"მართლმადიდებლური ფსიქოლოგია"

       ადამიანმა დიდი ცოდნა დააგროვა ამა თუ იმ სფეროში, საგნებთან, მოვლენებთან მიმართებაში, მაგრამ ხშირად ის, რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია და საჭირო, მისი თვალთახედვის მიღმა რჩება, ნაკლებად აქცევს ყურადღებას, იძიებს ცნობებს, ინტერესდება მისით. ერთერთი მათგანი კი გარდაცვალების საიდუმლოა. არის ასეთი ცნობილი გამოთქმა: „გახსოვდეს სიკვდილი“. ადრე მონასტერში ამგვარი ჩვევა არსებობდა, მის ერთერთ ძმას ავალებდნენ მისულიყო მონასტრის წევრებთან, როდესაც ისინი სხვადასხვა საქმიანობით იყვნენ გართულნი და შეეხსენებინა, რომ არსებობს სიკვდილი „ძმებო, ჩვენ მოვკვდებით“, ის ამბობდა. მონასტრებს, ტაძრებს ხშირად გარს ეკვროდა სასაფლაოები, რაც ასევე ხელს უწყობდა სიკვდილის ხსოვნას.

       რაც უფრო ხანში შედის ადამიანი, მით უფრო ძალაუნებურად მეტს ფიქრობს გარდაცვალებაზე, თითქოსდა ეჩვევაო ერთგვარად მას. ბავშვს, მოზარდს, ყრმას კი ეს ნაკლებად ადარდებს, აშფოთებს, იშვიათად რომ გაიხსენოს იგი მან. თუ მაინცდამაინც დაიწყო ამაზე ფიქრი რაღაც მიზეზთა - თავის ავადმყოფობის ან ახლობლის გარდაცვალების - გამო და ხშირად თავზარდამცემი ელფერით აღბეჭდილია ეს. თუმცა, უნდა ითქვას, მწვავე სიტუაციაში არც უფროსები არიან ამ მხრივ დაზღვეულნი, გამონაკლისნი, ისინიც თრთიან, კანკალებენ სიკვდილის მოახლოებისას, მაგრამ მაინც რაც უფრო ასაკოვანია, ხანშიშესული ადამიანი, თითქოსდა უფრო გამძლე ხდებაო გარდაცვალების შიშის მიმართ, ნაკლებემოციური, თითქოსდა შედარებით არამწველი ხდებაო მასთან დაკავშირებული განცდები კაცთან. მცირე ასაკში კი სიკვდილზე ფიქრი ჩვეულებრივ იშვიათად ეკარებათ. უფალი უშვებს ამას. პატარამ რომ კარგად გააცნობიეროს, ჩაწვდეს იმის არსს, რომ ადრე თუ გვიან მოკვდება, მაშინ დაბრკოლდებოდა იგი, ხალისს დაკარგავდა ცხოვრებისა, უსარგებლო, არამიმზიდველი გახდებოდა მისთვის ყველაფერი აქ.

       დიდი ათონელი ბერი მამა პაისი ამბობს: „აბა, შეეცადე უთხრა პატარას: გქონდეს სიკვდილის ხსოვნა. იტყვის ტრუ-ლა-ლა და გაიქცევა ბურთის სათამაშოდ სხვასთან. უფალი რომ ეხმარებოდეს იმის გაგებაში, რომ ადრე თუ გვიან მოკვდება, გული გაუტყდებოდა ცხოვრებაზე პატარას, უვარგისი გახდებოდა იგი აღსაქმელად, რამეთუ არც არაფერი იქნებოდა მიმზიდველი აქ. ამიტომაც ღმერთი, როგორც კეთილი მამა, ისე აწყობს, რომ ბავშვმა ვერაფერი გაიგოს, თუ რას წარმოადგენს სიკვდილი და უდარდელად, მხიარულად ითამაშოს ბურთი სხვასთან. მაგრამ რაც უფრო ემატება წლები, უფრო მეტად ესმის თუ რა არის სიკვდილი“.

