უკვე მერამდენედ ვინატრე გველთან საუბარი... სიზმრად ნანახმა ფრინველ-ღრუბელმა ძალიან დამაფიქრა.

      უპირველეს ყოვლისა, იმის შესახებ ვკითხავდი, თუ რად განშტოვდა სიზმარ-ცხადი ამ ზომამდე, რომ ხანდახან სრულებითაც აღარ ჰგვანან ერთმანეთს.

      თუნდაც ის საშიშარი ფრინველ-ღრუბელი ვთქვათ, სიზმარში რომ ვნახე... ფრინველ-ღრუბელის მსგავსი არსება,…

      ნისლი დაეფინა სამოთხის ბაღს; თეთრი ნისლის მკვირვმა ფაფუკმა ბოლქვებმა იწყეს ფარფატი ზევით-ქვევით.

      შევყურებ და მახსენდება, რა კარგად ვერთობოდი ამ ფაფუკ ბოლქვებთან თამაშით... მდუმარედ მეთამაშებოდნენ, მათ ხომ სიჩუმე უყვართ...

      და, აი ახლა, ისედაც დადუმებულ სამოთხის ბაღს მდუმარე ნისლი ეწვია.

      - როგორც ჩანს, დიდი…

      - ამჩნევ რაიმეს?

      - რაზე ამბობ...

      - სამოთხის ბაღში რაღაც გაუგებარი ხდება.

      - მაინც რა?

      - შეიცვალა. ისეთი აღარაა, როგორიც უწინ იყო...

      მეძნელებოდა ამაზე საუბარი, მაგრამ რახან სათქმელი უკვე ვთქვი, სიტყვა აღარ გავწყვიტე. გულდაწყვეტით შევჩივლე ადამს, რომ სამოთხის ბაღს ვეღარ კი ვცნობ ამ ბოლო…

      ჩემი პაწიები თამაშით გაერთნენ, ხმამაღალი ჭყივილით დასდევდნენ ერთმანეთს მწვანე მდელოზე. კარგა ხანს ვუყურე მათ ხალისიან თამაშს, მზეზე ნაკლებად როდი უელვარებდათ სირბილისგან აწითლებული ლოყები.

      მერე კი ბუჩქნარს მივაშურე ნოყიერი ბოლქვების შესაგროვებლად. როცა ჩემი პაწიები თამაშით დაიღლებიან, პირს ამით ჩაიგემრიელებენ.

      ცისფერი ჩხიკვი…

      ერთხელ ყვავილოვან მდელოზე დავსეირნობდით მე და ჩემი პაწია მზეები. მე მათ ვასწავლიდი, თუ როგორ უნდა დაეკრიფათ ყავილები და მერე როგორ შეეკრათ თაიგულებად. მეცინებოდა, როცა ვხედავი, რა უგერგილოდ მბაძავდნენ თავიანთი პატარა ხელებით..

      უცბად გველის ტყავი დავინახე, ბოლოსკენ ოდნავ დაკლაკნილი გაწვართულიყო ყვავილებით მოჩითულ ველზე. ჯერ კიდევ არ…

      ჩემს პაწია მზეს ძალიან სიამოვნებს, როდესაც ჰამაკში ვარწევ ხოლმე, მაშინვე თვალებს მილულავს და ტკბილად იძინებს. ასეთ დროს მახსენდება, რომ მეც ძალიან მსიამოვნებდა ჰამაკში ჩაძინება, მთელი სამოთხის ბაღი ნელნელა ირწეოდა ჩემს ჰამაკთან ერთად, ირგვლივ ყოველივე მშვიდი ნეტარებით სუნთქავდა.

      კიდევ ბევრ რამეს ვხედავ ჩემთვის კარგად ნაცნობს, როცა ამ…

      - ვერ გამიგია, რა გემართება, - ამბობს ადამი და თან გამომცდელად მათვალიერებს. სხეულის ფორმა რომ შემეცვალა, ეს აკვირვებს.

      - აკი გითხარი, მზე ჩამისახლდა სხეულში, - ვეუბნები პასუხად.

      - ვითომ მართლა ასეა? - ეჭვიანად მეკითხება ადამი. გუმანით ვგრძნობდი, ჩემი სიტყვები არ სჯერა მეთქი და აჰა, გამართლდა ჩემი ვარაუდი, - უკვე კარგად…

      ადრე ხელიდან მტაცებდა ყველაფერს, რასაც კი თვალს მოჰკრავდა... ადამზე გეუბნებით, ახლა კი სულ სხვანაირად იქცევა. რას ვიფიქრებდი, თუ რაიმე ამის მსგავსი მოხდებოდა; ორივე ხელი აუვსია ნაირნაირი მწიფე ხილით და მორბის.

      - კარგად ვიცი, ხილი გიყვარს, - მეუბნება.

      გემრიელად მივირთმევ მართლაც მშვენივრად დამწიფებულ ხილს, თან ადამსაც…

      აღარ ვიცი, რა გზას ვეწიო, ადამს ვეღარსად ვემალები. საითაც არ უნდა წავიდე, ბოლოს აუცილებლად მომძებნის.

