გარდამავალი ხანა ქართულ ხელოვნებაში
კლასიკური ხანა საქართველოში დაახლოებით საუკუნენახევარი გრძელდება. უკვე VIII საუკუნეში შეიმჩნევა კლასიკური სტილის რღვევის ნიშნები და სრულიად ახალი სტილი ყალიბდება ხელოვნებაში. ეს არის ე.წ. გარდამავალი ხანა ქართულ ხელოვნებაში, რომელიც მოიცავს VIII-IX სს-ებს. ხელოვანებმა დაიწყეს ახალი ფორმების ძიება რომელიც შეცვლიდა კლასიკურ სტილს და ხელოვნების ნაწარმოების ახლებურ გააზრებას წარმოგვიდგენდა.
პირველი ცვლილებები დაიწყო არქიტექტურაში. ამ პერიოდის ძეგლები, ისტორიული მოვლენებიდან გამომდინარე, მოკრძალებული ზომებით გამოირჩევა და მათ ეტყობათ რომ შედარებით მცირე სახსრებია გამოყოფილი მშენებლობისთვის. ამ ეპოქის ძეგლების ერთ-ერთ ძირითად თავისებურებას ის წარმოაგდენს, რომ არქიტექტურული ტიპები სუფთა სახით აღარ არსებობს _ ერთ ძეგლში შეიძლება შეგვხვდეს სხვადასხვა არქიტექტურული ტიპის სინთეზი. ასეთი სინთეზის ერთ-ერთი მაგალითია არმაზის, წირქოლისა და კაბენის ეკლესიები ქსნის ხეობაში, სადაც გუმბათი ბაზილიკის სახურავის შიგნითაა მოქცეული. ის მცირე ზომისაა და, აქედან გამომდინარე, ვერ ასრულებს თავის ძირითად _ შენობის დომინანტის ფუნქციას.
წირქოლის ღმრთისშობლის ეკლესია
გარადამავალი ხანის არქიტექტურის თვალსაჩინო მაგალიათია გურჯაანის ყველაწმინდა. ის სრულიად უნიკალური ძეგლია, რადგან ერთადერთი ტაძარია მსოფლიოში, რომელსაც ორი გუმბათი აქვს. ეს არის სამნავიანი ბაზილიკის მსგავსი შენობა, რომლის ცენტრალური ნავი დაყოფილია სეგმენტებად და მათგან ორი გადახურულია პატარა ზომის გუმბათებით. მრავალგუმბათიანობა ახასიათებს ქრისტიანულ არქიტექტურას (განსაკუთრებით ბიზანტიურსა და რუსულს), მაგრამ ის მრავალგუმბათიანობა სრულიად განსხვავდება გურჯაანის ყველაწმინდის არქიტექტურული ფორმისაგან, როდესაც ცენტრალური სივრცე მხოლოდ ორი ერთნაირი გუმბათითაა გადახურული. ეს ტაძარი შერეული მასალითაა აგებული.
ყველაწმინდა
ამ პერიოდის კიდევ ერთი უმნიშვნელოვანესი ძეგლია ვაჩნაძიანის ყველაწმნიდა. ტაძარი ე.წ. `გუმბათოვან დარბაზ (კუპპელჰალლე) წარმოადგენს, რომელშიც ძირითად სივრცეს შეადგენს დიდი, გრძელი დარბაზი შუა ნაწილში აღმართული გუმბათით. სამწახნაგოვანი, წინ გამოწეული საკურთხევლის მთავარი აფსიდის აქეთ-იქით მოთავსებულია სამკვეთლო და სალარო ტრიკონქის ფორმის მცირე კამერებით, რომლებიც მთავარ აფსიდს განსაკუთრებული გასასვლელებით უკავშირდებიან. ცენტრალური დარბაზის გვერდებზე მოთავსებულია ვიწრო სადგომები, რომლებსაც აღმოსავლეთის მხარეს მცირე აფსიდები აქვთ და გაერთიანებული არიან ტაძრის დასავლეთი ფასადის გასწვრივ მოთავსებული საერთო დერეფნით.
