხიზლე, იშრომე და განმარტოვდი" მრისხანებისა და მწუხარებისაგან თავდასაცავად უგულებელყავი დიდება, და უპატივცემულობა და სხვა მიწიერი საგნები, გულღრძოობის საწინააღმდეგოდ: "ილოცე მისთვის, ვინც გაწყენინა და განთავისუფლდები".

       სხვა ღვაწლი გულის სიამოვნებისგან განთავისუფლებაა. მაცდუნებელი აზრები აღძრავენ სიამოვნებას და მისკენ მიდრეკენ გონებას. გულის სიამოვნებასთან ერთად სხეულის სიამოვნებასაც უნდა ვებრძოლოთ. მოღვაწემ (ასკეტმა) საჭიროა განაგდოს სიამოვნების გამომწვევი ყველა მიზეზი. თუ ადამიანი ხორციელ სიამოვნებას ეძლევა, მაშინ "ის იძულებულია წავიდეს ასურეთში და დაემონოს ნაბუქოდონოსორს". ვინც მკაცრად არ მიუდგება სიამოვნების განცდას, ვერ იქნება თავშეკავებული და ვერ მოიპოვებს შინაგან თავისუფლებას.

       ზემოთ შევნიშნეთ, რომ უნდა განვერიდოთ მაცდუნებელი აზრების გამომწვევ ადამიანებს და აზრებს. ერთმა ასკეტმა ქალისა და წარსულის მოგონებებით შეწუხებულ ბერს უპასუხა: "მიცვალებულების ნუ გეშინია, ცოცხლებს გაექეცი, და ლოცვა გააძლიერე". მართალია, ყველას ვერ განვერიდებით. ამის გაკეთება მხოლოდ ცოტას თუ შეუძლია. ეს მხოლოდ ისეთ ადამიანს ძალუძს, ვინც სრულყოფილი განწმენდისაკენ მიისწრაფვის, მთელი არსებით ღმერთს უძღვნის თავს. უნდა განვერიდოთ ცდუნების მომტან ადამიანებს, არა იმიტომ, რომ ისინი ცუდები არიან, არამედ ჩვენი უძლურების და სისუსტის გამო. ჩვენ ხომ სნეულებისკენ ვართ მიდრეკილნი. გონებით ფხიზლად მყოფი ადამიანი მიხვდება რა ვნება აწუხებს მას".

       ღვთის შიში გვეხმარება მაცდუნებელ აზრებთან ბრძოლაში. იგი ღვთისგან ბოძებული მადლია და ვისაც ეს მადლი ეძლევა, მთელი დღის განმავლობაში ცდილობს ღვთისათვის არასათნო არაფერი არ გააკეთოს. ღვაწლი მარტივი არ არის, ღვთის შიში ცეცხლით ალღობს ყველა მაცდუნებელ აზრს. თუკი არ გვაქვს ამგვარი შიში, იმისთვის მაინც უნდა ვიღვაწოთ, რომ ღვთის მყოფობა და მომავალი სამსჯავროს შიში შევიგრძნოთ. "როგორც ცვილი დადნება ცეცხლზე" (ფს. 67,3) ისე ბილწი აზრი გაქრება უფლის შიშით". ღვთის შიში მწყემსია, რომელიც მწყემსავს ფარას ანუ აზრებს. მწყემსის შიშის გარეშე ფარა აირევა."

      კურნების სხვა მეთოდიც არსებობს; ეს არის შრომა და ასკეტური ცხოვრება. მარხვა, მღვიძარება, ლოცვა ეხმარება გონებას მაცდუნებელი აზრების უკუგდებაში. "დათრგუნე ხორცი მარხვით და მღვიძარებით და განაგდებ მტანჯველ სიამოვნების მოტრფიალე აზრს". მარკოზ მოღვაწე გვასწავლის: "თუ გვსურს, რომ არ შეგვაწუხოს ბოროტმა აზრებმა სულით დამდაბლებული და სხეულით დამწუხრებული იყავი. ეს ზოგჯერ კი არ უნდა მოხდეს, არამედ "ყოველთვის, ყველანაირი საშუალებით და ყველა საქმეში". ადამიანმა პროფილაქტიკისთვის შეიძლება გამოიყენოს ჩამოთვლილი საშუალებები იმისთვის, რომ არ დასნეულდეს მავნე აზრებით. მოდით, დაწვრილებით განვიხილოთ, როგორ განიკურნება აზრებით სნეული გონება. უპირველეს ყოვლისა, არ უნდა არსებობდეს შფოთი. ეშმაკის მიზანია ადამიანის სულში შფოთი აღძრას, შემდეგ შეიჭრას და დაატყვევოს, მარკოზ ასკეტი ამბობს: "მამაცურად აიტანე აზრების ტალღები და განსაკუთრებით ისინი, რომელსაც მწუხარება და გაუგებრობა მოაქვთ".