       რაც უფრო ასაკში შედის კაცი და უახლოვდება გარდაცვალების წამს, მასთან მიმართებით შეიმჩნევა ერთი არარეალური, საფუძველს მოკლებული, მაგრამ მაინც არსებული უცნაური განცდითი დამოკიდებულება. არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) აღნიშნავს: „ჩვენ გარმემორტყმულები ვართ სიკვდილის სურათებით, მაგრამ ამავდროულად როგორი უცნაურიც არ უნდა ჩანდეს, არ ვფიქრობთ მასზე, თითქოსდა არ ვიჯერებთო ჩვენს ამქვეყნიდან წასვლას. ვხედავთ, როგორ კვდებიან სხვები. მაგრამ ამასთან, გვეჩვენება, თითქოსდა აქ დავრჩებითო მუდმივად. მართლაც, რა ძნელი წარმოსადგენია ის, რომ ჩვენი გული გაჩერდება რომელიღაც წამს, ის, რომელიც ასე იწვოდა ვნებებით, ბრაზით თუხთუხებდა სიძულვილით და ეჭვით, რა იშვიათად იყო მასთან გრძნობა სიყვარულისა, განა ადვილია იმაზე ფიქრი, რომ ჩვენი ბაგენი დაიხურება მუდმივად, რომელიც ასე ხშირად წარმოთქვამდა ტყუილს და ცილისწამებას, იშვიათად კი ლოცვას! ჩამოეშვება ჩვენი ხელები, მზად რომ იყვნენ წარეტაცათ მთელი ქვეყანა, ჩამოეშვება უღონოდ, თითქოსდა ჩამოსხმული ყოფილიყოსო ტყვიითა“.

       რამდენჯერ შევსწრებივართ დასაფლავების სცენას, რა მძიმე, დამთრგუნველია იგი, ხედვა იმისა, როგორ ეამბორებიან ახლობლები, ნათესავები, მეგობრები მიცვალებულს უკანასკნელად, როგორ ახურავენ ჩასასვენებელს თავს, უშვებენ თოკებით საფლავში და აყრიან მიწას, როგორ ემატება ორმოს თანდათანობით და იშლება კიდეც პროცესია. რამდენჯერაც არ უნდა შეხედო ამ სცენას, ვერასდროს თავისუფლდები იმ დამრთგუნველი განცდისგან, რომ როდესღაც შენც ვერ აცდები ამას, გონებაში ჩნდება აზრი, რომ როდესმე თავადაც მიგატოვებენ ამგვარად და დარჩები ხალხის წასვლის შემდგომ მარტოდმარტო აქ. თუმცაღა ამ დროს ხშირად რაღაც უცნაური განცდაც იჩენს თავს, თითქოსდა მიუხედავად ყველაფრისა, რომ იგი გარდაუვალია, ეს შენ მაინც არ შეგეხება, არ მოგელის, ან კიდევ სიკვდილი ჯერ კიდევ ძალიან შორსაა. თავს იმშვიდებ, არის კი საჭირო ახლა ზედმეტად შემოშვება გონებაში ასეთი აზრებისა, წარმოდგენებისა, განა გამართლება აქვს ზედმეტად დათრგუნვას, დაზაფვრას მიწაზე, თანაც დროზე ადრე, თითქოსდა რაღაც თავდაცვითი მექანიზმი ირთვებაო, გადაგაქვს ყურადღება სხვაგან.

       არქიმანდრიტი რაფაელი (კარელინი) აგრძელებს თავის საუბარს: „თითოეული ქალაქის, სოფლის მახლობლად შეუმჩნევლად იზრდება სხვა ქალაქიც, სასაფლაოს რომ ვუწოდებთ ამქვეყნად, აქ, მეგზური ამ დასახლებისა. ყოველდღიურად იბადებიან ამ მკვდარ ქალაქში „ჩვილები“ თავისა, მასზე მეტყველებენ ახალ საფლავებზე ნესტიანი გროვები მიწისა, მხოლოდ ჩვილები უკვე იწოდებიან არა ახლადდაბადებულებად, არამედ ახლადშესვენებულებად. დასაწყისში საფლავთან ხშირად მიდიან ახლობლები, მეგობრები განსვენებულთა, მაგრამ დროთა განმავლობამი, წლიდან წლამდე უფრო იშვიათად აქვს ადგილი ამას, ბოლოს კი არც აღარავინ არღვევს მდუმარებას სამარისა.