მთლიანად ვაჩნაძიანი წარმოადგენს გუმბათოვან ტაძრად გარდაქმნილ სამეკლესიანი ბაზილიკის ტიპის ნაგებობას. გუმბათის კვადრატული ფუძიდან ყელზე გადასვლა მოცემულია პანდანტივების (აფრების) და არა ტრომპების საშუალებით.
ყველაწმინდა
ამ პერიოდის მხატვრობის ნიმუშები ძალიან ცოტა და ფრაგმენტულად გვაქვს შემორჩენილი. VIII საუკუნე რთული პერიოდია საერთოდ ქრისტიანული სამყაროს ხელოვნებაში _ ეს ის ეპოქაა, როდესაც ბიზანტიაში იწყება ხატმებრძოლეობა, ანუ მიმდინარეობა, რომელიც საერთოდ კრძალავს ფიგურულ გამოსახულებებს ეკლესიაში. საქართველო არ მიმხრობია ხატმებრძოლეობას, მაგრამ ანიკონური ტიპის მხატვრობამ მაინც შემოაღწია ჩვენს ქვეყანაში (სხვანაირი არ იკრძალებოდა, მაგრამ ასეთებიც იქმნებოდა). ამ ტიპის მოხატულობა გულისხმობს ეკლესიის მოხატვას ფიგურული გამოსახულებების გარეშე, ანუ მთელი მოხატულობა შედგება მხოლოდ სიმბოლური და დეკორატიული გამოსახულებებისგან, როგორებიცაა ჯვრები ვარდულები, როზეტები, ჭადრაკის დაფისებრი ორნამენტები, პალმეტები, ფოთლოვანი ხვეულები და ა.შ. მათი ნიმუშები ამ ეპოქის საქართველოს მრავალ ეკლესიაში გვხვდება. განსაკუთრებით აღსანიშნავია ატენის სიონის ძველი მოხატულობა _ წრეში ჩასმული ჯვრები, სინგურით შესრულებული დეკორატიული გამოსახულებები და ა.შ.
ანიკონურის გვერდით საქართველოში ყოველთვის არსებობდა ფიგურული მხატვრობა და მას ბიზანტიისგან განსხვავებით წყვეტა არ განუცდია. VIII-IX საუკუნეებიდან უკვე გვაქვს შემორჩენილი გარკვეული მასალა. განსაკუთრებით გამოსაყოფია თელოვანის ჯვარპატიოსანი, რომლისგანაც სამწუხაროდ თითქმის აღარაფერია დარჩენილი, მაგრამ VIII საუკუნისთვის ის მაინც კარგად შემონახული ძეგლია. იკითხება კონქის კომპოზიცია, რომელშიც არის მაცხოვრის გამოსახულება, ხოლო ქვედა რეგისტრში კვლავ მაცხოვრისა და მოციქულების გამოსახულებაა.
თელოვანის ჯვარპატიოსანი
ამ ეპოქის ძეგლებიდან ასევე გამოსაყოფია საბერეების მოხატულობა (IX ს.), რომლის კონქშიც მაცხოვრისა და მთავარანგელოზების კომპოზიციაა მოთავსებული. ამ ეპოქას ეკუთვნის, აგრეთვე, არმაზის კანკელი, რომელიც მოხატული კანკელის ერთ-ერთი უძველესი ნიმუშია. აქ არის წმინდა მხედრების გამოსახულება და ასევე ორნამენტები წითელი და მოყავისფრო საღებავებით.
უსანეთის სტელა
საინტერესოა VIII-IX სს-ების რელიეფების ნიმუშები, რომელთაგან მნიშვნელოვანია უსანეთის სტელა და ჟალეთის ემბაზი, სადაც იკვეთება ამ პერიოდისათვის დამახასიათებელი რელიეფური სტილი უხეში, სქემატური, დისპროპორციული ფიგურები და შესრულების სიბრტყობრივი, გრაფიკული მანერა. ასეთი სტილის ყველაზე კარგი მაგალითია აშოტ კურაპალატის საქტიტორო რელიეფი ოპიზადან. მეფის ფიგურის პროპორციები დარღვეულია მას უზარმაზარი თავი აქვს, პატარა ტანი, დიდი ხელ-ფეხი. გამოსახულება ნაკაწრი ხაზებითაა შესრულებული.