      აზრებთან ვაჟკაცური წინააღმდეგობა მეორე პირობაა განკურნებისთვის. წმინდა მამა გვირჩევს, რომ ნუ შევშფოთდებით ეშმაკურ აზრებთან ბრძოლაში. წმინდა ბარსანოფი მოგვიწოდებს: "თუ დაგეუფლა აზრი, ნუ შეშფოთდები, მაგრამ გაერკვიე რა უნდა მას და საწინააღმდეგო გააკეთე უშფოთველად უფლის სახელის მოხმობით". ცუდი სახლში ქურდის შემოსვლა კი არ არის, ცუდია გაქურდვა.

      ზოგი ადამიანი გულისთქმას უშვებს გონებასა და გულში სასაუბროდ და ქრისტეს ძალით მის დასამარცხებლად: ამგვარად ცოტანი იქცევიან, ისინი, ვისაც ქრისტეს მადლი აქვთ მონიჭებული. მათ სურთ ეშმაკთან პირდაპირ ბრძოლა და მისი დამარცხება. ასეთი რთული და სახიფათო ბრძოლა მრავალი ქრისტიანისთვის მიუწვდომელია მათი უძლურების გამო. ბევრმა ჩვენგანმა უნდა უკუვაგდოთ მაცდუნებელი აზრები.

      შევნიშნავთ, რომ რაც ნაკლები სულიერი გამოცდილება გვაქვს, მით უფრო გვიან ვამჩნევთ აზრის შემოსვლას გონებაში; ღვაწლში მყოფი ადამიანები გულისთქმას სულის მოაზროვნე ნაწილში შემოსვლამდე ამჩნევენ. ზოგიერთნი გულისთქმის არსებობას ხვდებიან მაშინ, როცა აზროვნებასთან მისი შეერთება ხდება ან იგი ამოქმედდება, ან კიდევ ცოდვის ჩადენის შემდეგ. "სულიერად გამოცდილი ადამიანი ჩვეულებრივ ცოდვიან აზრს მაშინ ხვდება, როცა ეს უკანასკნელი განვითარების საწყის ეტაპებს გაივლის, ანუ მაშინ, როცა აზრი ძალას შეიძენს და უფრო მეტიც, როცა უკვე ახლოსაა ცოდვის ჩადენის საფრთხე". სადაც არ შეხვდება ადამიანი მაცდუნებელ აზრს, დაუყოვნებლივ უნდა შეებრძოლოს მას. ღვაწლის სიმტკიცის შესაბამისად შეუძლია კაცს გულისთქმის შემჩნევა მისი განვითარების ადრეულ ეტაპზე.

      მაცდუნებელ აზრებთან საუბრისგან თავის დაღწევის საუკეთესო საშუალებაა მათი უგულებელყოფა და განკვეთა. არქიმანდრიტი სოფრონი წარმოადგენს ბერი სილუანის სწავლებიდან მაცდუნებელ აზრთან ბრძოლის ერთ კარგ მეთოდს: "მამა (სილუანი) მამათა გამოცდილების მიხედვით, ამბობდა, რომ არსებობს ბრძოლის სხვადასხვა გზა, მაგრამ საუკეთესოა თუ სრულებით არ გავესაუბრებით მაცდუნებელ აზრს. თუკი გონება ჩაერთვება მასთან (აზრთან) საუბარში, მის (აზრის) განვითარებასაც მიჰყვება. გაიტაცებს და ღმერთს დაშორდება, რაც არის სწორედ ეშმაკის მიზანი. ღვთისგან განშორებულ გონებას გაფანტავს იგი (ეშმაკი) და მაცდუნებელ აზრთან მოსაუბრე გონება აღარ იქნება სუფთა.