       სასაფლაო უტყვია, მაგრამ რამდენს ეუბნება იგი კაცს, ქალაქის ხმაური აღწევს როგორც შორეული ტვირთის ხმა ან გუგუნი შემოდგომის ნიავისა, სასაფლაოზე რაღაც განსაკუთრებული სიწყნარეა, თითქოსდა დრო გაჩერდაო აქ. ეს დუმილი კი ტაძრის სიწყნარეს ჰგავს. თითოეული საფლავი თავის საიდუმლოს მალავს, ზოგზე წარწერაა, ზოგზე კი მარტო ნახევრადწაშლილი ასოებია, ზოგიერთსაც კი მხოლოდ ქვა ადევს ზემოდან. არავინ იცის რა წაიღო ადამიანმა თან, რას განიცდიდა მისი გული გარდაცვალების ჟამს? სიყვარულს თუ სიძულვილს, მადლიერებას ხალხისადმი თუ მწარე იმედგაცრუებას გულისას. ის ამქვეყნიდან როგორ წავიდა? გარშემორტყმული ახლობლებით და მეგობრებით თუ მარტოდ დარჩენილი, მიტოვებული, მივიწყებული ყველასგან... თუ საფლავის ქვებზე წარწერებს ამოვიკითხავთ, შევამჩნევთ, რომ მის ქვეშ წვანან არა მხოლოდ წლებით მოკაკულნი მოხუცნი ამა სოფლისა, არამედ ყრმებიც, ჩვილებიც ამა ქვეყნისა. დაუნდობელია სიკვდილი, სასტიკია, არ არსებობს დედამიწაზე კუთხე, სადაც შეიძლება დაემალო მას - არც მაღალ მთებში და არც სიღრმეში მიწისა. ყველგან შეაღწევს ის, მოგვძებნის აუცილებლად. ის, ვინც მხოლოდ ახლახან დაიბადა, უკვე განწირულია განსასვენებლად“.

       გარდაცვალებასთან დაკავშირებით ასეთი მძაფრი, დამთრგუნველი შეგრძნებების მიუხედავად, სურათი იცვლება, როცა ადამიანი დიდი სულიერებით გამოირჩევა. ერთ-ერთ ფარულ მონაზონს როცა ჰკითხეს, თუ იგი როგორ გრძნობდა თავს, პასუხად მიიღეს „По стариковски завидуя умирающим“ ანუ „ხანდაზმულად, შურს გავნიცდიო რა მომაკვდავთა მიმართ“.

       როდესაც მამა პაისი ათონელს უთხრეს, რომ მას სიმსივნის ავთვისებიანი მეტად მძიმე ფორმა ჰქონდა და დიდი დღე აღარ ეწერა, თქვა: - მომიტანეთ რაიმე ნაჭერი, რომ დავიწყო ცეკვა, იყავ ჯანმრთელად, ნახვამდის უბედურო ქვეყანა: ცხოვრებაში არ მიცეკვია, მაგრამ ახლა სიხარულისგან გავაკეთებო ამას. რამეთუ ახლოვდება წამი გარდაცვალებისა“. უბრალო მოკვდავისთვის, ალბათ, არცთუ ადვილი გასაგებია, თუ როგორ უნდა გარდაისახოს ადამიანი ამგვარად, რომ ასე შეხვდეს სიკვდილის წამს, მაგრამ ჭეშმარიტი სარწმუნოება მართლაც ესოდენ ცვლის მისადმი დამოკიდებულებას. ამქვეყნიდან გასვლა განიხილება არა უკვე შემაძრწუნებელი რამ, არამედ პირიქით, როგორც განთავისუფლება ტანჯვისაგან.