ზარზმის ფერისცვალების ხატი
რაც შეეხება ჭედურობას, მისი ნიმუშები უკვე IX ს-დან მოყოლებული გვაქვს, მათ შორის IX ს-ის მიწურულის ზარზმის ფერისცვალების ხატი, რომელიც ფრაგმენტების სახით არის შემორჩენილი და ითვლება ქართული ჭედური ხელოვნების უძველეს ნიმუშად, რომელმაც ჩვენამდე მოაღწია. მასზე წარმოდგენილია ქრისტე მრგვალ შარავანდედში (მანდორლა) და სამი მოციქული, რომლებიც მიწაზე არიან დამხობილები. ყველა ფიგურა მოცემულია დაბალი რელიეფით, რაც კომპოზიციას სიბრტყობრივ ხასიათს აძლევს. ნახატი სქემატურია და მშრალი. ქრისტეს შარავანდედის მიხედვით, მისი თავი მოზრდილი ჩანს ფიგურასთან შედარებით. ფიგურების პროპორციები და რელიეფის სიბრტყითი ხასიათი ამ გამოსახულებას აშოტ კურაპალატის რელიეფთან აახლოვებს.
სპეციალურად: www.Qwelly.com _ისათვის
გამოხმაურებები!
-
Permalink Maka & Levani :
-
ლამაზი ფოტოები ძალიან,ორგუმბათაინ ტაძარს გურჯაანის ყოვლადწმინდას უწოდებენ,მე ასე მითხრეს იქ რომ ვიყავი და რა ვიცი :)
-
-
Permalink marita sakhltkhutsishvili :
-
kargi postia
-
Welcome to
Qwelly
ღონისძიებები
ბლოგ პოსტები
How Can I Get Paperwork Apostilled In the united kingdom
გამოაქვეყნა EFTcheat_მ.
თარიღი: მაისი 18, 2024.
საათი: 8:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
Company in today and age has State-of-the-art radically and extended throughout the world. As a consequence of its huge community and around the world existence, it has gotten more simple to arrive at objective customers anyplace throughout the world. Despite the fact that issues have absent simpler, working jointly all throughout the world presents numerous problems way too. As an example, it involves a further force to guarantee and confirm corporate archives. Mainly because…
Skull and Bones
გამოაქვეყნა Rozemondbell_მ.
თარიღი: მაისი 17, 2024.
საათი: 12:00pm
0 კომენტარი
0 მოწონება
Surviving the Crucible of Raid Bosses
The Snow's robust build enables it to Skull and Bones Items endure relentless assaults from formidable raid bosses such as the Op Welling.
Master the ship's bracing mechanics to mitigate incoming damage and regenerate stamina efficiently.
Approach engagements with the Op Welling cautiously, employing strategic healing and bracing techniques to sustain prolonged combat.
Despite facing significant adversary firepower, the Snow's…
გაგრძელებაThe dodge roll
გამოაქვეყნა taoaxue_მ.
თარიღი: მაისი 17, 2024.
საათი: 4:30am
0 კომენტარი
0 მოწონება
The revelation sparked by the dodge roll mechanic transformed my perception of Path of Exile 2. It wasn't just another ARPG; it was a game that rewarded skillful play and tactical thinking. No longer was I merely bashing through enemies with brute force; I was dodging, weaving, and timing my movements with precision.
But the impact of the dodge roll extended beyond combat mechanics. It reshaped the entire gameplay experience, instilling a sense of agency and empowerment. Suddenly,…
გაგრძელებაBeyond its practical implications
გამოაქვეყნა taoaxue_მ.
თარიღი: მაისი 16, 2024.
საათი: 4:00am
0 კომენტარი
0 მოწონება
The revelation sparked by the dodge roll mechanic transformed my perception of Path of Exile 2. It wasn't just another ARPG; it was a game that rewarded skillful play and tactical thinking. No longer was I merely bashing through enemies with brute force; I was dodging, weaving, and timing my movements with precision.
But the impact of the dodge roll extended beyond combat mechanics. It reshaped the entire gameplay experience, instilling a sense of agency and empowerment. Suddenly,…
Qwelly World
© 2024 George.
•