      სტეფანე მეუდაბნოე, რომელიც ლეოპარდს ხელიდან აჭმევდა (კლემაქსი. სიტყვა 7), სიკვდილის წინ "გაესაუბრა" გულისთქმებს და ეშმაკს შეებრძოლა პირისპირ.. თრაკიის მთაზე მოღვაწე წმინდა მარკოზ ათენელი, ამქვეყნიდან გასვლის წინ იმშვიდებდა სულს თავისი უამრავი ღვაწლით, ამის გამო ჰაერში გაჩერდა მისი სული ერთი საათის განმავლობაში. ეს "ერთი საათი" ასე დარჩენის საშიშროებას ნიშნავდა...

      სხვა მამები სულიერ ღვაწლში უფრო მეტად განბრძნობილნი იყვნენ"სწორედ ამიტომ საფრთხილოა, განსაკუთრებით სულიერი ცხოვრების დასაწყისში, აზრის შემოშვება გულში. აზრის შემჩნევისთანავე საჭიროა მისი მოკვეთა". აზრთა უგულებელყოფა საუკეთესო რჩევაა მათთვის, ვინც სულიერი ღვაწლის საწყის ეტაპზეა. მაცდუნებელი აზრი რომ არ დაგვეუფლოს, უნდა უარვყოთ ის, რასაც იგი (აზრი) გვთავაზობს; ამით ძალა ეცლება ვნებას: "ღვთის შემწეობასაც ვგრძნობთ და ვთრგუნავთ თვით ვნებას". ამას ეწოდება აზრისთვის წინააღმდეგობის გაწევა. ერთმა მორჩილმა უთხრა ამბა პიმენს: "ამბა, ბევრი აზრი მაწუხებს და მათგან საფრთხეში ვარ". ბერმა გარეთ გაიყვანა და უთხრა: "გაშალე შენი სამოსელი და დაიჭირე ქარი", მორჩილმა, რა თქმა უნდა, "ქარი ვერ დაიჭირა" და მიუგო ამბას, რომ ეს შეუძლებელია. წმინდა მამამ კი უპასუხა: "შენ თუ ამის გაკეთება არ შეგიძლია, მით უმეტეს, ვერ შეძლებ აზრების შეკავებას, შენი საქმეა მათთან ბრძოლა". ამრიგად, ქარის დაჭერასავით რთულია აზრს დავუშალოთ ჩვენს სულში შემოსვლა. მაცდუნებელ აზრებთან ბრძოლა აუცილებელია ერთი მხრივ მათი უგულებელყოფით და მეორე მხრივ მათი მოთხოვნების შეუსრულებლობით. "თუ აზრების მოთხოვნებს სხეულით არ შევასრულებთ, თანდათან დასუსტდებიან და გაქრებიან". როგორც ჭურჭელში ჩაკეტილი გველი ან ღრიანკალი დროთა განმავლობაში მოკვდება, ასევე ეშმაკისგან დათესილი ცბიერი აზრები ჩვენი მოთმინების წყალობით მიგვატოვებენ". ამბა აგათონს, როცა დაეუფლა განკითხვის აზრი, თქვა: "აგათონ, არ გააკეთო ეს და აზრიც დაითრგუნა". ამბა თეოდორე და ამბა ლუკიოსი დასცინოდნენ ორმოცდაათი წლის მანძილზე ცბიერ აზრებს. აზრს, რომელიც მათ მოუწოდებდა სამოღვაწეო ადგილის დატოვებისკენ, პასუხობდნენ: ზამთარი რომ გავა, წავალთ აქედან". ზაფხულში კი ამბობდნენ: "ზაფხული გავა და გადავალთ აქედან". ასე იქცეოდნენ ბერები, დასცინოდნენ ეშმაკს600. აზრის დაკმაყოფილებას თუ გადავდებთ, დავეხმარებით ჩვენს თავს მისგან განთავისუფლებაში.

      გულისთქმასთან ბრძოლის სხვა მეთოდია ღვაწლისას თუ არ დავუშვებთ აზრის დიდხანს დაყოვნებას. მარტივმა აზრმა არ უნდა გააღვიძოს ვნება და ვნებიანმა აზრმა ცოდვისკენ არ გვიბიძგოს. "ბრძოლის ორივე გზა არ აძლევს აზრს შეყოვნების საშუალებას". დაყოვნებული აზრი სულში სხვა ფიქრებს წარმოშობს, სულიერ სამყაროში სირთულეს შექმნის და ისე დაიპყრობს გონებას, რომ ვერც შევნიშნავთ.