       წმ. თეოფანე დაყუდებული თავის მომაკვდავი დის ქმარს მიმართავდა: „ჩემი და კი არ მოკვდება, მარტოოდენ მისი სხეული შეწყვეტს არსებობას, მისი ხატება კი დარჩება, მხოლოდ სხვა წესებით დაიწყებს ცხოვრებას. დასვენებულ სხეულში სული არ იმყოფება, არ არის იგი საფლავშიაც, ის სხვა ადგილასაა და ისევე ცოცხალია, როგორც მიწაზე გახლდათ. პირველ საათებში, დღეებში სული თქვენ გვერდით იქნება - მაგრამ ვერაფერს იტყვის. არც მისი დანახვა იქნება შესაძლებელი. აქ დარჩენილები იმქვეყნად წასულებს მივტირით, არადა, იქ მოხვედრისას ისინი მაშინვე უფრო უკეთ და საამოდ გრძნობენ თავს. ვინც გამოსცადა სიკვდილი და შემდგომ ისევ სხეულში მოუნდა დაბრუნება, საცხოვრებლად მეტად მოუხერხებლად აღიქვამდა მას. ჩემს დასაც ამგვარი შეგრძნებები ექნება. მისთვის იქ უკეთესია, ჩვენ კი თავს ვიკლავთ, თითქოს რაღაც უბედურება შემთხვეოდეს მანდ. ის გვიყურებს და ალბათ უკვირს, თუ რას ვტირით აქ“.

       ამერიკელი მეცნიერი რაიმონდ მოუდი თავის წიგნში „სიცოცხლე სიკვდილის შემდეგ“ აღწერს იმ შეგრძნებებს, განცდებს, რომელსაც განიცდიან კლინიკური სიკვდილის მდგომარეობაში მყოფნი ამ კრიტიკული ვითარებისას. ასეთი 100 შემთხვევის გამოკვლევის შემდგომ იგი განმარტავს: „მრავალი განსაკუთრებით სასიამოვნო გრძნობებს, შეგრძნებებს განიცდის მიწიერი სიცოცხლის დამთავრებისას, კლინიკური სიკვდილის პირველი ეტაპის დადგომისას. მძიმე ტრავმის შემდგომ ერთ-ერთი დაშავებული არ ავლენდა სიცოცხლის არავითარ ნიშანს. როგორც შემდგომში იგი ყვება, ისეთი შეგრძნება ჰქონდა, თითქოს ჰაერში დალივლივებდა, ბნელ სივრცეში გადაადგილდებოდა. დღე იყო მეტად ცივი, მაგრამ მიუხედავად ამისა, იქ ყოფნისას სითბოს განიცდიდა და როგორც არასდროს, ისე კარგად გრძნობდა თავს. თან ფიქრობდა, რომ ის ალბათ გარდაიცვალა“.

       ქალი, რომელსაც გულის შეტევის შემდეგ სამედიცინო დახმარებით სიცოცხლე დაუბრუნდა, აღნიშნავდა. არაჩვეულებრივი შეგრძნებები დამეუფლა, სხვას არაფერს ვგრძნობდი, გარდა სიმშვიდისა, მდგომარეობის შემსუბუქებისა, სიწყნარისა, სიმყუდროვისა. აღმოვაჩინე, რომ ყველა ჩემი შფოთვა გაქრა და ჩემთვის გავიფიქრე: „რა კარგია აქ, სიმშვიდეა, არ იგრძნობა არავითარი ტკივილის არსებობა“.

       კიდევ ერთ-ერთ ასეთ მდგომარეობაში მყოფი იხსენებს: „უბრალოდ, მქონდა მძაფრი შეგრძნება სიმარტოვისა და სიმშვიდისა... ეს მშვენიერი გახლდათ, ისეთი განცდა მქონდა სიწყნარისა, მოსვენებისა“.

       ვიეტნამში მებრძოლი, რომელიც ჭრილობის შემდგომ „გარდაიცვალა“, ყვებოდა, რომ დაჭრის მომენტში განიცდიდა გრძნობას „რაღაც ძალიან დიდისგან გათავისუფლებისა“. ტკივილი სულაც არ იყო, არასდროს მიგრძვნია თავი ასე თავისუფლად, ამგვარად. სიმსუბუქეს ვგრძნობდი და ყველაფერი იყო კარგად“.

