რამდენიმე თვეა აქტიური კამათი მიმდინარეობს სკოლებში ახალი საგნის შემოღებასთან დაკავშირებით. საგანს ჰქვია "მე და საზოგადოება", და როგორც განათლებისა და მეცნიერების მინისტრის მოადგილე ლია გიგაურმა განაცხადა ეს საგანი გახლავთ ახალი, მესამე თაობის ეროვნული სასწავლო გეგმის ნაწილი. სამინისტროს ოფიციალურ ინტერნეტ გვერდზე, 2015 წლის 17 აგვისტოს განცხადებიდან ირკვევა, რომ "მე და საზოგადოება" - ახალ საგანში ძირითადი აქცენტები კეთდება მოსწავლის გარემომცველ სამყაროზე (ოჯახი, სკოლა, თემი), ჯანსაღი ცხოვრების წესზე, უსაფრთხოებაზე, ძალადობის საკითხებზე, ტოლერანტობაზე, სოციალური უნარების განვითარებაზე, სახელმწიფოზე, გარემოს დაცვაზე და სხვ. და ეს ყოველივე უნდა დაიწყოს III-IV კლასიდან. ესაა ზოგადი ინფორმაცია რაც მაშინ განთავსდა. ამის შემდეგ დიდი სიტყვიერი შეხლა-შემოხლები იყო, დაკვეთებს ასრულებთო, ერის გარყვნა გინდათო, ევროპამ შეგვიკვეთათო, გადაგვაგვარებთო, შვილებს გვიწამლავთო, ლიბერალებოო (ეს ბოლო ხანებში საგინებელი და წარმართობის გამომხატველი მიმართვა გახდა ☺), მეორე მხარემ - "არა ბიძია კარგი სურვილები გვაქვსო" და ათასი სხვა მოსაზრება გაისმა. მაგრამ რატომღაც ერთი გამორჩათ, ან მე ვერ მოვისმინე და მინდა სწორედ ამაზე გავაკეთო აქცეტი და მოდით ლოგიკურ ჯაჭვს მივყვეთ.

      როდესაც რაიმე სიახლის დანერგვა ან შემოტანა იწყება, ეს თავისთავად გულისხმობს იმას, რომ ძველი უნდა გაუმჯობესდეს... ან რაიმე პრობლემაა და იმის ამოსაფხვრელად სიახლეა საჭირო. სამოქალაქო აღზრდა - პრობლემა?! სამოქალაქო საზოგადოება ჩვენი მოსახლეობის ის ნაწილია, რომელიც უნდა არსებობდეს (წესით), მაგრამ სამწუხაროდ არ არსებობს, ყოველშემთხვევაში, იმ განსაზღვრებების მიხედვით არ არსებობს, რომელიც სამოქალაქო საზოგადოების კონცეფციას შეეფერება, აქედან მარტივი დასკვნა - ეს არის პრობლემა! ეს პრობლემა ხშირად გამოიხატება სხვადასხვა უმცირესობათა მიმართ ძალადობის ფორმებში, შეუმწყნარებლობაში. თუ უფრო გავშლით თემას, მრავალი დამეთანხმება იმაშიც და ეს აზრი მუსირებს კიდეც, რომ ჩაგვრა, დისკრიმინაცია, არატოლერანტულობა, იქნება ეს სექსუალური, ეთნიკური თუ რელიგიური უმცირესობების მიმართ, ანდა ქალებზე ძალადობა გამოწვეულია გაუნათლებლობით. ერთ-ერთი მთავარი პრობლემა სწორედ ესაა - გაუნათლებლობა. ამ მხრივ, განათლებისა და მეცნიერების სამინისტროს ინიციატივა სრულიად გასაგებია და მოსაწონიც კი - სჯობს სამოქალაქო აღზრდა სკოლის ასაკიდან დავიწყოთ! მაგრამ არის ერთი მცირე ინფორმაციული ვარდნა, რომელსაც მინდა ხაზი გავუსვათ. ამ ინფორმაციას ჰქვია საშინელი სიტყვები - "სტატისტიკური მონაცემი". ჩვენ, სოციოლოგები ამ რიცხვებით ვმსჯელობთ ხოლმე, რადგან მათემატიკა ზუსტი მეცნიერებაა.