      არ ვაცალოთ მარტივ აზრს ვნებიანად და რთულად გარდაქმნა და პირიქით რთული აზრიც გავამარტივოთ. რთული აზრი შედგება ვნებისგან და ფიქრისგან. სულიერი სიყვარულით და თავშეკავებით ვნება ფიქრისგან უნდა გამოვარჩიოთ და დარჩება მარტივი "აზრი". ცბიერი აზრი სიამოვნების გაღვიძებისკენ ისწრაფვის, რაც დაიპყრობს გონებას. ამიტომ გონება უნდა მოვაშორით შემოთავაზებულ სიამოვნებას". წმინდა მაქსიმე მოგვიწოდებს, რომ დავთრგუნოთ სხეულის ვნებები და სულის ვნებიანი აზრებიც". მაცდუნებელი აზრების უგულებელყოფასთან ერთად საჭიროა მათი განდევნა. ეს კი ლოცვის დახმარებით ხდება. გრიგოლ სინელი ამბობს, რომ დამწყები ასკეტი ვერ განაგდებს აზრებს, თუ მას უფალი არ დაეხმარება. ძლიერებს შეუძლიათ აზრთა გაფანტვა, მაგრამ მხოლოდ ღმერთის შემწეობით. შენ მოუხმე იესო ქრისტეს სახელს ხშირად და მოთმინებით, როცა აზრები მოგეახლება. ისინი (მაცდუნებელი აზრები) ლოცვისგან გამომდინარე გულის სითბოს ვერ იტანენ და ცეცხლისგან დამწვართა მსგავსად იფანტებიან. ლოცვაში იესო ქრისტეს სახელი წარმოითქმება, რაც ეშმაკისთვის წამებაა და ღვთიური მადლით გულში სითბო ისადგურებს. ასე იწვება გულისთქმა და განიდევნება გონებიდან. "ვის ლოცვასაც ძალა არ აქვს, მიბაძოს მოსეს; აღაპყროს ხელები და თვალები ზეცისკენ და მაშინ თვით უფალი განდევნის აზრებს". ჰაერში გაფანტული კვამლის მსგავსად გაქრებიან აზრები იესო ქრისტეს სახელის ხსენებით".

      ეშმაკეული აზრებისგან ადამიანური აზრების დახმარებით ვერ გავთავისუფლდებით. გონიერმა ადამიანმაც თავისი სასოება მთლიანად უფალს უნდა მიანდოს და თქვას: "უფალო, როგორც შენ გსურს და ხედავ, ისე გადაწყვიტე ეს საქმე". ეს სიტყვები მნიშვნელოვანია, რადგან ხშირად განსაცდელის ჟამს ადამიანი ცდილობს პრობლემას ადამიანური ლოგიკით დაუპირისპირდეს. რაც არ უნდა ძლიერი იყოს ადამიანის აზროვნება (λογική), ეშმაკეულ აზრზე ძლიერი ვერ იქნება. ცბიერ აზრთან ბრძოლისას, ჩვენ სინამდვილეში ეშმაკს აღვუდგებით წინ და არა ერთ უბრალო აზრს.

      მღვიძარებით აღვლენილი ლოცვა - გონებას წარმოსახვისგან წმენდს და ადამიანი მოწინააღმდეგეს შეიცნობს და ლოცვისა და მღვიძარების ძალასაც".

      ლოცვისას სულიერ ცხოვრებით მოღვაწე შეიცნობს აზრებს, წარმოსახვის გარეშე მოკვეთს მათ, ცოდვის ჩაუდენლად გაიგებს ცბიერი აზრების შედეგებსაც. აი რატომ არის, რომ ასკეტმა, რომელიც ცბიერ აზრს გონებაში არ უშვებს, შესანიშნავად იცის ცოდვიანი ადამიანის ცხოვრება, თუმცა კი საკუთარ თავზე ცოდვის შედეგები არ გამოუცდია. თუკი მტრის მარცვალი ცეცხლია, ღმერთისადმი მინდობილი იმედი წყალია, რომელიც აქრობს ცეცხლს.

      ამბა იოვანე კოლოვოსი ამბობს: "ვზივარ კელიაში და ვხედავ ჩემს თავზე მოხვეულ ცბიერ აზრებს; როცა უძლური ვარ მათთან ბრძოლაში, უფალს მივეახლები ლოცვით და მტრისგან თავს ვიხსნი".