       საინტერესოა ისიც, რომ სულის სხეულში დაბრუნებას ბევრი ასეთ მდგომარეობაში მყოფი საკმაოდ უსიამოვნოდ აღიქვამს. როცორც ამერიკელი მკვლევარის წიგნში ვკითხულობთ, თითქმის ყველა კლინიკური სიკვდილის მდგომარეობაში მყოფი პირველ წუთებში განიცდის საოცარ სურვილს სხეულში დაბრუნებისა, ამასთან, მწარედ განიცდის ამქვეყნიერი ცხოვრების დასრულებას. მაგრამ სიკვდილის მომდევნო ყოფის გარკვეული ეტაპების გასვლისას, ამის სურვილი უკვე აღარ აქვთ, პირიქით ეწინააღმდეგებიან კიდეც ამას. როგორც რ.მოუდის წიგნში ვკითხულობთ, გამონაკლისი ამ მხრივ მაინც არ ცვლის საერთო, ზოგად კანონზომიერებას. რამდენიმე ქალი, რომელთაც ჰყავდათ პატარა ბავშვები, ყვებოდნენ, რომ სიკვდილის წინა მდგომარეობაში მათ ერჩივნათ დარჩენილიყვნენ იქ, სადაც აღმოჩნდნენ, მაგრამ ისინი გრძნობდნენ, რომ ვალდებულები იყენენ დაბრუნებულიყვნენ მიწაზე, რადგანაც შვილები გასაზრდელი ჰყავდათ“.

       მართლმადიდებლურ წყაროში „დაუჯერებელი, მაგრამ ნამდვილი ამბავი“ აღწერილია ერთ-ერთი კაცის შემთხვევა, რომელიც ჯერ გარდაიცვალა, ხოლო შემდეგ კი ისევ ხელახლა გაცოცხლდა. ეს შემთხვევა მე-19 საუკუნის ბოლოს აღიწერა ჟურნალ „მოსკოვის უწყებანში“ და სავარაუდოდ, მისი ავტორია კ.ისკული, რომელიც შემდგომ მონასტერში განმარტოვდა. იგი აღნიშნავდა, თუ რა განცდები ჰქონდა მას სულის სხეულში დაბრუნებისას. „თავიდან ვიგრძენი, რომ რაღაცამ მომიჭირა, შემდეგ უსიამოვნო გრძნობა დამეუფლა, ამ დაკარგული შეგრძნების აღდგენამ კი ძველ ცხოვრებასთან დამაბრუნა და მაშინვე ღრმა მწუხარებამ მომიცვა. თითქოსდა რაღაც უძვირფასესი განძი დავკარგეო (იმასაც ვიტყვი, რომ ეს განცდა მთელი ცხოვრება მომდევს თან). არაფერი მიზიდავდა უწინდელი ცხოვრებისკენ და არცერთი წუთით არ მომდომებია მასთან დაბრუნება, თუმცა მანამდე იგი სულაც არ ყოფილა განსაკუთრებით მძიმე და ძნელი ასატანი აქ.

       სინესტეში დადებული ფოტოსურათი თუ გინახავთ? სახეებს კი არჩევ, მაგრამ ისინი გახუნებული და ფერგადასული გახლავთ, მშვენიერი გამოსახულების ნაცვლად ამჩნევია რაღაც უფერული, მოყვითალო ლაქა. სწორედ ასე გაუფერულდა ჩემთვის ცხოვრება, გახუნებულ სურათად იქცა და დღემდე რჩება ასეთად. არ ვიცი, როგორ და რანაირად მივხვდი ასე სწრაფად ყოველივე ამას, მაგრამ ეს კია, ძველი ცხოვრება უკვე სრულიადაც აღარ მხიბლავდა, გარე სამყაროსთან კავშირის გაწყვეტის გამო თავიდან განცდილმა ძრწოლამ თავისი საშინელი მნიშვნელობა დაკარგა“.