      ჩვენ ვთქვით - გაუნათლებლობის პრობლემააო, ლოგიკურია, რომ პრობლემის აღმოსაფხვრელად საჭიროა განათლების დონის აწევა, რაც დააკავშირეს ახალი საგნის შემოღებასთან. მაგრამ გაუნათლებლობის პრობლემა ნიშნავს კი იმას, რომ ამ ახალ საგანში გაუნათლებლობის პრობლემა დგას? უკეთ რომ გადმოვცე ჩემი სათქმელი განვავრცობ კითხვას - არის სტატისტიკური მონაცემი იმის შესახებ, რომ აქამდე არსებულ სასწავლო საგნებს შორის ბეჯითი, წარმატებული და სასკოლო მაღალი განათლების მქონე ახალგაზრდები (საუნივერიტეტო განათლებას ამ ეტაპზე არ შევეხები, რადგან საქმე სკოლის პროგრამასთან გვაქვს) არიან შეუმწყნარებლები ანუ არატოლერანტულები, მჩაგვრელები, აქვთ დაბალი სამოქალაქო თვითშეგნება? თუ არის ამის დამადასტურებელი სტატისტიკური მონაცემი, რომ ის მოსწავლეები, რომლებსაც კარგად აქვთ შესწავლილი ყველა ის საგანი, რომელიც ამჟამად ისწავლება სკოლაში და ისინი მაინც ახორციელებენ ძალადობას ან არიან შეუმწყნარებლები ან მათი სამოქალაქო ზრდა არ მომხდარა, მაშინ რა თქმა უნდა კიდევ ერთი საგანია დასამატებელი, რომელიც სწორედ ამ საკითხებზე გააკეთებს აქცენტს. მაგრამ რატომღაც ძლიერი ეჭვი მღრღნის, რომ ასეთი სტატიტიკურ მონაცემი სინამდვილეში არ არსებობს, და პირადი დაკვირვებიდან ან პირადი გამოცდილებიდან შემიძლია გითხრათ, რომ ის მოსწავლეები, რომლებსაც კარგად ჰქონდათ შესწავლილი ისტორია-ლიტერატურა, მათემატიკა-ფიზიკა, რელიგია სწორედ რომ ყველაზე ტოლერანტულები და სამოქალაქო აღზრდითაც დაწინაურებულნი იყვნენ. არავის არ ჩაგრავდნენ, რადგან იცოდნენ რას ნიშნავს ჩაგრული ქვეყნის ისტორია, არავის უყურებდნენ ზემოდან, რადგან იცოდნენ რომ ქართველი ავტორების იქით, მსოფლიოში უდიდესი ლიტერატურა იქმნება, სწავლობდნენ მათემატიკას და ფიზიკას და ესმოდათ, რომ მსჯელობა და ლოგიკა არის ის გასაღები, რომელიც მიგვიყვანს მყარ ჭეშმარიტებამდე, რადგან ყოველთვის ვიკითხავ - რატომ? და სწავლობდნენ რელიგიას, რომელიც მათ მაღალ მორალურ ღირებულებებს სძენდა, იქნება ეს ქალთა პატივისცემა, თანასწორობა, მიტევება, შემწყნარებლობა, ურთიერთსიყვარული და ა.შ.