      ცბიერი აზრებისგან განთავისუფლების ნაყოფიერი მეთოდია მათი აღიარება გამოცდილი სულიერი მოძღვრის წინაშე. წმინდა კასიანე რომაელი ამბობს, რომ "როგორც ბნელი სოროდან გამოგდებული გველი ცდილობს დამალვას, ასევე აღსარებით აღიარებული ცბიერი აზრები, ადამიანს შორდებიან". "ისე არაფერი ვნებს მონაზონს და ახარებს ეშმაკს, როგორც სულიერი მოძღვრის წინაშე უთქმელი მაცდუნებელი აზრები. ასეთ შემთხვევაში სულიერი ცხოვრება ინგრევა და ადამიანი ეშმაკის ხელში იქცევა სათამაშოდ, რომელსაც, როგორც უნდა, ისე მოექცევა. წმ. იოანე კასიანე გვასწავლის, რომ არ არსებობს ცხონების სხვა გზა, გარდა ერთისა. ჩვენი ცბიერი აზრები გარჩევის უნარის მქონე, სულიერად გამოცდილ მოძღვართან ვაღიაროთ და მივიღოთ მისგან რჩევა, ჩვენი ლოგიკით არ ვიმოქმედოთ". ვინც თავის აზრებს არ აღიარებს მოძღვართან, ის ვერ განიკურნება: "ვინც დუმს თავის გულისთქმების შესახებ, განუკურნებელი რჩება". "შეყოვნებული" აზრები უნდა ვაღიაროთ სულიერ მამასთან, ვინც ჩვენს ცხონებაზე პასუხს აგებს. "შენთან მებრძოლი აზრი უთხარი ამბას და ის ღვთის შემწეობით განგკურნავს". "შეყოვნებულ" აზრებში ვგულისხმობთ "აზრს", რომელიც მიუხედავად ჩვენი წინააღმდეგობისა და ლოცვისა, არ გვტოვებს და აგრძელებს შემოტევას. ეს ეხება ვნებიან აზრსაც, რომელიც ვნებითაა გადაჯაჭვული. იოანე სინელს ერთი მონაზვნის მაგალითი მოჰყავს. მას ქამარზე დაკიდებული წიგნაკი დაჰქონდა და ყოველდღე იწერდა თავის გულისთქმებს, რომლებსაც სულიერ მოძღვრის წინაშე აღიარებდა.

      გამოცდილი მოძღვარი შეიძლება ამქვეყნიურ საქმეთა უცოდინარი იყოს, არ იცოდეს ამა სოფლის სიბრძნე, მაგრამ ღვთიურ სიბრძნესთან იყოს ზიარებული. ამბა არსენიც თავის აზრებზე ერთ ასეთ მოძღვარს ეკითხებოდა. მოძღვარი წერა-კითხვის უცოდინარი და უწიგნური იყო. სხვა ბერმა ჰკითხა მამა არსენს: მამაო, შენ ხომ ბერძნული და რომაული განათლება გაქვს მიღებული, აზრების შესახებ სხვას ეკითხები? მამა არსენმა უპასუხა: "მე რომაული და ბერძნული განათლება მივიღე, მაგრამ მარტივი ადამიანობის ანაბანაც არ მისწავლია". თუ ადამიანმა სულიერი მოძღვრის საშუალებით უფლის წინაშე გულის გახსნა ისწავლა და გამოავლინა გულისთქმები და მათით მიყენებული ჭრილობები, მაშინ იგი ემორჩილება მოძღვრის რჩევას. ეს ადამიანი განთავისუფლდება ყველაფრისგან და დამშვიდდება სულიერად, შეიცნობს თუ რა არის ქრისტესმიერი მშვიდობა.

      აღსარებასთან ერთად სულიერ მოძღვარს ვთხოვთ ლოცვას და კურთხევას. იოანე ოქროპირი იხსენებს სახარების ეპიზოდს, როცა მოციქულები ერთ-ერთ სახლში შედიოდნენ და უფალი ეუბნებოდა, რომ მშვიდობა ესურვებინათ ოჯახისთვის. წმინდა მამა ამბობს, გარეგნული სიმშვიდის მიუხედავად, ხშირად შინაგანი ბრძოლა გვაქვს აზრებთან და ვშფოთავთ. ჩვენს სულში ცბიერი სურვილები იღვიძებს. ასეთ ბრძოლას აქრობს წმინდანების სიტყვა. ანუ მათი კურთხევა და ეს გვამშვიდებს. "საკმარისია მან (წმინდანმა) წარმოთქვას სიტყვა, რომ ყველანაირი ეშმაკეული მოგონება და აზრი სულიდან გაიქცევა".