       ნეკრესის და ჰერეთის მიტროპოლიტი სერგი (ჩეკურიშვილი) იხსენებს: „ერთი პერიოდი ხარკოვში ვცხოვრობდი და გარკვეული ხანი სამშობლოში დაბრუნება მომიხდა. უკრაინის ამ ქალაქში ისევ ჩამოსულმა გადავწყვიტე კბილების ამოღება. მათი ამოღება მეშინოდა და ნარკოზი გამიკეთეს. მერე მითხრეს, მკვდარი იყავიო. არადა, ყველაფერს ვხედავდი, როგორ ირჯებოდა ექიმი, ყველაფერი მესმოდა აბსოლუტურად. სამოთხე და ჯოჯოხეთიც კი ვიხილე, ვნახე წმიდა სამებაც. თუმცა, ეს ყველაფერი მაშინ არ ვიცოდი. მერე თანდათან ჩავწვდი ჩემს ხილვას. თეთრებში შემოსილ სულიწმიდას ხელზე ვკოცნიდი და ვთხოვდი, არ დავებრუნებინე მიწაზე აქ. ეს ისეთი ნეტარება გახლდათ. შემდეგ უფალი ვნახე ძოწისფერ და ლურჯ სამოსში, როგორც ხატებზეა გამოსახული იმგვარად. უფლის სიტყვებიც მახსოვს, მხოლოდ მისი თქმის უფლება არა მაქვს. ეს უტკბილესი ხმა გახლდათ. შემდეგ მამა ღმერთიც ვიხილე, მახსოვს, როგორ შემეშინდა, ჩვენ შეგქმენითო, რომ მითხრეს. ვევედრებოდი, არ დავებრუნებინე უკან. ამას ყველაფერს გონისმიერი თვალით ვხედავდი... ჩემმა თხოვნამ არ გაჭრა, ჯერ ადრეაო, მითხრეს და დედამიწაზე დამაბრუნეს, ამის შემდეგ გამოვფხიზლდი კიდევაც“.

       ის შეგრძნებები, გრძნობები, რომლებიც განიცადეს სიკვდილს მიახლოებულმა ადამიანებმა, მიუთითებს იმაზე, რომ გარდაცვალების პირველ პერიოდს, ხანას თავისი ხიბლი, მიმზიდველობა აქვს და მიწაზე მაცხოვრებელთათვის ეს ნამდვილად ნიშნავს რაღაცას. არადა, სანამ ამგვარ სხვადასხვა მონათხრობს გაიგონებ, მანამდე ძნელად რომ წარმოიდგენ ამას. ჩვენ კი პანიკურად გვეშინია სიკვდილის, მასთან შეხვედრაზე ფიქრიც კი გვზარავს, საოცარი ძალით ვეწინააღმდეგებით მას, თუმცაღა რას გავხდებით, და ამ დროს არც კი ვიცით თუ რას გრძნობს ხალხი მასთან ზიარების ჟამს.

       ალბათ, კაცობრიობის სიჩლუნგის ერთ-ერთი დიდი გამოვლინებაა, რომ აქამდე ნაკლებად მახვილდებოდა ყურადღება თუ რა შეგრძნებები, განცდები შეიძლება იყოს ადამიანის სულის სხეულიდან განსვლისას, რაზე მიგვითითებს ამ მხრივ გარდაცვალების წინარე გამოცდილება. არადა, ყველა ადამიანს უნდა ჰქონდეს გარკვეული ცოდნა ამის შესახებ, ინტერესდებოდეს მისით, ესმოდეს რა შეუძლია მოუვიდეს ამქვეყნიური ცხოვრების დასრულებისას. რის შესახებ აღარ ვრცელდება ინფორმაცია, რაზე არ ლაპარაკობენ, საუბრობენ, უმთავრესი კი ყურადღების მიღმაა, არადა, როგორ გაუადვილდებოდა კაცს სიკვდილთან შეხვედრა, რომ იცოდეს რა შეუძლია მოუვიდეს, ელოდოს მას. თანაც ეს ხელს შეუწყობდა კიდევ ერთი ნაბიჯი გადაედგა დასაჯერებლად იმისა, რომ სიცოცხლე არ თავდება ამქვეყნიური ყოფის გათავებისას.