      არადა, ყოველთვის ვჯაბნიდი უწინ, დამალობანას თამაშის დროს. თითქმის ვერასოდეს მპოულობდა, რამდენიც არ უნდა ვეძებნე. ბოლოს მე თვითონვე დავუძახებდი: „ჭიტა!“ ანდა სიცილი წამსკდებოდა.

      ახლა კი, „ჭიტას“ დაძახებას ვინ გაცდის, ისედაც…

      რაკი ერთხელ გაექცნენ ერთმანეთს, აღარც შეჩერებულან სიზმარი და ცხადი. სულ უფრო და უფრო შორს გარბიან, ცალკცალკე მიილტვიან სადღაც... თან მეტისმეტად უცნაურ, სრულიად აუხსნელ ქარაგმებს ხლართავენ, ისე რომ ხანდახან ძალიან ვიბნევი.

      ცხადში მე მუდამ გველს დავეძებ. მის გარდა ვერავინ ამიხსნის, თუ რა ხდება, რა ემართებათ სიზმარს და ცხადს, რატომ გაურბიან…

      - აღარასოდეს ვითამაშებ ადამთან, - ვეუბნები გველს, - ბევრჯერ გავებუტე და ისევ შევურიგდი, აწი აღარ შევურიგდები. მეტისმეტად აუტანელი გახდა...

      რგოლებად დახვეული გველი ხმისამოუღებლად შემომყურებს თავისი ბნელი ლაქებით. მე ჩემსას ვაგრძელებ, დაწვრილებით ვყვები, რომ საზღვარი აღარ აქვს ადამის თავკერძობას, თან როგორი უსაქციელოა... სულდგმული არ…

      ისევ შევესწარი (ვინ იცის, მერამდენედ), გველის ტყავის გამოცვლას. ასეთ დროს სხვა ყველაფერი მავიწყდება, მოშორებით ვზივარ და ვუყურებ, თუ როგორ ნელნელა მოცოცავს ჭრელი ტყავი, ნელნელა სცილდება გველის სხეულს. გველი წევს თვალებდანისლული. ხანდახან ნელა გაიკლაკნება ხოლმე, ჭრელი ტყავიც ადგილს ინაცვლებს, კვლავ გადაცოცდება სულ ცოტათი.

      მერე კი, ერთი…

      კიდევ რამდენი საოცარი რამ გამჟღავნდა ჩემთვის პატარა დავიწყების შემდეგ, ასე მეჩვენება, თითქოს ნისლის ფაფუკი ბოლქვები აიკრიფაო. უფლის თვალთა ბრწყინვალებაც კი ვიხილე... .

      როგორც ვარდის კოკორი გაიხსნება გაფურჩქვნისას, ისე გაიხსნა სამოთხის ზეცა. სივრცეები ფერადი ფურცლებივით გადაიშალნენ, და მე დავინაზე უთვალავი მზე. ბევრნი იყვნენ, ძალიან…

      ადამმა ახალი თამაში მოიგონა; ბაძავს ყველა სულდგმულს, რომელიც კი სამოთხის ბაღში მკვიდრობს. კარგად გამოსდის. ხეს მოფარებული ვუთვალთვალებდი (აბა დავენახვებოდი იმის შემდეგ, რაც ჯოხით გამომიდგა?), როგორ გააჯავრა ხარირემს. თავზე განტოტვილი ჯოხები დაიმაგრა, გაექანა და ხეს დაეჯახა თავით. მართალია, შუბლზე მოზრდილი კოპი დააჯდა, სამაგიეროდ მართლა დაემსგავსა…

      როგორ არ ჰგვანან ერთმანეთს მთვარის და მზის სხივები... მთვარის სხივები უმეტესად ძილის წინ მეწვევიან ხოლმე, თვალის ქუთუთოებზე ნაზად მეფერებიან, მამშვიდებენ, ძილს მგვრიან.

      მზის სხივები კი პირიქით, ძილს როდი მაცლიან... თვალის ქუთუთოებში დაუკითხავად იჭრებიან, რა დროს ძილიაო, მაფხიზლებენ.

      ხომ ასე განსხვავდებიან ერთმანეთისგან, მე მაინც ერთნაირად მომწონს…

      თხუთმეტიოდე წლის თუ იქნებოდა მაშინ, ჯერ ისევ უწვერული, სხარტი და მხიარული ყმაწვილი, სწორედ ასეთი დოქით გაატანა ღვინო მამამისმა მუშტართან. ამის საფასური უკვე აღებული მაქვს და ეს ღვინო უსიკვდილოდ უნდა ჩააბარო პატრონსო, გააფრთხილა. ნოე მაშინვე გაუდგა გზას, ლაღად მიაბიჯებდა სოფლის ორღობეებში, სხვა დროსაც არაერთხელ შეუსრულებია მამის…

წარღვნა

      ასეთ გადაუღებელ წვიმას კარგი არაფერი შეიძლებოდა მოჰყოლოდა; მან არამარტო მდინარეები აამღვრია და კალაპოტიდან ამოაგდო, ადამიანთა ცხოვრების ჩვეული დინებაც სრულიად შეცვალა. დაცარიელდა ფართო სახელოსნო, აღარ ისმოდა ქვაზე საჭრეთლის ფხაჭუნი, ხელოსანთაგან აქ აღარავინ ირჯებოდა. საკუთარ ოჯახებს მიაშურეს. რაიმე უნდა ეღონათ, თავიც…