სწავლანი იესოს ლოცვის შესახებ

ძილს რომ დააპირებ, „იესოს ლოცვა“ იმეორე, ლოცვით დაიძინე. შეაჩვიე თავი იმას, რომ გაღვიძებისას შენი პირველი აზრი, სიტყვა და საქმე „იესოს ლოცვა“ იყოს... საეკლესიო მსახურების დროს სასარგებლოა „იესოს ლოცვით“ ლოცვა, ის იცავს გონებას გაფანტულობისაგან, შეეწევა მას საეკლესიო გალობისა და კითხვის შესმენაში. შეეცადე ისე შეეჩვიო „იესოს ლოცვას“, რომ იგი შენს განუწყვეტელ ლოცვად იქცეს.

   წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

ღირსნი ანტონი დიდი უფალ იესო ქრისტეს სახელის განუწყვეტელ ხსენებას ამცნებს: „ნუ დაივიწყებ, – ამბობს იგი, – ჩვენი უფლის, იესო ქრისტეს სახელს, განუწყვეტლივ ამყოფე იგი შენს გონებაში, დაიცავი გულში, ადიდე ენით, იმეორე: უფალო იესუ ქრისტე, შემიწყალე მე. აგრეთვე: უფალო იესუ ქრისტე, შემეწიე მე. ასევე: გადიდებ შენ, უფალო ჩემო, იესუ ქრისტე“.

... წმინდა იოანე კიბისაღმწერელი მის მიერ მონახულებული ალექსანდრიის საერთო საცხოვრებელი მონასტრის ბერებზე ამბობს, რომ ისინი „თვით ტრაპეზის დროსაც არ ანებებენ თავს სულიერ ღვაწლს, სულში აღსასრულებელი ლოცვის შესახებ ნეტარნი ერთმანეთს დაწესებული ნიშნით შეახსენებენ და ამას არა მარტო ტრაპეზის დროს აკეთებენ, არამედ ყოველი შეხვედრისას, ყოველი შეკრებისას“. ღირსმა ისააკმა, ეგვიპტის სკიტეს დაყუდებულმა ბერმა აუწყა ღირს კასიანე რომაელს, რომ იგი განუწყვეტლივ ლოცულობდა 69-ე ფსალმუნის მეორე მუხლით: „ღმერთო, შეწევნასა ჩემსა მოხედენ; უფალო, შეწევნად ჩემდა ისწრაფე“. ღირსმა დოროთემ, აბბა სერიდეს საერთო საცხოვრებელი მონასტრის (პალესტინაში) ბერმა, „ღმრთის ხსენებაში“ განუწყვეტელი წვრთნა ასწავლა თავის მოწაფეს, ღირს დოსითეს, როგორც დოსითეს ცხოვრებაშია თქმული; ამცნო მას გამუდმებით წარმოეთქვა: უფალო იესუ ქრისტე, შემიწყალე მე; და – ძეო ღმრთისაო, შემეწიე მე. ღირსი დოსითე მონაცვლეობით ლოცულობდა მისადმი უწყებული ლოცვის ხან პირველი და ხანაც მეორე სიტყვებით. ამგვარად ლოცვა ეუწყა მას გონების სიჩვილის გამო, რომ გონება არ დახსნილიყო ლოცვის ერთფეროვნებით... ღირსი იოანიკე დიდი გონებაში განუწყვეტლივ იმეორებდა ლოცვას: სასოებაჲ ჩემდა მამაჲ, შესავედრებელ ჩემდა ძე, მფარველ ჩემდა სული წმიდაჲ, სამებაო წმიდაო, დიდებაჲ შენდა. იოანიკე დიდის მოწაფემ, ღირსმა ევსტრატიმ, რომელსაც მისი ცხოვრების წმინდა აღმწერელმა ღმრთაებრივი უწოდა, განუწყვეტელი ლოცვა მოიხვეჭა. „იგი შინაგანად გამუდმებით ამბობდა: უფალო შემიწყალე“ – ამბობს მისი ცხოვრების აღმწერელი... წმინდა ისააკ ასური იხსენიებს ერთ ბერს, რომელიც ორმოცი წლის განმავლობაში ერთი ლოცვით ლოცულობდა: მე, ვითარცა კაცმან, შეგცოდე; შენ, ვითარცა ღმერთმან, შემინდე. სხვა მამებს ესმოდათ, რომ იგი მწუხარებით ლოცულობდა ამ ლოცვით, დაუდუმებლად ტიროდა და მისთვის დღისით და ღამით ყველა ლოცვას ეს ერთი ლოცვა ცვლიდა. მონაზონთა უმეტესობა ყოველთვის „იესოს ლოცვით“ განისწავლებოდა: უფალო იესუ ქრისტე, ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი. ზოგჯერ, საჭიროების მიხედვით, დამწყებთათვის ამ ლოცვას ორ ნაწილად ყოფდნენ და რამდენიმე საათის განმავლობაში ამბობდნენ: უფალო იესუ ქრისტე, შემიწყალე მე ცოდვილი; ხოლო შემდეგ, დროის სხვა მონაკვეთში: ძეო ღმრთისაო, შემიწყალე მე ცოდვილი. მაგრამ არ არის საჭირო ლოცვის სიტყვების ხშირი მონაცვლეობა, რადგან როგორც წმინდა გრიგოლ სინელი აღნიშნავს, ხე, რომელსაც ხშირად გადარგავენ, ფესვს ვერ იდგამს.

  წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

ჩვენც გვაქვს სულიერი შეფუცებები: ჩვენი უფლის იესო ქრისტეს სახელი და ჯვრის ძალა. ეს შეფუცება არა მარტო დემონს განდევნის თავისი სოროდან და ცეცხლში ჩააგდებს, არამედ მისგან მიყენებულ ჭრილობებსაც განკურნავს. თუკი მრავალნი წარმოთქვამდნენ ამ შეფუცებას და არ განიკურნენ, ეს მათი მცირედმორწმუნეობის გამო მოხდა და არა წარმოთქმულის უმოქმედობის გამო. მრავალნი განუშორებლად მისდევდნენ ქრისტეს და ავიწროებდნენ მას, მაგრამ სარგებელი ვერ მიიღეს, ხოლო სისხლმდინარე ქალს, რომელიც უფლის კიდეს შეეხო, დიდი ხნის სისხლდენა შეუწყდა. უფალ იესო ქრისტეს სახელი საშინელია დემონებისთვის, სულის ვნებებისა და სნეულებებისთვის. მისით გავიმშვენოთ, მისით შემოვიზღუდოთ თავი.

   წმ. იოანე ოქროპირი

ხომ განუწყვეტლივ შევისუნთქავთ ჰაერს; აი, ასევე განუწყვეტლივ უნდა ვაქებდეთ და ვუგალობდეთ უფალს მაშინაც კი, როდესაც ვსაქმიანობთ. სიბრძნით აღსავსე და ღმრთისმოყვარე გონებას ძალუძს განუწყვეტლივ იხსენებდეს ღმერთს. „მოვიხსენე ღმრთისაჲ და ვიხარე“ (ფსალმ. 76,4) – ამბობს დავით მეფსალმუნე. ამიტომაც, თუკი უფლის ხსენება სიხარულს აღმოაცენებს ჩვენს სულებში, ნუ დავიზარებთ ვისარგებლოთ ღმერთის ხსენებით.

  წმ. ნილოს სინელი

საუბრის დროსაც, საუბრის დაწყებამდე, საუბრის შემდეგაც და ყოველ ჟამსა და ყოველ ადგილას უნდა ვუხმობდეთ ღმრთის სახელს. წმიდა წერილი ამბობს: „მოუკლებელად ილოცევდით“ (1 თესალ. 5,18), რამეთუ ამით განქარდება ყოველი განსაცდელი.

   წმ. ბარსანუფი დიდი

ამ პატარა მუხლით („ღმერთო, შეწევნასა ჩემსა მოხედენ; უფალო, შეწევნად ჩემდა ისწრაფე“ (ფსალმ. 69,2) განუწყვეტლივ უნდა ვილოცოთ, რათა არ დაგვცენ განსაცდელებმა და მშვიდობიანად გადავურჩეთ აღზვავებასაც. ამ მცირე მუხლით წვართნა განუწყვეტლივ იყოს შენს გულში. ნუ შეწყვეტ მის გამეორებას, რა საქმითაც არ უნდა იყო დაკავებული, მორჩილება იქნება ეს თუ მოგზაურობა. განისწავლებოდე მასში ძილად მისვლისას, საკვების მიღებისას და სხეულის უმდაბლესი მოთხოვნილების დაკმაყოფილებისას. გულის ამგვარი მოქმედება მაცხოვნებელ წესად გადაიქცევა შენთვის, რომელიც არა მხოლოდ დემონების ნებისმიერი თავდასხმისას დაგიცავს დაუზიანებლად, არამედ ყველა ხორციელი ვნებისგანაც განგწმედს... გაღვიძებისთანავე ეს ლოცვა პირველი მოვა შენს გონებაში, ის ყველა სხვა გულისსიტყვას დაასწრებს... ის ყოველთვის შენი თანამგზავრი იქნება.