       საფრანგეთის პრეზიდენტი ფ.მიტერანი რომელიღაც წვეულებაზე ერთ-ერთი ქალბატონის გვერდით მოხვდა. როცა მან ჰკითხა, თუ რა პროფესიის გახლდათ იგი, საინტერესო პასუხი მიიღო: „სიკვდილისთვის ვამზადებო ხალხს“. როდესაც პრეზიდენტი სიმსივნით დაავადდა და მისი ამქვეყნიდან გასვლის დრო დადგა, ამ ქალს მიმართა დასახმარებლად და მანაც გაუადვილა გარდაცვალების წინა ეტაპი მას. ალბათ ყველა სახელმწიფოში, ქალაქში უნდა იყვნენ ისეთი ადამიანები, რომლებიც შეძლებისდაგვარად გაუადვილებს კაცს სააქაოდან წასვლას, უკვე მიწაზე ერთგვარად აზიარებს მას იმქვეყნიურ სამყაროს, აუხსნის, განუმარტავს თუ რას შეიძლება მოელოდეს სულის სხეულიდან გაყრის ჟამს. ჩვენთან კი ამას ეკლესიის მსახურებზე კარგად ვინ გააკეთებს და არ არის აუცილებელი ისინი მაინცდამაინც მღვდელმსახურები გახლდნენ, შეიძლება ასეთი ხალხის შერჩევა უბრალო ერისკაცთაგან, მოწყალების დათაგან. მხოლოდ ისინი შინაგანი სამყაროთი, საუბრის ნიჭით, ხასიათის თვისებებით, ადამიანური სითბოს, თანაგრძნობის გამომჟღავნების, სიყვარულის გამოხატვის უნარით უნდა შეესაბამებოდნენ ამ ურთულეს მისიას. თან უნდა ჰქონდეთ გარკვეული ცოდნა, განათლება მიღებული ამ სფეროში, საეკლესიო მსახურებთან, ფსიქოლოგებთან გავლილი კურსი მომზადებისა. კარგად უნდა იცნობდნენ სხვადასხვა ლიტერატურას გარდაცვალების თემაზე და თავადაც უნდა ჰქონდეთ გაცნობიერებული, გააზრებული სიკვდილთან დაკავშირებული ესა თუ ის მხარე, სხვადასხვა შემთხვევა.

       მაინც რა განცდებს, შეგრძნებებს უნდა ველოდოთ გარდაცვალებისას: მიმართავდა რა თავის მომაკვდავ დას ეპისკოპოსი თეოფანე დაყუდებული წერდა: „შენ ხომ მართლადა არ მოკვდები, შენი სხეული შეწყვეტს მხოლოდ არსებობას, თავად კი სხვა სამყაროში გადაინაცვლებ, ცოცხალი, საკუთარი თავის ხსოვნითა და გარე სამყაროს ცნობის უნარითა“.

       ღირსი მამა აბა დოროთე აჯამებს რა ამ საკითხთან დაკავშირებით ადრინდელ ქრისტიანთა შეხედულებებს, აღნიშნავს: როგორც მამები ამბობენ, სულებს ყველაფერი ახსოვთ, ყველაფერი, რაც კი მიწაზე ყოფილა წარმოთქმული, ნამოქმედარი, ნააზრევი. აქედან არაფრის დავიწყება არ ხდება. ფსალმუნში ვკითხულობთ: „მის დღესა შინა წარწყმდიან ყოველნი ზრახვანი მისნი“ (ფს. 145,4). აქ ლაპარაკია ამქვეყნიურ ზრახვათა, შენების, მშობლების, შვილების, ქონების, ყოველგვარი საქმიანობისა და სწავლების შესახებ. სულის მიერ სხეულის დატოვების შემდეგ ყოველივე ეს იკარგება... ის კი, რაც სათნოებასთან ან ვნებებთან არის დაკავშირებული, სულს ყველაფერი ახსოვს, აქედან არაფერი ქრება. ასევე, როგორც ითქვა, სულს არაფერი ავიწყდება იქიდანაც, რაც მიწაზე გაუკეთებია, მას ყველაფერი ახსოვს და თანაც უფრო ცხადად და კარგად, როგორც განთავისუფლებულს თავისი სხეულიდან“.