      აქედან გამომდინარე, სიტუაცია არის შემდეგი - იმ ძირითად საგნებში, რომლებსაც ახლა სწავლობენ სკოლებში, მოსწავლებს აქვთ დაბალი შედეგები, ამიტომ ახორციელებენ ძალადობას და მათი მოქალაქეობრივი თვითშეგნებ დაბალია. გამოსავალი კი ის მოიფიქრეს, რომ ყველა სხვა საგანი სადღაც მოისროლეს, მთავარია პატივისცენ ერთმანეთსო, არ მოკლან და ექნებათ თუ არა შესაბამისი განათლება სხვა საგნებში, ეს მათი პრობლემააო. ვფიქრობ, ეს განთლების დონის ამაღლებისკენ მიმართული გამოსავალი სულაც არ არის. მე შორს ვარ იმ აზრისგან, რომ ვიღაცეები ამით ფინანსდებიან და დაკვეთებს ასრულებენ, შორს ვარ რადგან არ ვიცი ეს საკითხი, მაგრამ ფაქტია, რომ შემოთავაზებული იდეა პრობლემის (გაუნათლებლობის) მოგვარებისა, წამგებიანი იქნება იდეაშივე. ლოგიკურად მიგაჩნიათ, რომ მოსწავლეები თუ ვერ/არ სწავლობენ 9 საგანს, დავამატოთ კიდევ ერთი?

P.S. სამოქალაქო - მეც ვისწავლე ეს საგანი სკოლაში და თუ სწორად მახსოვს ეს იყო VII ან VIII კლასში, ერთი სემესტრის განმავლობაში. ყველაზე კარგად ამ საგნიდან დამამახსოვრდა მსჯელობა "თავისუფლების" ფენომენზე, სხვა ვერაფერი მოვიგონე. ასევე ვისწავლე საგანი "უსაფრთხოება", ესეც ერთი სემესტრი და ამ საგნიდან მახსოვს კოცონის ანთების ტექნიკები. ამ მცირე მეხსიერებიდან გამომდინარე, ვერ გეტყვით, რომ ამ საგნებმა იქონიეს ჩემზე გავლენა, მაგრამ მახსოვს ვეფხისტყაოსანი და ქალთა პატივისცემა, მახსოვს ვაჟა ფშაველა და სტუმარ-მასპინძლობა ან ალუდას რევოლუციური აღმასვლა, მახსოვს ფიზიკაში ასტრონომიაზე საუბრები და სამყაროს მშვენიერების აღქმა, მახსოვს რელიგიის გაკვეთილები და ისიც, რომ "რწმენისაებრ მიეგება ადამიანს და არა დაბადების ადგილისამებრ", გაგიკვირდებათ ალბათ, თუ ვიტყვი, რომ ჩემი სამოქალაქო თეორიული აღზრის სიმწირის საპირწონედ, ქალებს და ჰომოსექსუალებს არ ვცემ და არ ვურტყამ; შავკანიანებს არ დავცინი,  რომ შავკანიანები არიან და არც ვაგინებ ამის გამო; პირველივე კურსზე მყავდა ჯგუფელი, რომლის აღმსარებლობაც ისლამი იყო, მაგრამ ტერორისტად არ აღვიქვამდი და ეს მხოლოდ იმიტომ არა, რომ განსაკუთრებული ვარ, ასეთი დახასიათება არ მეხება მხოლოდ მე, ერთ პიროვნებას, არამედ ამის თქმა შემიძლია ყველა ჩემს ნაცნობზე, რომელსაც კარგი განათლება აქვს მიღებული სკოლაში, მაგრამ არ უსწავლიათ "მე და საზოგადოება"... და დარწმუნებული ვარ, უფროსი თაობის ადამიანები, რომლებსაც ასევე მესამე კლასიდან არ უსწავლიათ ეს საგანი, მაგრამ კარგი სასკოლო განათლება მიიღეს, ისინიც არ ახორციელებენ მსგავს ქმედებებს. და თავად, მათ მივმართავ ვინც ეს იდეა შემოიტანა - თქვენ ისწავლეთ "მე და საზოგადოება" სკოლაში?