   წმ. კასიანე რომაელი

დაე, ნურავინ იფიქრებს, ჩემო ძმებო, ქრისტიანებო, თითქოს მხოლოდ სამღვდელო პირებსა და მონაზვნებს ევალებათ განუწყვეტლივ და მარადის ლოცვა, და არა ერისკაცებს. არა, არა! ჩვენ ყველას, ქრისტიანებს გვევალება ყოველთვის ლოცვაში ვიმყოფებოდეთ... როდესაც ვსხედვართ ხელსაქმისთვის, როდესაც დავდივარ, როდესაც საზრდელს ვიღებთ, როდესაც ვსვამთ, ყოველთვის შეგვიძლია ვილოცოთ გონებით და აღვასრულებდეთ გონებით ლოცვას, ღმრთისათვის სათნოს, ჭეშმარიტ ლოცვას. სხეულით ვიმსახუროთ, ხოლო სულით ვილოცოთ.

   წმ. გრიგოლი პალამა

განუწყვეტელი ლოცვისგან ჩვენში მყოფი გონიერი ჰაერი სუფთავდება ბოროტ სულთა ბნელი ღრუბლებისა და ქარებისაგან. როცა გულის ჰაერი სუფთაა, მაშინ აღარაფერი ეწინააღმდეგება მასში იესოს ღმრთაებრივი ნათლის გამობრწყინებას, – თუკი არ აღვზვავდებით ზესთამჩენობითა და თავის გამოჩენის სურვილით... და ამის გამო არ მოვაკლდებით იესოს შეწევნას; რამეთუ ქრისტეს, სიმდაბლის ხატს, სძაგს ყველაფერი ამგვარი.

  წმ. ისიხი იერუსალიმელი

ჩვენ უნდა ვიცოდეთ, რომ უფლის სახელის განუწყვეტელი მოხმობა მკურნალობაა, რომელიც კლავს ვნებებსაც და მათ მოქმედებასაც. როგორც ექიმი შეურჩევს მკურნალობას ან სალბუნს ავადმყოფის ჭრილობას და ისინი მოქმედებენ ისე, რომ ავადმყოფმა არც კი იცის როგორ ხდება ეს, ზუსტად ამგვარადვე – როდესაც უფლის სახელს მოვუხმობთ, იგი კლავს ყველა ვნებას, თუმცა ჩვენ არ ვიცით როგორ აღესრულება ეს ყოველივე.

   წმ. ბარსანუფი დიდი

დამწყებებმა (იესოს) ლოცვის დროს მხოლოდ კეთილმოშიში ყურადღება უნდა დაიმარხონ, გონების მიპყრობა ლოცვის სიტყვებზე; სიტყვები აუჩქარებლად უნდა წარმოთქვან, რომ გონებამ მათში შეღწევა მოასწროს.

  წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

გონებითი ლოცვის თვისებაა ვნებების გამოაშკარავება, რომელნიც კაცის გულში ცხოვრობენ და იმალებიან. იგი ააშკარავებს კიდეც და იმორჩილებს კიდეც მათ.

გონებითი ლოცვის თვისებაა იმ ტყვეობის გამოაშკარავება, რომელშიაც ვიმყოფებით დაცემულ სულებთან. იგი ააშკარავებს ამ ტყვეობას და გვათავისუფლებს მისგან.

აქედან გამომდინარე არ უნდა შევშფოთდეთ და გავოცდეთ, როდესაც აღდგებიან ვნებები დაცემული ბუნებისაგან ან როცა დემონები აღაგზნებენ მათ.

ვინაიდან ვნებებს ლოცვა დააცხრობს, ამიტომაც, როდესაც ისინი აღდგებიან, ვილოცოთ გონებით აუჩქარებლად და ძალიან ჩუმად „იესოს ლოცვა“, რომელიც თანდათანობით დაიმორჩილებს ამბოხებულ ვნებებს. ზოგჯერ ვნებათა აღდგომა და ბოროტისეულ გულისსიტყვათა შემოტევა ისე ძლიერია, რომ დიდ სულიერ მოღვაწეობაში ავყავართ, ეს უხილავი მოწამეობის ჟამია. უნდა ვაღიაროთ უფალი ვნებებისა და ეშმაკების წინაშე ხანგრძლივი ლოცვით, რომელიც აუცილებლად მოგვიტანს გამარჯვებას.

  წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

სატანის ძალა, რომელიც შეუმჩნევლად მკვიდრობს ადამიანში მისი გაფანტული ცხოვრებისას, როდესაც მლოცველის მიერ მოხმობილ უფლის სახელს გაიგონებს, აწრიალდება. ის ადამიანში ყველა ვნებას აღადგენს, მათი საშუალებით ადამიანს საშინლად შეარყევს, სხეულში სხვადასხვაგვარ, უცნაურ სნეულებებს აღმოაცენებს. ამ აზრით თქვა ღირსმა იოანე წინასწარმეტყველმა: „ჩვენ უძლურებს მხოლოდ ის შეგვიძლია, რომ იესოს სახელს მივმართოთ, რადგან ვნებები, როგორც ნათქვამია, დემონები არიან და ამ სახელის მოხმობით განიდევნებიან“. ეს ნიშნავს: ვნებები და დემონები ერთობლივად მოქმედებენ, დემონები ვნებების საშუალებით მოქმედებენ... წმინდა იოანე ოქროპირი ამბობს: „უფალ იესო ქრისტეს სახელის ხსენება მტერს საბრძოლველად აღაგზნებს. რამეთუ „იესოს ლოცვისთვის“ მაიძულებელ სულს ამ ლოცვით ყველაფრის მოპოვება შეუძლია... პირველ რიგში, მას შეუძლია გველის ამოძრავება და ამ ლოცვას მისი დამორჩილებაც შეუძლია. ამ ლოცვას ჩვენში მცხოვრები ცოდვის მხილება შეუძლია და ამ ლოცვას მისი მოსპობაც შეუძლია... უფალ იესო ქრისტეს სახელი ჩავა გულის სიღრმეში, დაიმორჩილებს გულის საძოვრების მფლობელ გველს, ხოლო სულს გადაარჩენს და განაცხოველებს. განუწყვეტლივ იმყოფებოდე უფალ იესოს სახელში, დაე, შთანთქას გულმა უფალი და უფალმა გული, დაე, ეს ორნი ერთად იყვნენ. თუმცაღა ეს საქმე ერთსა და ორ დღეში არ აღესრულება, არამედ მრავალ წელსა და დიდ დროს საჭიროებს, დიდი დრო და ღვაწლია საჭირო იმისთვის, რომ მტერი განიდევნოს და ქრისტე დაემკვიდროს“.

  წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

„იესოს ლოცვა“ თანდათანობით მოქმედებს: პირველად იგი მხოლოდ გონებაზე მოქმედებს, სიმშვიდესა და ყურადღებას ანიჭებს მას, შემდეგ გულში შეაღწევს, გამოიყვანს სასიკვდილო ძილისაგან და მის გაცოცხლებას ლმობიერების გრძნობითა და ცრემლებით გამოაჩენს. ეს ლოცვა უფრო ჩაღრმავდება და ნელ-ნელა სულისა და სხეულის ყველა ნაწილში ამოქმედდება, ყოველი ადგილიდან დაიწყებს ცოდვის გამოდევნას, ეშმაკის მბრძანებლობის, ზემოქმედებისა და გესლის განადგურებას.

  წმ. ეგნატე ბრიანჩანინოვი

განუწყვეტელ ლოცვაში გაწაფვისთვის იღვწით. კეთილი! მაგრამ დაუკვირდით, მოკლე ლოცვის მხოლოდ ენით გამეორებით არ შემოიფარგლოთ. ეს იქნება ლოცვის მექანიკური გამეორება ლოცვის გარეშე. უნდა მიეჩვიოთ, რომ (ღმრთის) შიშსა და მოწიწებაში, შემუსვრილებასა და სიმდაბლეში იპყრათ თავი. ისე იყავით, თითქოს უფლის წინაშე სამსჯავროზე იმყოფებოდეთ და თქვენს შესახებ უკანასკნელ განჩინებას ელოდეთ.

  წმ. თეოფანე დაყუდებული

ვნებებთან ცნობილი ბრძოლა გონებითი ბრძოლაა. იგი ქმედითია, რადგან ვნებებს არ აძლევს საკვების მიღების საშუალებას და ამით აუძლურებს მათ. მაგრამ არსებობს მათთან საქმით ბრძოლაც – განზრახ კეთება ვნებათა საპირისპირო საქმეებისა. მაგალითად, – სიძუნწის დასაძლევად საჭიროა დავიწყოთ ხელგაშლილი გაცემა; ამპარტავნების საპირისპიროდ უნდა ავირჩიოთ დამამდაბლებელი, დამამცირებელი საქმიანობა; გართობა-მხიარულების ვნების წინააღმდეგ – შინიდან გაუსვლელობა და ა. შ. ისიც მართალია, რომ მოქმედების მხოლოდ ამგვარი სახე პირდაპირ ვერ მიგვიყვანს მიზანთან, რადგან გარედან შევიწროებული ვნება შეიძლება შიგნით შეიჭრას, ან თვითონ, ან სხვას დაუთმოს ადგილი. მაგრამ, როდესაც ამ საქმით ბრძოლას შინაგანი გონებითი ბრძოლაც უერთდება, მაშინ ისინი სწრაფად დაამარცხებენ ნებისმიერ ვნებას, რომლის წინააღმდეგაც იქნებიან მიმართულნი.

  წმ. თეოფანე დაყუდებული