       V საუკუნის დიდი მოღვაწე იოანე კასიანე ნათლად აღგვიწერს სიკვდილის შემდგომ სულის აქტიურ მდგომარეობას: „სულთა არსებობა სხეულთან განშორებისას სულაც არ ხდება უაზრო, მოკლებული ყოველგვარ მგრბნობელობას. ამას ადასტურებს თუნდაც სახარებისეული იგავი მდიდრისა და ლაზარეს შესახებაც (ლუკა 23,22-28)... გარდაცვლილთა სულები არა მხოლოდ არ თავისუფლდებიან თავიანთი გრძნობებისაგან, არამედ არ კარგავენ საკუთარ განწყობილებებს, იმედებსა და შიშს, სიხარულსა და მწუხარებას. ისინი ასევე გარკვეულწილად იწყებენ რაღაც ისეთის განცდასაც, რაც მოელით საყოველთაო სამსჯავროზე წარდგომისას“.

თბილისის სასულიერო აკადემიისა და სემინარიის პედაგოგი

დავით ციცქიშვილი

ამოსაბეჭდი ვერსია იხილეთ მეოთხე ნაწილში

გაგრძელება →

← სარჩევი

ტეგები: death, orthodoxy, psychology, გარდაცვალება, საიდუმლო, სული

ნახვა: 861

გამოხმაურებები!

ჰო, ბუს - ასეა. იცი ხო? :'( 

მარიამ კვარაცხელია_მ თქვა:

"პატარამ რომ კარგად გააცნობიეროს, ჩაწვდეს იმის არსს, რომ ადრე თუ გვიან მოკვდება, მაშინ დაბრკოლდებოდა იგი, ხალისს დაკარგავდა ცხოვრებისა, უსარგებლო, არამიმზიდველი გახდებოდა მისთვის ყველაფერი აქ..."

RSS

ღონისძიებები

ბლოგ პოსტები

აქტიური თავმჯდომარე, პირომანი მოზარდის საქმე და სხვ.

გამოაქვეყნა Giorgi_მ.
თარიღი: მარტი 28, 2024.
საათი: 11:35pm 0 კომენტარი

ევროპულ მუნდიალზე საქართველოს ეროვნული ნაკრების საგზურის მიღების შემდეგ, ქვეყანა ნელ-ნელა გამოერკვია სიხარულის ემოციიდან და როგორც იქნა ცხოვრება ძველ კალაპოტს დაუბრუნდა. ჯერ კიდევ პენალტების, გოლების, ემოციების, ჟივილ-ხივლის პერიოდია, მაგრამ დღის ამბები, ასე თუ ისე მოგროვდა ნიუს-მწერლებში. აქტიური იყო შალვა პაპუაშვილის მრავალმხრივი კომენტარები და ინტერვიუები, მათ შორის საკონსტიტუციო ცვლილებებზე და სასამართლო…

გაგრძელება

Dive In to the Beat: An Introduction to Hearing Rap Audio

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 28, 2024.
საათი: 4:30am 0 კომენტარი







Rap tunes, with its infectious beats, poetic lyrics, and charming storytelling, happens to be a dominant pressure within the audio business and a cultural phenomenon throughout the world. From its humble beginnings from the streets of New York City to its latest standing as a worldwide genre influencing vogue, language, and social actions, rap has progressed into a diverse and dynamic art type embraced by hundreds of thousands. For anyone who is new to rap or seeking to…

გაგრძელება

Study Recombinant Protein Creation

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 27, 2024.
საათი: 12:00am 0 კომენტარი







Proteins tend to be the workhorse molecules that generate nearly each Organic program. Using the escalating recognition of the purpose of proteins in numerous investigate and production things to do, basically isolating them from their natural host cells are unable to meet the escalating need of the market. Chemical synthesis can be not a practical option for this endeavor a result of the size and complexity of proteins. As a substitute, the developments manufactured…

გაგრძელება

Gradient Media in Biomedical Investigate

გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მარტი 26, 2024.
საათი: 11:30pm 0 კომენტარი







In the realm of biomedical study, the quest for precise separation and isolation methods has led scientists to explore revolutionary solutions. Among these, Axis-Protect Density Gradient Media stands out to be a formidable Device, revolutionizing the best way we isolate cells, organelles, and particles in various applications starting from medical diagnostics to standard analysis.



Density gradient centrifugation has extended been a cornerstone system in Organic…

გაგრძელება

Qwelly World

free counters