       ცბიერ აზრთაგან განთავისუფლება, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, კიდევ სათნოებათა აღსრულებით შეგვიძლია. თავშეკავება და სიყვარული ვნებიანი აზრებისგან გვიხსნის. გვეხმარება მღვიძარებაც "მონაზონი მღვიძარე მონადირე არს გულისსიტყვათა და ადვილად შეუძლოს მყუდროებასა შინა ღამისასა ხედვად და შეპყრობად მათდა".

       საღმრთო სჯულის და წმინდანთა ცხოვრებების კითხვა ბოროტ აზრებს მოკვეთს, რადგან მოციქულთა და წმინდა მამათა სიტყვებს, ისე როგორც მათ ცხოვრებას დიდი ძალა აქვს და სულს ამშვიდებს. კიდევ სხვა საშუალება არის კეთილი აზრების დაბადება. მართალია, ზემოთ შევნიშნეთ, რომ ყველანაირი აზრი უნდა მოვიკვეთოთ, ეს აუცილებელია ლოცვის დროს, მაგრამ სხვა დროს, განსაკუთრებით სულიერი ღვაწლის საწყის ეტაპზე, შეიძლება კეთილი აზრები განვავითაროთ. ყოველთვის საჭიროა სიფრთხილე და ყურადღება, აზრით წარმოსახვა არ დაგვეუფლოს, საიდანაც ეშმაკეული სულიერება წარმოიშობა. ყველა საგანს კეთილი აზრით უნდა ვუყუროთ. ცუდიც რომ იყოს საგანი, მივიღოთ კეთილად, მაშინ უფალი მის სიავეს შეცვლის. "კეთილის და ბოროტის ხლართი მიიღე ერთნაირი აზრით და მაშინ ღმერთი გაანადგურებს საგანთა და მოვლენათა სიავეს". შეიძლება აგრეთვე, ბოროტი აზრები კეთილად გადავაქციოთ. ცბიერი აზრებისგან განთავისუფლების და განკურნების ერთ-ერთი საშუალებაა, გონება გვქონდეს ჯოჯოხეთში და მისი ცეცხლით იწვოდეს. ბერი სილუანი გვასწავლის "მაკარი დიდი ჰაერში მაღლდებოდა, არ წყვეტდა თავის დამდაბლებას, როცა უკვე მისგან გაქცეული ეშმაკი შორიდან ეძახდა, წმინდა მამა პასუხობდა: ჯერ არ განშორებულხარო. ასე პასუხობდა იმიტომ, რომ შეეჩვია გონების ჯოჯოხეთის ცეცხლში წვას, რითაც ჭეშმარიტად გაურბოდა ეშმაკს". ეშმაკთან ბრძოლაში გამოცდილმა პიმენ დიდმა იცოდა, რომ ყველაზე საშიში მტერი ამპარტავნებაა, იგი მთელი სიცოცხლის მანძილზე თვითდამდაბლებისთვის იღვწოდა და ასწავლიდა მოწაფეებს: "სადაც სატანაა, იქ ვარ მეც" სულის სიღრმეში სწამდა უფლის მრავალმოწყალება და მისგან გადარჩენას ელოდა.

      ამრიგად, თვითდამდაბლება შესანიშნავი საშუალებაა იმისთვის, რომ გონება ვნებებისგან დავიცვათ. გონების წვა ჯოჯოხეთის ცეცხლში - ეს ის მდგომარეობაა, რომელიც დიდი სინანულის დროს მოდის და ღვთის მადლია. თუკი ამ მადლს ვერ მოიპოვებს ადამიანი, მაშინ მუდამ უნდა იხსენებდეს თავის მოკვდავობას და უფლის წინაშე სამსჯავროს. ესეც საკმარისია ცბიერი აზრების შემოტევების შესაჩერებლად. მას შემდეგ, რაც ადამიანი ასკეტური მეთოდით განთავისუფლდება აზრების თავდასხმებისგან, გული და გონება განიწმინდება, მაშინ სული წმიდის მადლით აივსება და სული განკურნებას იგრძნობს. განთავისუფლდება ყველა ჭრილობისგან და გადაიქცევა სამება ღმერთის ტაძრად. ადამიანი უფლის მადლის ჭეშმარიტი მსახური ხდება და იგემებს ზეციური სასუფევლის წყალობას. ასეთია ნამდვილი, ბუნებრივი ადამიანი, მადლმოსილი ღმერთკაცი.

• ამოსაბეჭდი ვერსია •

← სარჩევი